تاملی بر  دیدگاه های «خدا مرده و یا اینکه سکوت…

نویسننده: مهرالدین مشید درامدی بر دو تجربه‌ی متفاوت از غیبت الهی اندیشه‌ی…

نصایح نامچه

موسی فرکیش «نصایح‌نامچه»، در حقیقت متن گفتار و پیشنهادهای عبدالرحمان خان…

یازدهم سپتامبر؛ مبارزه با تروریسم یا چرخه معکوس تحول در…

نویسننده: مهرالدین مشید حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ نه تنها سیاست خارجی…

 آیا راه رشد غیر سرمایداری پاسخگوی  اهداف استراتیژیک خلقهای جهان…

مقدمه این را همه میدانند که در ایجاد جنبشها وحریانات تند…

استاد ګل پاچا الفت 

خدای بخښلی  استاد گل پاجا الفت  هغه  لوی  او وتلی…

د سیاسي ګوندونو په جوړولو او فعالیت کې د مرام…

 انسان له اوله په ټولنیز ژوند کې د ګډو موخو…

خاطر شاد 

رسول پویان  تـو گـویی خامـۀ پاییز کلک استاد است  به هر طرف…

برجحان تعلقات!

امین الله مفکر امینی                     2025-07-09 برجحان ز تـــــــــعلقات وافکاری واهی خدا جوییــــــــم با…

اگر سقراط ‌پدر فلسفه است، کنفوسیوس یا ملاصدرا چرا چنین…

بخش دوم از مقاله‌ی سقراط، تیشه‌زنی، به ریشه‌ی دانایی. بحثی از…

پاسخی به پرسشی

محمدعثمان نجیب  آغا صاحب گرامی، نه دانستم دلیل شتابان شما برای…

استاد قیام الدین خادم 

استاد خادم د پښتو ادبیاتو په اسمان کې له هغو…

روشنگری روس، ملی گرا، رفرمیستی، علم گرا

Lomonossow, Michail(1765-1711 آرام بختیاری لومونسف؛- شاعر، دانشمند، روشنگر. میشائیل لومونسف(1765-1711.م)، شاعر، محقق، فیلسوف،…

د سیاسي ګوند او سازمان اساسي او تشریفاتي سندونه

د یوه سیاسي ګوند او د هر سیاسي او ټولنیز…

اعتراف به خطا؛ اخلاق و پل عبور از تاریکی به…

نوسنده: مهرالدین مشید  تاریخ، دادگاه اشتباهات مشترک ما تاریخ معاصر افغانستان و…

وقتی اژدها می‌غرّد، خرس می‌خروشد و فیل می‌خرامد؛ بشکه زرد…

نوسنده: مهرالدین مشید  پیام نشست شانگهای برای طالبان؛ نشانه‌ای از افول…

در سوگ کنر

بمناسبت زلزله ي مهلک ولایت کنر از زمین لرزه کنر هر…

درمراثی قربانییان زمین لرزه ی مشرق زمیـــن !

امین الله مفکرامینی                   2025-02-09! بدیــــــــده اشکِ ماتم و بدل خونم ز لغزشِ…

اشک قلم 

رسول پویان  اشک قلم به صفحـۀ دل ها چکیده است  صد لاله…

استاد عبدالروف بینوا

استاد بینوا د هېواد، سیمې او نړۍ په کچه ستر…

کودکانی که کودکی نمی‌ کنند

خیابان، خانه بی‌در و پیکر کودکان فراموش‌ شده! فرشید یاسائی *  ما…

«
»

د جګړې پر خلاف پرله پسې فتواوې؛ د طالب د مشروعیت زوال

لیکوال: امین الله حقپال

په افغانستان کې روانه جګړه له پيل سياسي وه، سياسي وه او لا هم سياسي روانه ده. که څه هم دښمن او د لوبې اصلي طراحانو دغې جګړې ته مذهبي رنګ ورکړی دی او تر ډېره بريالي هم دي، خو په وروستيو کې د ولسمشر غني په هڅو له دښمنه دغه وسيله اخيستل شوې او د جګړې اصلي ماهيت يې ټولو افغانانو ته ښه روښانه شوی دی. په تېر کې د افغانستان په جګړه کې له طالب سره د اسلام او مذهب خنجر په لاس کې و او د ملا فضلو او سميع الحق فتوا يې په جيب کې وه او هر رنګه به چې ورته د بادار لخوا امر کېدلو په هماغه ډول به يې فتوا صادروله او د دين عالم، د ښوونځي ښوونکی، د پوهنتون محصل او د اردو سرباز يې راته له تېغه تير کړي دي.

د طالب حقيقت څه دی؟

په افغانستان کې د طالبي نظام له پيله د دغې ډلې رامنځته کوونکو هڅه کړې چې طالب په خلکو د يوې مذهبې مرجع اود اسلام د ټيکه دار په توګه ومني. طالب تل د اسلام له نومه په استفادې د پاکستان، ايران، مسکو او نورو هيوادونو ګټې خوندي کړي دي. که د مسالې بېخ ته ښکته شو معلوميږي چې طالب ډله د اسلام له نومه په استفادې د سياسي موخو د ترلاسه کولو لپاره ايجاد شوې ده. آن د مجاهدينو له خپلمنځي جنګونو وروسته او بيا د سپتمبر له يوولسمې پيښې راپدېخوا دغه ډله د لويو قدرتونو د سياسي لوبو بازيچه او نانځکه ګرځول شوې ده. د همدې طالب سره د مبارزې په نوم دلته افغانستان ته څو دېرش هيوادونه راغلل. دلته يې وحشت وکړ او بيا همدې طالب نارې کړې چې هلئ افغانستان اشغال شوی دی.

همدا طاللب دی چې د دوی په اصلاح د اشغال لپاره يې زمینه برابره کړې ده. همدا طالب دی چې افغانستان يې د نړۍ د لويو قدرتونو د سياسي لوبو ميدان ګرځولی دی. همدا طالب دی چې دلته د بهرنيانو حضور لپاره يې پلمه جوړه کړې ده. له يوې خوا د همدې بهرنيانو لخوا ملاتړ کيږي او جنګ لپاره مرش کيږي او له بلې خوا بيا د همدې بهرنيانو په مقابل کې د جهاد نغاره هم ډنګوي. همدا تېره ورځ هم د روسي د بهرنيو چارو وزارت وياندې ماریا زخاروا ويلي چې د طالب اصلي ملاتړې امریکا ده. پر امریکا د طالب د ملاتړ له توره وړاندې په بروکسل امريکا بيا په روسيې او ايران د طالب د ملاتړ تورې پورې کړ او ترې يې غوښتنه وکړه چې په افغانستان کې د رقابت پر ځای دې د سولې له پروسې سره همکاري وکړي.

ټول پوهيږي چې دلته جګړه استخباراتي او د نورو په ګټو ورټوله ده خو طالب جان دی چې مذهبي رنګ ورکوي. طالب جان دی چې د مولانا سميع الحق او ملا فضلو په پاکستانۍ فتوا يې دلته د هر افغان د مرګ جواز راوړی دی. همدا طالب جان دی چې د روس او امريکا او د نورو سيالو هيوادونو د ګټو تامين او تخريب لپاره جنګيږي. اوس هم د نړۍ د لويو قدرتونو د سيالۍ او نيابتي جګړې اصلي لوبغاړی همدا طالب ډله ده چې دلته يې د رقيبونو هيوادونو د رقابت لپاره زمينه برابره کړې ده.

د طالب د مشروعيت زوال

که څه هم طالب او بادار يې د افغانستان روانې جګړې ته په مذهبي رنګ ورکولو سره دلته تر ننه د جګړې ميدان ګټلی و خو د ملي يووالي حکومت په وروستيو کلونو کې د اشرف غني په پراخو نه ستړې کېدونکو هلو ځلو له طالبه دا خنجر اخيستل شوی دی. يواځې له طالب څخه د جګړې مذهبي خنجر اخيستل شوی دی بلکې بېرته د همدې ډلې په خلاف هم کارول شوی دی.

کله چې د لومړي ځل لپاره په اندونيزيا کې د افغانستان، پاکستان او اندونيزيا ديني عالمانو په افغانستان کې روانه جګړه ناروا وبلله نو ورسره هم مهال د طالبي نظام عقيدتي پايې په لړزان شولې. بيا کله چې په کابل کې څه کم درې زره دينو عالمانو په افغانستان کې د طالب جګړه حرامه او ترې يې د سولې غوښتنه وکړه نو د جګړې لپاره د طالب عقيدتي اړخ پيکه شو. ورپسې بيا د حرمين شريفين امامانو هم په افغانستان کې د طالب جګړه ناروا او د اسلام له قوانيو سره په ټکر کې وبلله چې په دې سره د طلب جګړه بيخي غير شرعي او له اسلام سره په ټکر کې اعلان شوه.

خو اوس چې په وروستيو کې په مکه مکرمه او جده کې د ۳۷ هيوادونو ديني عالمانو د طالب جګړه فتنه ياده کړه او ژر تر ژره يې د وضعيت د بدلون غوښتنه وکړه نو په دې سره له طالب څخه نه يواځې د جګړې جواز واخيستل شو، بلکې روانه جګړه مطلقاً حرامه او د مسلمان د وينې تويدنې لپاره اعلان شوه چې عاملين يې (طالبان) په کې د مسلمانانو قاتلان ياد شول. اوس نو هاغه وسيله چې طالب د افغانانو د وژلو لپاره کاروله، په بشپړ ډول د حکومت لاس ته ورغله او د همدې طالب پر خلاف به وکارول شي. اوس ټول ولس ته په ډاګه شوه چې د طالب جګړه هيڅ شرعي صبغه نه لري او برعکس د کفري هيوادونو د اشغال وسيله ده. سره له اوسه د طالب زوال شروع شو چې په ډېر کم وخت کې به ان شاالله نابود شي.