خوان گوایدو به‌مثابه یک مخلوق مخفی طبق معیارهای سیا
نیل نیکاندروف (NEIL NIKANDROV)
ا. م. شیری
سرنوشت عروسک‌های آمریکایی
این واقعیت که واشینگتن مدام در فرآیندهای داخلی کشورهای دیگر مداخله می‌کند و مخلوقات خود را در آنجا تبلیغ می‌کند، پدیدۀ جدیدی نیست. وقایع ونزوئلا و پیدایش گوایدو به‌عنوان «رئیس جمهور موازی» در آن گواه این امر است.
آمریکا همچنان برای بی‌ثبات کردن جمهوری بولیواری و سرنگونی رئیس جمهور آن، نیکلاس مادورو تلاش می‌کند. در ماه مه ۲۰۱۸، مادورو با اطمینان در انتخابات پیروز شد. سازمان سیا و «سازمان‌های مرتبط با آن» مبالغ هنگفتی برای خرابکاری در انتخابات صرف کردند. اما ثبات نظام سیاسی-اجتماعی ایجاد شده توسط هوگو چاوز در برابر همۀ آزمون‌ها- از خرابکاری اقتصادی و خرابکاری در تأسیسات انرژی گرفته تا ترورهای فردی مقاومت می‌کند.
مخالفان بالقوه مادورو از اپوزیسیون مانند انریکه کاپریلس، لئوپولدو لوپز، آنتونیو لدسما، فردی گوارا و چندین نفر دیگر، به دلیل تلاش برای سرنگونی نظام ونزوئلا در معرض خطر قرار گرفتند. مأموران سیا و کارمندان وزارت امور خارجه مجبور بودند پرسنل مخفی درجه دوم را «کشف» کنند. بنابراین، خوان گوایدو، متولد ۱۹۸۳ در عرصۀ سیاسی ونزوئلا ظاهر شد. بومی برخاسته از طبقۀ متوسط، بلحاظ مشخصات ظاهری تا حدودی یادآور هوگو چاوز است: بینی بزرگ، ویژگی لب‌ها و چشمانی بدون آن تمرکز درونی، که وجه تمایز فرمانده هوگو تا آخرین روز زندگی‌اش بود.
گوایدو در دانشگاه ممتاز کاتولیک کاراکاس مدرک مهندسی صنایع گرفت. او به با چاویست‌ها خصومت ورزید و تقویت شد. اکثر کادر آموزشی دانشگاه مخالف انقلاب بولیواری بودند. گوایدو انتخاب مناسبی کرد. او با «پوپولیست‌ها» همراهی نکرد. فعالیت ضد چاویستی گوایدو در دانشگاه، که به طور سنتی تحت نظارت سفارت آمریکا بود، مورد توجه گرفت. در نتیجه، او به دانشگاه جورج واشینگتن آمریکا راه یافت. در آنجا افسران سازمان سیا با گوایدو آشنا شدند و برای او دورۀ آموزش «دفاع از دموکراسی»، مهارت‌های شناسایی، شنود، فنون کار مخفی تشکیل دادند و گوایدو همۀ این‌ها را براحتی فراگرفت. آن‌ها معتقدند که یک سیاستمدار مدرن بدون تسلط بر چنین دانش ویژه، نمی‌تواند کاری از پیش ببرد.
ورود گوایدو به فرآیندهای سیاسی ونزوئلا توسط متولیان آمریکایی صورت گرفت. در سال ۲۰۰۹، او یکی از بنیانگذاران حزب «ارادۀ مردم» بود. در سال ۲۰۱۰ به عنوان نمایندۀ ذخیره انتخاب شد تا در صورت استعفا یا فوت یکی از اعضای همان حزب، در کرسی خالی جایگزین شود. گوایدو در سال ۲۰۱۵ در انتخابات پارلمانی به عنوان نمایندۀ مجلس ملی انتخاب شد. پس از پیروزی مادورو در انتخابات ۲۰۱۸، سیا به این نتیجه رسید که گوایدو بالغ شده و زمان آن رسیده است که او را روی صحنه بیاورد. در ژانویه ۲۰۱۹، گوایدو، قانونگذار ۳۶ ساله به عنوان رئیس مجلس ملی ونزوئلا انتخاب شد. او اعلام کرد که مادورو را رئیس جمهور قانونی نمی‌شناسد و حق دارد اختیارات رئیس دولت را به عهده بگیرد! گوایدو با تلاش سازمان سیا، مورد حمایت مخالفان قرار گرفت و به عنوان «رئیس جمهور موقت» ونزوئلا معرفی شد. چند ساعت پس از ادای سوگند، دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا، گوایدو را به عنوان رئیس جمهور ونزوئلا به رسمیت شناخت.
رافائل فولی
رافائل فولی، دیپلمات آمریکایی، معاون رئیس هیئت آمریکا در ونزوئلا، مشاور سیاسی (بخوانید: مآمور سیا)، نقش مهمی در معرفی و ترفیع خوان گوایدو ایفا کرد. فولی بخاطر انجام این عملیات موفقیت‌آمیز برای توسعۀ دموکراسی، هنگام دریافت جایزۀ مارک پالمر به خود می‌بالید. این رویه در دسامبر ۲۰۲۰ انجام گرفت. گوایدو در گزارش‌های رسانه‌ای به عنوان یک «رهبر سیاسی با نفوذ» که در شرف پایان دادن به ریاست جمهوری «غیرقانونی» مادورو است، قلمداد شد. بر اساس یکسری پیش‌بینی‌ها، می‌بایست نیکلاس مادورو «چند روز دیگر» به کوبا یا کره شمالی فرار کند تا به سرنوشت معمر قذافی دچار نشود…
نقش فولی در ماهنامۀ انجمن خدمات خارجی آمریکا مورد تمجید قرار گرفت. این مجله نوشت: «او در مواجهه با رژیم غیرقابل تحمل که یک تهدید خطرناک برای حقوق بشر و امنیت کشور و منطقه است، به پیشبرد ابتکارات دموکراتیک موفق شد». این ماهنامه در ادامه نوشت: «مادورو که پس از انتخابات مورد مناقشه ۲۰۱۸ همچنان در قدرت است، در آمریکا به قاچاق مواد مخدر و ارتباط با سازمان‌های تروریستی در کلمبیا، خاورمیانه و جرایم سازمان‌یافته متهم است».
مبالغ هنگفتی برای تبلیغ و ترفیع خوان گوایدو نه تنها از وجوه مخفی سیا، حتی از وجوه مصادره شده توسط «مجوز گوایدو» و دارایی‌های نفتی موجود ونزوئلا در بانک‌های آمریکایی هزینه شد. بانک مرکزی انگلیس با پیشنهاد آمریکایی‌ها آمادگی خود را برای مصادرۀ طلای ونزوئلا به ارزش تقریبی یک میلیارد دلار اعلام کرد. بخش قابل توجهی از وجوه دزدیده شده برای حفظ «نمایندگی» دیپلماتیک گوایدو و همچنین، برای پرداخت حقوق «همرزمان مبارز» و کادرهای اتنخابی او از صفوف مخالفان، که برای «رهایی از ظلم و ستم دیکتاتور» و ادارۀ کشور انتخاب شده بودند، استفاده شد.
کشورهای ناتو، فنلاند، سوئد، اوکراین و بسیاری از اعضای سازمان کشورهای آمریکایی، از جمله برزیل، آرژانتین، کلمبیا، شیلی، پرو، «ریاست جمهوری گوایدو» را به رسمیت شناختند. لوئیس آلماگرو، دبیر کل سازمان کشورهای آمریکایی، که روابطش با جمهوری چک بارها افشا شده است، به تشدید احساسات ضد بولیواری در سازمانی که مسئول آن بود، کمک کرد. در مجموع، در طول کارزار آمریکا علیه مادورو، حدود پنجاه کشور از دست‌نشاندۀ آمریکا حمایت کردند. وزارت امور خارجه، سازمان سیا، ادارۀ تحقیقات فدرال و دیگر سازمان‌های آمریکایی بسیار تلاش کردند تا یک بار برای همیشه از شر جانشین هوگو چاوز خلاص شوند.
به نظر می‌رسید که پایان حکومت بولیواری در ونزوئلا خیلی دور نیست. اما، نیکلاس مادورو در خط مقدم بود و تنها هم نبود. روسیه، چین، کوبا، مکزیک، نیکاراگوئه، بلاروس، ایران و سایر کشورها از وی پشتیبانی کردند.
مادورو در پاسخ به عملیات وزارت خارجه آمریکا، تمامی دیپلمات‌های آمریکایی، از جمله، رافائل فولی را از کشور اخراج کرد. آن‌ها چندین روز در دفاتر خود «در شرایط غیربهداشتی» خوابیدند و اسناد محرمانه را نابود کردند. انصاف نیست این عبارت حیرت‌انگیز را که در تمجید از رافائل فولی، برندۀ جایزۀ مارک پالمر، بیان شد، نقل نکنیم: «او تا آخرین روز در کاراکاس به حمایت از رهبران دموکراتیک ونزوئلا ادامه داد». چگونه؟ مشخص نشد.
در متن یک گفتگوی موفق سایه بین نیکلاس مادورو و اپوزیسیون فعلی ونزوئلا که عمدتاً تجدید شده، چهره خوان گوایدو رنگ باخته و هر چه کمتر و کمتر از او به عنوان یک «رئیس جمهور» یاد می‌شود. گوایدو در مصاحبۀ اخیر خود با یک روزنامۀ اسپانیایی خط پایانی تاریخچۀ فعالیت‌های خرابکارانه‌اش در راستای منافع ایالات متحده را مشخص کرد: «دستاوردهای زندگی من برای مدت طولانی از همۀ انتظارات فراتر رفته است. در کتاب‌های تاریخ باید ستاره‌گذاری شوند، پاورقی‌های مبسوط بنویسند، توضیحات بسیار طولانی بدهند، و برای آن‌ها هیچ چیز دیگری جز اینکه بارها و بارها تکرار کنند که من رئیس‌جمهور ونزوئلا بودم، باقی نخواهند ماند». به راحتی می‌توان حدس زد که منظور گوایدو از ضمیر «آن‌ها» چه کسی بوده است: کسانی که تلاش‌ها برای نشاندن یک دست‌نشاندۀ آمریکا به جای رئیس دولت را خنثی کردند.
گفتن اینکه آیا آمریکایی‌ها «پروژۀ گوایدو» را تعطیل خواهند کرد یا ادامه خواهند داد، دشوار است. اما خود «رئیس جمهور موقت» برای همۀ گزینه‌ها آماده است: همانطور که می‌گویند، چنین هم خواهد شد.
نقل از: بنیاد فرهنگ راهبردی
مطالب مرتبط
ــ سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا ونزوئلا را تروریزه می‌کنند؛
ــ آگاهی نیکلاس مادرو بر خطرات معاشقۀ آمریکایی.
۲۷ بهمن-دلو ۱۴۰۱
