آیا راه رشد غیر سرمایداری پاسخگوی  اهداف استراتیژیک خلقهای جهان…

مقدمه این را همه میدانند که در ایجاد جنبشها وحریانات تند…

استاد ګل پاچا الفت 

خدای بخښلی  استاد گل پاجا الفت  هغه  لوی  او وتلی…

د سیاسي ګوندونو په جوړولو او فعالیت کې د مرام…

 انسان له اوله په ټولنیز ژوند کې د ګډو موخو…

خاطر شاد 

رسول پویان  تـو گـویی خامـۀ پاییز کلک استاد است  به هر طرف…

برجحان تعلقات!

امین الله مفکر امینی                     2025-07-09 برجحان ز تـــــــــعلقات وافکاری واهی خدا جوییــــــــم با…

اگر سقراط ‌پدر فلسفه است، کنفوسیوس یا ملاصدرا چرا چنین…

بخش دوم از مقاله‌ی سقراط، تیشه‌زنی، به ریشه‌ی دانایی. بحثی از…

پاسخی به پرسشی

محمدعثمان نجیب  آغا صاحب گرامی، نه دانستم دلیل شتابان شما برای…

استاد قیام الدین خادم 

استاد خادم د پښتو ادبیاتو په اسمان کې له هغو…

روشنگری روس، ملی گرا، رفرمیستی، علم گرا

Lomonossow, Michail(1765-1711 آرام بختیاری لومونسف؛- شاعر، دانشمند، روشنگر. میشائیل لومونسف(1765-1711.م)، شاعر، محقق، فیلسوف،…

د سیاسي ګوند او سازمان اساسي او تشریفاتي سندونه

د یوه سیاسي ګوند او د هر سیاسي او ټولنیز…

اعتراف به خطا؛ اخلاق و پل عبور از تاریکی به…

نوسنده: مهرالدین مشید  تاریخ، دادگاه اشتباهات مشترک ما تاریخ معاصر افغانستان و…

وقتی اژدها می‌غرّد، خرس می‌خروشد و فیل می‌خرامد؛ بشکه زرد…

نوسنده: مهرالدین مشید  پیام نشست شانگهای برای طالبان؛ نشانه‌ای از افول…

در سوگ کنر

بمناسبت زلزله ي مهلک ولایت کنر از زمین لرزه کنر هر…

درمراثی قربانییان زمین لرزه ی مشرق زمیـــن !

امین الله مفکرامینی                   2025-02-09! بدیــــــــده اشکِ ماتم و بدل خونم ز لغزشِ…

اشک قلم 

رسول پویان  اشک قلم به صفحـۀ دل ها چکیده است  صد لاله…

استاد عبدالروف بینوا

استاد بینوا د هېواد، سیمې او نړۍ په کچه ستر…

کودکانی که کودکی نمی‌ کنند

خیابان، خانه بی‌در و پیکر کودکان فراموش‌ شده! فرشید یاسائی *  ما…

بحران هویت ملی؛ ناکامی ملت سازی و به زنجیرکشیده شدن…

نویسنده: مهرالدین مشید نیم قرن مبارزۀ سیاسی و فرهنگی و تبدیل…

سقراط، تیشه‌زنی به ریشه‌‌ی دانایی

دیدگاهی از مکتب دینی-فلسفی من بیش‌ از این نه می‌دانم. در…

خوشحال خان خټک

د ادب او فرهنګ درنو او پتمنو مینه والو! ګڼ شمېر…

«
»

میترا نور و من قمر میترا

                         سلسله‌ی داستان تخیلی

                   نوشته‌ی محمد عثمان نجیب

این داستان کاملاً به لهجه‌ی فارسی شمالی و شمال کابل نوشته شده که گپ و گفت های روزمره‌ی ما را تشکیل می دادند، ارچند در برخی محلات با توجه به تحولات اجتماعی تغیرات گفتاری هم به وجود آمده، اما آن گفتار ها ماندگاری های خود شان را دارند.
درختم داستان اصل کلمات با لهجه ها مشخص خواهند. مشکل من در عدم دست‌رسی ام به دیدگاه های خواننده های گرامی تارنماها و صفحات وزینِ مجازی‌ست که داستان باید بر آن اساس ادامه داده شود.

بخش هفت

ده تاریکیا اَی ترس صارا گشت نِمی رفتم…:
… شَوام ناوخت بو… از ادې گَکُوم پرسان کدم که وا…پَگهَ بخچم قصه میگویه…یا…نی… بابیم بلندیا سَرِ ادېم صدا کد… خَو او آل مستی… اگه وا خیستم … ای چِرچِرَکام دو چِیر می کنم و دَه سَرِ بی موی تام موی نِمی مانم… مِه خودُمه غِلِیا گرفتم… ادېم گفت … خَو‌ کُو… با کُلِ سومناتایی ره که سَرِ تو قَرچِی بی دُمب دیدیم…یک یک تا بخچت میگم… او بابیت که یالی غُرغُر می‌کنه… اَی خاطر تو… اَی مام کدهِ بارِ رِیَف بُورده.
ادېم… خَو کد… مِه… که راستی خدا شَوانه اَی تاریکی میترسیدم… کلیمی مه زود زود میخاندم… گُلا پیشوای تان… اگه صارا گَشتُم می گرفتیم… خوده … تَو‌ وُ پیچ میدادم …مگم ای ترس صارا گشت نِمیرفتم… چی‌ بگویم بَخچَکِ تان اَمو شَو…‌شَو نه بُو…قِیَمَت بو… جنجال مَجِت یک سُو، گپای تا و بالای خوج عطا یک سُو… گپای ملا صیب یک سُو، قصی عاشقی مِه سَر میترا یک سو…قصی هفت تَه دختر یک سُو…قصی ترسِ جلسی زیر چارمغا یک سو…که میشه… یکی ‌و خُلص بخچ تان بگویم… یک آدم چار سُو داره که چار سمت میگَنِش … مَگَم اَی مه شانزا ته سُو…بو… ولی … کُلِ غمایم یک‌ سُو.. غم میترا یک سُو… ادېم مُقَید می گفت عقل نه باشه…جان ده عذاب اس…مِه خودم یک قَیلِگک اُشتُک… خُو مرِه به عاشقی چی… مره به کار کلانا چی… خودم غیرتِ یک صارا گشت رفتن تنایی ره ده شَوانه نه دارم…وا…خیزکای مِه دَرِی کُو…هَمُو… شَو‌…پِلکُوم پیش نه کدم… هیچ پَگَه نِمی شد… اگِه روزُم می شد سَرِ ما شَو بو… به خاطری که تندور خانې‌ ادېمِ شان هیچ کلکین نه داشت… او تندورخانام اصل یک قبر بلند واری بود که هر چی‌ مُرده از چارسو …ده میانه کالش تقی می کدی هنوزُم کلان بو…مام… تَرسُو… خدا به‌ تو روزِ نیکی بته… یک دفه‌یی ضَلولَتِ صارا گشت پیدا کدم …فشار دردِ یک رقم قُچارم می داد…که او دُنیه می بودریم و میاوردیم… مگم ده همو حالم ده قصی خود نه بودم … زِغَیری دُوا داشتم که شَو‌ به خیر خلاص شوه…‌و ادېم زوتیا برُم قصه کنه…  یک وختی فَمیدُم که طاقت طاق شده‌س و اگهِ خاک انداز  نَرُم کُرتَو ایزارم خراب می شدِین… خدایا عجب غمیِ… بگویی مرغ آمین دَه ر‌َه بوده و مِه نِمی فَمِیدُم… صدای بابیم…آمد … که دَموُ وَختُم قَر بو… گفتَگِی کلانا هنوز زاغ چَتَلِی خودِه نه خوردِه بو… که خِیستم… مِه گک تا اَلای صُوبُم خَو نه کدِه بودم…از جایم بلند شدم … دَه تاریکی رَی مِه نِمیَفتُم…دیدم… یک چیزی جَرِیا کد و تندور خانه روشن شد…ادې گَکُوم پَلتی گوگرده دَر داد و شیطان چراغه روشن کد… گفت …سلامه یاد نه داری…گفتم اَسلام ادې جان … یاد سبیلیم رفتِه بو… حالی‌گَک…کناراب برُُم که بسیار وَر خطاستم… در وازه ره اِیله کدم و به دَو سونِ خاک انداز رفتم نِمی فامم بابیم کجا بو… خو شکر دَه او نواساتا نه بو…با فامیدم که ده سَقَو خانی سَرِ کاریز رفته…‌وضو می کنه… دَه خاک انداز رسیدم …که خدا شرمانده‌گی ایزار بندُم کُور گِرِی خورده وا نِمی شد… مَخصَد… یک کاری کدم… کنارابای قُلوخی بودیِن …مگرُم بِسیَر پاک… ده مُوجه یادُم آمد که بوبویم قصهِ کدهِ بو… کام شَو کَی زَنِ  لالِیش خانی…زبَردست خان رفتِه بودِیَن… وختی حَوِیلِی کلانِ کَگِلی زیردست خانه دیدَس که پاک و سُتره اس… و زَنِ  زبردست خانُم بِسیَر بِسیَر پاک…بوده …‌ترسیده که … خدا کنه… صارا گشت رفتن سَرِ شان به خیر تیر شَوه… اَی خاطری که او مردم  اِی ذات پاک خور بودیِن که قُلوخای بَدِرفتای شانه مِثلِ شیشه پاک و تراش می کدیِن و هر توتی قلوخِ استنجا ره که می دیدی حیران می پاییدی. زَن و شُوی خالِه زادای سَکَه و سَبِیری اَدېمِ شان بودینِ و بِسیَر مُلک دار و جایداد دار…بوبویم میگفتَک که کاکا زبردست کام وختی ده جُوازای هوایی عسکری طیاره وان بودَس…مِه همو غایت از بوبویم پرسان کدم که چی وا کدین…بوبویم گفت… بچیم مره خو خیر اس…زَنِ لالیم…بیخی پشیمان بو… که چَری … رفتیم…خالِه زادای مام کار خوب نِمی کنن…بابا هر کار داری …بخچ خود بُکُو … عادتای شانه ما می فمیدیم مجبوری باد از چندی سالا رفتیم. اول خو ..دره که وا کدن…َحَوِیلِیس که شار واری … بگویی شیشه بو…از پاکی بَلیا میزد… کُلِشُم خامه…باد از سلامالیکی…بوتای ما ره سَرِ ما کشیدیِن ده پیش پایای ما چَپلیکای پلستیکی ره ماندین…سیمین دختر خُوردِ شان نه شرمی نه حیایی… پیش چشمانای ما قفای بوتای ماره کَی یک بُرسَک پاک کد…او بابا … ما باد از سالا میمان رفتِه بودیم…خلاصه شَوه به ناچاری تیر کدیم… صُوبَکِی… بو…‌که زن لالیم ..گ صدا‌‌…صدا… ضیا جان…ضیا جان مه خَیل کدم وخت پَگَه شده و نِماز صوب اس… خیستم …. که گاه… الِکَینه روشن کده … کالایش ده جانش…چُوندِیا شیشته … زن لالی بوبویم از خودش کده بِسیَر کلان اس…بوبویم گفت …سلام دادم… زن لالیم گفت بخی که زود بریم…مه شَو خَو نه کدیم… دَه اِی…جِه مِه نه  قضای حاجت کدِه می تانم … نه وضو کدِه میتانم… گفتم …زَنِ لالهَ شَو خُو‌ بسیار انسانیت کدِین… پاکی خُو عیب نیس….زَنِ لالیم گفت … خدا خیر بِتَدِشان… مَگَرُم … از  اِی رقم به ترس و لرز مِیمانی آمدن و  نان خوردن و خَو کَدَنام کده… بندی خانه خُوبِس…آزاد خُو می باشی … یک‌ بِیروُ رَفتِه نِی تانی …مِه اَی ترس… دَه خاک اندازِ شان نه رَفتیم… با چی انسانیت کدیِن…؟ دَه دَنِ درِ قلای شان…دیدیم که…چی رقم آدم گَریَت کدِین…؟ بِلا تَشبِیه … به خدا اگِه دَمُو جَنَتُم … اِی رقم باشه… وا… دِلَکِت پاییدنی‌ستی بُپای…مِه خُو مِیرُم… بوبویم…گفت… راستی مَم دَه دِلِم گفتم … یَنگِیم راس… مِیگُویه…مام کلیمی خُودَه خاندِه از جایم …‌ خِیستُم…جایای مارهِ رَو رَوَک غِند کدُم … و‌ هر دوی ما آرامیا… ای کَوشکَن برآمدیم… اَی ترس و از خاطری که خالِه زادایم خبر نَشِین…چادِریای ما ره از طاقچه گرفتیم و بوتای ما ده دستای پایای لُچ از خانه تا دَرِ قلای شان رفتیم و دَرَه وا کدیم…. دَرای قلاوا دَه اَز اَدِ یم تا قَدِیم… کَتِه کَتِه بودیِن… چَپ راسای شان که خشک مِیشدِین زِیَف غِنگ غِنگ میکدیِن… ما…دَرِ قَلا رَه چِینِ خودِ ما وا کدیم…بُپَر که نِمی‌پَرِی… تا شُور خوردَنی…حاجی ره ده مکهِ نه دیدی… دَه مِی چُرتا بودم… که صدای اَدېم… چُرتٍ مهِ پراند…ماد عثمان… خَو‌…کدی … ده خاک انداز …که لِیَفُ و تُوشَک بِیَرُم…بَخچِت…گفتم …اِینَه برآمدُم…به دروغ قُلُوخا ره دَه رُوی زِمین میزدُم…بادِ پاک کدنِ استنجا… ایزار بَندِ کُور گِری خورده‌ًگی عذابُم کد…مخصد یک رقمی کدم و اَی خاک‌انداز… برآمدُم… اَدېم… پرسان کد …که دُواٰی کناراب رفتنه خاندی…؟ گفتم نی ادې جان ا‌َموقه که عمه زَرا یادم دادهِ بو… که تا یپش از تَقِی شدن دَه خاک انداز … بِسمِلا بگویم …گفتم… گفت…اَی پَسِ مِه گُفتِه برو… اَعوذوبِلاهِی مِنَ الخِبثِ وَلخَبائث… گفته میرفتم…که صدای بابیم برآمد و از وضو کدن…خَلاص شده بو… گفت… اِینه مادر دیوانا شَو از قِصِه سِیر نه کدِیَن …که حالی‌گَک پیش خاک اندازهَ گرفتِین…بِری… پس کارای تان… تا که وضو کنین… نِمازای نَفل و سُنتای تانِه بخانین…فَرضُم روا میشه…اَدیم یک د‌َفِه قُوغِ اِشنایی واری سُرخ‌… شد…بابیمِه گفت… اِی ملای مَجِت چی بلاس …اُشتُکاره هیچ…یاد …‌نِمیته…آغازادیت … تا حالی‌گَک دُووای خاک انداز رفتنه یاد نداره…پیش خود گفتم عجب کاری مابین هر دوی شان گیر آمدی ….خُو رفتم …یک رقمی وضو کدم که بابیم گفت… او بچه وا مَجِت بِیَه نِمازای ته هَموجِه‌گک بخان ثواب داره….
ادامه دارد…