محکومیت گستاخی و تجاوز نظامی پاکستان بر افغانستان

اعلامیه انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان، بر مبنای…

سقراط؛- قهرمان لیبرالیسم، متفکر پیشامارکسیستی؟

Sokrates (470-399.پ.م) آرام بختیاری نخستین اعدامی میدانی محافل روشنفکری-روشنگری! فلسفه شفاهی مطرح شده…

چشم اندازی بر اجلاس  ماه سپتامبر مجمع عمومی سازمان مللی…

نوشته از بصیر دهزاد  مجمع عمومی سازمان ملل متحد در هشتادومین…

زموږ په ګران هیواد د پاکستان هوايي تیری د غندلو…

 نور محمد غفوری    زموږ د ګران وطن پر خاوره یو ځل…

آکو الیاسی

استاد "آکو الیاسی" (به کُردی: ئاکۆ ئەلیاسی) شاعر معاصر کُرد،…

  چرا بگرام برای امریکا اهمیت دارد ؟ 

      نوشته ی : اسماعیل فروغی         ارچند مقامات امریکایی افواهات انتقال قوای…

ثمرهٔ بیست سال موجودیت جامعهٔ جهانی

حاکمیت طالبانی و فقر و تنگدستی مردم اختصار امارت اسلامی افغانستان، به‌مثابه…

پنجاه سال سفری پر افت؛  با یارانی چُست، اما رهبرانی…

نویسنده: مهرالدین مشید نیم‌قرن اخیر تاریخ افغانستان (۱۹۷۳–۲۰۲۳) نشان‌دهنده‌ی مبارزه‌ای نفس‌گیر،…

ترامپ چرا بگرام رامی خواهد؟

این نوشته به علت طولانی بودن دردوبخش منتشرخواهدشد. دربخش اول…

ځانګړې مرکه

په ادبي بهیر کې له پېژانده څېرې، لیکوال، کیسه لیکونکي…

سیاست تعامل تخنیکی آلمان با طالبان

واقع‌گرایی دیپلماتیک و مسئولیت بشردوستانه در این روزها در رسانه های…

په اروپا کې د کډوالو پر وړاندې د کرکې زیاتوالی

حميدالله بسيا داسې ښکاري چې د کډوالو لپاره نور د اروپايي…

طالبان در ایستگاه آخر و در آغاز خط و نشان…

نویسنده: مهرالدین مشید طالبان؛ فروپاشی قریب‌الوقوع یا بازتعریف تهدیدها؟ حادثه آفرینی های…

هجران وطن

از فرا ق  آن  میهن  حال  ا بتری  دارم روزشب به…

جنگهای اقتصادی

                                           بازیهای تسلیحاتی وبازارسازی فروش اسلحه پس ازگذشت دوران نکبتباروظالمانه ی فیودالیزم…

حق باشد بر زبانم

امین االله مفکر امینی             2025-05-10! تــا اخـــــرین نفس، حرفی حق باشد بر…

     طالبان از قطع انترنت چه می خواستند و چه می…

     نوشته ی : اسماعیل فروغی      طالبان درچهارسال گذشته درپهلوی سایراقدامات نابخردانه…

شورش دهقانی محصول رفرم مسیحیت بود

Thomas Müntzer (1490-1525) آرام بختیاری توماس مونستر اعدام شد، مارتین لوتر رهبر…

صف بندی های  تازه در قلب آسیا و بازخوانی جایگاۀ…

نویسنده: مهرالدین مشید بازتعریف جایگاه افغانستان؛ از رقابت نوین امریکا و…

نقش اساسنامه در زندگی و فعالیت حزبی

نور محمد غفوری  در مقالهٔ پیشین تحت عنوان «اساسنامهٔ حزب چیست…

«
»

مسايل اجتماعي

راه‌آهن بلخ-هرات؛ گذرگاه استراتژیک به سوی آینده‌ای نوین برای افغانستان و منطقه

در قلب تحولات اقتصادی و ژئوپلیتیکی آسیای مرکزی و جنوبی،پروژه‌ای عظیم در حال شکل‌گیری است که می‌تواند نقشه ترانزیت و تجارت منطقه را برای همیشه دگرگون کند. خط راه‌آهن بلخ-هرات، با بیش از ۵۶۰ کیلومتر طول، تنها یک پروژه عمرانی نیست؛ بلکه نماد آرمان دیرینه افغانستان برای تبدیل شدن از یک «کشور محصور در خشکی»…

بیشتر بخوانید

تکریم مقام معلم و تبجیل از روز جهانی شان 

تتبع و نگارش از :  میرعبدالواحد سادات  کیست می‌دانی معلم؟ آنکه نازد سروری  بر همایون نام وی  ، در زیر چرخ چنبری روز معلم یادآور جایگاه والای کسانی است که چراغ دانایی را در تاریکی جهل روشن نگه داشته‌اند. این روز تنها یک مناسبت تقویمی نیست ،  فرصتی است برای تأمل در نقش معلم در سرنوشت کشوری که  در نیم قرن اخیر ، درگیر جنگ و بحران  می باشد .  امروز و درین کسوف تاریخ ، که با معرفت و معارف دشمنی میگردد و نیمی از پیکر جامعه از حق تعلیممحروم ساخته سده اند ، معلمان با  تحمل مشکلات اقتصادی و اجتماعی در دشوار ترین احوال ناهنجارروانی قراردارند .  اهمیت جهانی و  جایگاه معنوی  معلم یونسکو از سال (۱۹۹۴ – میلادی ) پنجم اکتبر را روز جهانی معلم نامگذاری کرده است. تا همیشه بیاد داشته باشیم که :  معلم، ستون اصلی آموزش و پیشرفت جامعه است. افغانستان نیز برای هماهنگی با جامعه جهانی، این روز را  از سوم جوزا به سیزدهم میزان تغییر دادهاست .  اگر به تاریخ تمدن اسلامی و نیز تجربه‌های جوامع توسعه‌یافته امروز بنگریم، می‌بینیم که هیچ جامعه‌ایبدون معارف پویا و معلمان شایسته توان عبور از تاریکی به روشنایی را نداشته است.  معرفت، بنیان خودآگاهی و رهایی از جهل است و معارف، ابزار نهادینه‌سازی این معرفت در ساختاراجتماعی و جامعه  است که معمار آن معلم می باشد .  در فرهنگ اسلامی، معلم جایگاهی بی‌بدیل دارد. پیامبر بزرگ اسلام، رسالت خود را «معلم بودن» معرفی کرده است. آزادی واقعی تنها از رهگذر رهایی از جهل ممکن است. این رهایی جز با کسب معرفت و آگاهی حاصل نمی‌شود. نلسون ماندلا ، در همین ارتباط سخن ارزشمند دارد :  «آموزش کلید پیشرفت در هر جامعه‌ای است و معلمان ستون فقرات این نظام هستند.»  معلم مانند چراغی است که تاریکی ناآگاهی را می‌زداید و مسیر حکمت را روشن می‌کند. معلمی شغل نیست ، رسالت است، هنر است، عشق ، ایثار و فداکاری است. بقول شیخ فریدالدین عطار :  «معلم، پدر معنوی جامعه است.»  تجربه تاریخی نشان می‌دهد هیچ جامعه‌ای بدون معارف پویا و معلمان شایسته نمی‌تواند پیشرفت کند. افغانستان امروز بیش از هر زمان نیازمند بازاندیشی در مفهوم معارف است. نسل جوان باید معلمان را به عنوان معماران اصلی آینده بشناسد. بدون معارف سالم، نه شهروند مسئول پرورش می‌یابد، نه حاکمیت قانون استقرار می‌یابد، نه جامعهمدنی معنا پیدا می‌کند. با وجود جایگاه رفیع  معنوی معلم، وضعیت  زندگی آنان تأسف‌بار است: کاهش منزلت اجتماعی معلم محدودیت‌ها و فشار بر معلمان زن که روز تا روز بیشتر میگردد .  این  احوال ناهنجار نه تنها معلمان را دشوار ساخته ، بلکه آینده آموزش و معرفت افغانستان را به خطرانداخته است .  ضرورت بازاندیشی افغانستان نیازمند تحول در نگاه به معلم و آموزش است. حرمت معلم باید  اساس محور سیاست‌های  فرهنگی و معارف پرور ملی باشد .  به گفته حکما :  «انسان دو معلم دارد: آموزگار و روزگار اگر  از  معلم نیاموزیم  ، دومی  و روزگار به تلخی  ‌و با شکست خواهیم  آموخت.» معارف و مکتب  مدرن در افغانستان اولین مکتب مدرن افغانستان، مکتب حبیبیانا و لیسه عالی حبیبیه، در زمان امیر حبیب‌الله خان تأسیسشد. از آن زمان تاکنون، معارف و جایگاه معلم مراحل مختلفی از رونق تا افول را پشت سر گذاشته‌اند.…

بیشتر بخوانید

سراج‌الاطفال و جایگاه آن در تاریخ ادبیات کودک

میرعبدالواحد سادات  1 ادبیات کودک در افغانستان پیشینه بیش از یک قرن دارد ، اما  حوادث ناهنجار ، جنگ‌ و اشوب مانع رشد و توسعه آن گردیده است.  نخستین نشریه برای  کودکان  افغانستان، با نام سراج‌الاطفال، در سال (۱۲۹۷ خورشیدی )  به ابتکار محمود طرزی فقید و توسط س اج الاخبار منتشر گردید.  این نشریه با محتوای معاوماتی ،…

بیشتر بخوانید

۳۰ سپتامبر آخرین عصاره جهاد هفتگانه ها

جهادیکه غرب و آمریکا بر آن سرمایه گذاری کرده بود روی دو هدف می چرخید : ۱– هدف نزدیک ؛ ضربه زدن به قوتهای شوروی در افغانستان زیر نام آزاد سازی کشور و سقوط حاکمیت حزب حاکم مورد حمایت شوروی ۲– هدف دورنمایی پوشیده اعلان ناشده و آن عبارت بود از سلطه آمریکا بر کشور…

بیشتر بخوانید

  ممنوعیت های نو طالبان ، دیوانه گی مطلق سیاسیست 

  نوشته ی : اسماعیل فروغی          ممنوعیت کتابهای نویسنده گان زن ( افغانی و خارجی ) ؛     ممنوعیت کتابهای نویسنده گان ایرانی و کتابهای چاپ ایران        تعجب نکنید . طالبان با اعلام فرامین و فیصله های تازه ی شان ، باز زبان فارسی ، علم و زن را نشانه گرفته ، می خواهند آخرین ضربه های…

بیشتر بخوانید

ځوانان څنګه کولی شي د څو قطبي نړۍ لپاره لاره هواره کړي؟

حميدالله بسيا لومړی به له هرڅه مخکې د څو قطبي نړۍ په اړه لنډ وليکو: څو قطبي نړۍ د نړیوال سیاست هغه حالت ته ویل کېږي چې پکې د نړۍ ځواک او واک یوازې د یوه یا دوو لویو زبرځواکونو پر ځای د څو بېلابېلو هېوادونو او قدرتي بلاکونو ترمنځ وېشل شوی وي. په دې…

بیشتر بخوانید

د وروستۍ یوې لسیزې خونړۍ زلزلې په افغانستان کې

(۲۰۱۵–۲۰۲۵) افغانستان د تکتونیکي پلیتونو په یو خورا فعال زلزله‌خېز زون کې پروت دی. د هند او یورېشیا پلیتونو ټکر د دې لامل ګرځي چې په افغانستان کې پرله‌پسې او ویجاړوونکې زلزلې رامنځته شي. د ۲۰۱۵ نه تر ۲۰۲۵ پورې کلونو کې افغانستان د څو سترو زلزلو شاهد و چې زرګونه انسانان یې د مرګ،…

بیشتر بخوانید

د رسنيو د کارپوهانو تر منځ د تجربو تبادله څومره اړينه ده؟

محمدسليم سليمان میډیا یا رسنيو د بشریت په ټولنیز ژوند کې تل مرکزي رول لوبولی دی او په يو هېواد کې له اجراييه، مقننه، او قضايه قوې وروسته د څلورمې قوې په نامه پېژندل کېږي.  د چاپ ماشین له اختراع (۱۵ مې پېړۍ) وروسته د نظریاتو تبادله نړيواله  شوه. په ۲۰مې پېړۍ کې د راډیو او ټلویزیون راتګ د ملتونو ترمنځ د خبرو او…

بیشتر بخوانید

نفاق قومی–اتنیکی در افغانستان؛ از جنگ سرد تا جهان یک‌قطبی

افغانستان کشوری است با تنوع قومی، زبانی و مذهبی. این تنوع می‌توانست به‌عنوان سرمایه‌ای برای انسجام و ملت‌سازی عمل کند، اما با تاسف که تاریخ معاصر کشور نشان می‌دهد که بارها به ابزار رقابت‌های سیاسی داخلی و مداخلات خارجی بدل شده است. پرسش اصلی این است: نفاق قومی–اتنیکی در افغانستان در کدام دوره به اوج…

بیشتر بخوانید

 د ځوانانو لپاره د علمي او فرهنګي ناستو او فورمونو اهمیت او ارزښت

حميدالله بسياځوانان د هرې ټولنې راتلونکی ځواک  او ځوانه انرژي ده. د تاریخ په اوږدو کې دولتونو، پوهنتونونو او نړیوالو سازمانونو تل هڅه کړې چې د ځوانانو لپاره داسې پروګرامونه جوړ کړي چې د دوی استعدادونه او وړتياوې پکې وده وکړي او د ټولنې د پرمختګ لپاره خپلې دا وړتياوې په بېلابېلو برخو کې وکاروي.  د علمي او فرهنګي…

بیشتر بخوانید

په ښاري پراختیا کې د ترانسپورت رول

محمد سليم سليمان ښاري پراختیا د ښارونو د اقتصادي، ټولنیز، چاپیریالي او ټیکنالوژیکي پرمختګ یوه مهمه برخه ده. د ښاري ژوند کیفیت او د ښارونو فعالیت د ښاري ترانسپورت د سیستم له پرمختيا او پراختيا سره مستقیم تړاو لري. په حقیقت کې  ښاري پراختیا او پرمختيا د سيکې يو اړخ  او ترانسپورت د سيکې بل اړخ دی چې یو له بله پرته، نه شي بشپړېدلی. د کابل…

بیشتر بخوانید

 از گریه های شاه محمود خان فقید ، تا استغاثه های  اقای مولوی منصور 

میرعبدالواحد سادات  1 به بهانه :  افشاگری   اقای مولوی منصور سرپرست وزارت آب وبرق است !  دو روز قبل ایشان ضمن صحبت در مورد پاکستان افشا ساخت که :   ” حال ، ما به این نتیجه رسیده ایم که برخی همسایه ها به ویژه پاکستان نمی خواهد که در اینجا – درافغانستان یک حکومت مقتدر مرکزی وجود داشته باشد. برای پاکستان مهم نیست که این حکومت ازطالبان باشد، از مجاهدین باشد ویا از کمونیست ها ”  بر اساس واقعیت های اظهر من الشمس تا ریخی ، این افشاگری ، در واقع اعتراف شجاعانه « درد » هشتاد ساله و عامل مصیب خانمانسوز و تاریخی افغانستان ، است…

بیشتر بخوانید

لافوکان جهان متحد شوید ! 

میرعبدالواحد سادات  1 به بهانه اظهارات اخیر « جنرال » سمیع سادات  این اقا که « مقر فرمانده » شان در واشنگتن در یک تعمیر مجلل نزدیک به قصر سپید است ، هر از گاهی و در حالیکه سیگار دود مینماید ، سخنان مشمیز کننده و اراجیف را بخورد رسانه ها میدهد . البته در…

بیشتر بخوانید

 با درد بساز که خون بهای تو منم

در سال‌های اخیر، سرنوشت هزاران افغان ما در ایران به یک داستان غم‌انگیز و دردناک تبدیل شده است. مردمی که بیش از سی سال در این سرزمین زندگی کردند، کار کردند و خانواده‌هایشان را بزرگ کردند، ناگهان با تصمیمی سخت و ناگهانی دولت ایران روبرو شدند. ایران برای این افراد، به معنای واقعی کلمه، خانه‌ای…

بیشتر بخوانید

مهاجرت و افغانستان …!

مهاجرت حق انتخاب هر انسان است – اما در صورتیکه هجوم یا سیل مهاجرین به گونه متوالی طی چندین دهه ادامه داشته باشد٬ این وضعیت مصداق بحران انسانی می باشد. در این شکی نیست که ایران و پاکستان در مقابل مهاجرین ما٬ حقوق بین المللی مهاجرت را٬ که طبق منشور UNHCR الحاق شده اند٬ نقض کرده اند. یعنی تهدید امنیتی بودن افغانستان یا…

بیشتر بخوانید