«انقلابِ آمریکایی» در سوریه؛ تنبیه روسیه در اوکراین؟
ایالات متحده و متحدانش قرار است میدان نبرد سوریه را دوباره به آتش بکشند تا روسیه را در اوکراین بازدارند.
نویسنده: عبدالباری عطوان مترجم: سایت «۱۰ مهر»برگرفته از : دِکرادله ــ The Cradle ــ ۱۱ فوریه ۲۰۲۲ *
ایالات متحده و متحدانش قبلاً صحنه انقلاب ۲ را در سوریه آماده کرده‌اند. سئوال اینجاست که آیا برنامه این است که از روسیه در مورد اوکراین امتیاز بگیرند یا اینکه تا به آخر بروند و غرب آسیا را با آتش‌افروزی به خطر بیندازند.
با تشدید تنش‌های جدید سیاسی، نظامی و اقتصادی بین ایالات متحده و متحدانش در ناتو از یک‌سو، و چین، روسیه، کره شمالی و ایران از سوی دیگر ــ از جمله جبهه تایوان در شرق آسیا و اوکراین در اروپای مرکزی ــ ما اکنون شاهد طرح‌های شتاب‌زده برای فعال‌سازی بحران‌های تازه‌ای در غرب آسیا، از سوریه تا عراق و جنگ یمن هستیم.
اجازه دهید وضعیت عراق و یمن را به‌طور موقت کنار بگذاریم و روی سوریه تمرکز کنیم. این کشور در چند سال گذشته پس از بازپس‌گیری بیش از ۷۰ درصد از خاک سوریه توسط ارتش عربی سوریه، فضایی از آرامش نسبی یا بهتر بگوییم «بن‌بست» را تجربه کرده است.
این دوره آرامش همچنین شاهد افول به اصطلاح مخالفان سوری چه از نظر سیاسی و چه نظامی در شهر ادلب و مجاورت آن و همچنین در سایر مناطق شمال شرق سوریه که در حال حاضر زیر چتر نیروهای آمریکایی هستند، بوده است. با این حال، نشانه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد «اپوزیسیون» خفته سوریه در راه فعال شدن مجدد است.
این احتمال وجود دارد که این فعال‌سازی مجدد به‌شکلی وحشیانه‌تر از ستیزه‌جویی‌ای که در آغاز بحران سوریه در مارس ۲۰۱۱ آغاز شد، ظاهر شود.
اول این که، اطلاعات خارجی روسیه روز سه‌شنبه از طرح‌های ایالات متحده برای حمایت از گروه‌های مسلح در سوریه و به‌ویژه از افراط‌گرایان «اسلامی» برای تشدید حملات خود علیه نیروهای سوری، روسیه و ایران در تواز و در عین حال شعله‌ور ساختن و تشویق اعتراض‌های «مسالمت‌آمیز» در عمق سوریه، رونمایی کرد.
سرویس اطلاعات خارجی روسیه (SVR) گزارش داد که سازمان‌های دولتی ایالات متحده برنامه‌ریزی می‌کنند تا «سلول‌های خفته» افراط‌گرایان را در دمشق و استان لاذقیه «با انجام حملات دقیق علیه مجریان قانون سوری، و پرسنل نظامی روسیه و ایران» فعال کنند.
گنادی کوزمین، معاون نماینده روسیه در سازمان ملل متحد روز چهارشنبه در شورای امنیت سازمان ملل متحد گفت: «مشکل تهدیدات تروریستی در شمال شرق سوریه وجود دارد. نیروهای آمریکایی که به‌طور غیرقانونی در آنجا مستقر شده اند، نمی‌توانند نظم ایجاد کنند، یا نمی‌خواهند».
کوزمین اشاره کرد چنین به‌نظر می‌رسد که مسئله به فرار گسترده داعش از زندان در حسکه از یک منطقه تحت کنترل ایالات متحده در اواخر ژانویه مربوط می‌شود، و افزود که «خلاء قدرت و معافیت از مجازات در اطراف مناطق استقرار نیروهای آمریکایی، به‌عنوان یک منبع تغذیه برای انواع تروریست‌ها عمل می‌کند».
دومین شاخص، به بیانیه صادر شده توسط سرویس اطلاعات روسیه اشاره می‌کند که می‌گوید دولت آمریکا به‌دنبال حفظ حضور نظامی خود در شمال شرق سوریه، جلوگیری از ثبات سوریه، بازسازی رهبری مخالفان سوری، کُرد یا عرب، و متحد کردن صفوف آنان است. طرح آمریکا از طریق بهره‌برداری از شرایط دشوار اقتصادی، کاهش فعلی خدمات اساسی و تضعیف قابل توجه قیمت ارز محلی به‌دلیل تحریم‌ها و محاصره خفقان‌آمیز آمریکا انجام خواهد شد.
بر اساس این بیانیه، ایالات متحده یک «کارزار رسانه‌ای گسترده» را در رسانه‌های اجتماعی عرب زبان راه‌اندازی خواهد کرد تا سوری‌ها را دوباره به خیابان‌ها و میادین در پایتخت، دمشق، و شهرهای حلب، حمص و لاذقیه بکشاند تا بدینوسیله رژیم را تحت فشار قرار دهد و آن را وادار سازد تا در برابر تظاهرات «مسالمت‌آمیز»، مجبور به استفاده از مشت آهنین «خشونت‌آمیز» شود. به‌عبارت دیگر، ایفای مجدد سناریوی درا Deraa در اوایل سال ۲۰۱۱.
سومین شاخص، کنفرانس دو‌روزه‌ای بود که شنبه گذشته در شهر دوحه پایتخت قطر برگزار شد و در آن چهره‌های مختلف مخالفان سوری در مورد موضوعاتی چون اصلاحات و آینده سوریه گردهم آمدند.
این کنفرانس ــ نقطه اوج یک سری کارگاه‌های آموزشی، که در برخی از پایتخت‌های منتخب اروپایی راه‌اندازی شده بود، توسط ریاض حجاب نخست‌وزیر سابق سوریه برگزار گردید و نمایندگانی از مراکز تحقیقاتی قطری، عربی و بین‌المللی و همچنین بیش از ۶۰ نفر از مخالفان سوری در آن شرکت داشتند. مقامات قطری از این سمینار که الجزیره و شبکه‌های خواهرش با شدت قابل‌توجهی آن را پوشش دادند، حمایت کامل کردند.
شاخص چهارم مربوط به تلاش‌های متعدد الجزایر برای برگزاری نشست سران کشورهای عربی است که در آن بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه شرکت خواهد کرد و کرسی سوریه در اتحادیه عرب بازگردانده خواهد شد. این تلاش‌ها تا حدی به این معناست که قطر سرسخت‌ترین مخالف بازسازی سوریه در اتحادیه عرب، شکست خورده است.
و در نهایت، شاخص پنجم، ترور ناگهانی و غیرمنتظره رهبر دولت اسلامی، ابو ابراهیم الهاشمی القرشی، به‌دست نیروهای ویژه آمریکا در مناطق تحت کنترل ترکیه در سوریه است. القریشی در خانه خود در شمال ادلب در یورشی مورد حمله قرار گرفت که هیچ مدرک صوتی یا تصویر مستندی ندارد، مشابه ترورهای قبلی ابوبکر البغدادی و قبل از او اسامه بن لادن ــ اما کاملاً بر خلاف اعدام صدام حسین و کشتن دو پسرش.
البته در حالی که ایالات متحده علناً نشان می‌دهد که همچنان شبه‌نظامیان اسلامگرای تندرو را به‌عنوان «سازمان‌های تروریستی» هدف قرار می‌دهد، ممکن است این «ترور» فقط پوششی برای طرح جدید ایالات متحده برای از سرگیری ارتباطات مخفیانه و حمایت از آنان باشد.
قتل ناگهانی قریشی در سوریه در جریان تقابل خطرناک بین ناتو و روسیه سئوالاتی را در واشنگتن نیز برانگیخت. اتان براون، کنترل‌کننده پیشین حمله به پایانه مشترک عملیات ویژه نیروی هوایی ایالات متحده، با صدای بلند در «هیل »(The Hill) «زمان‌بندی آن و نزدیکی عجیب آن به بحران اوکراین» را قابل تأمّل دانست.
براون می‌پرسد که آیا «اجرای یک عملیات نظامی [ایالات متحده] خارج از منطقه اعلام شده در خاورمیانه … به‌نوعی بازدارنده معتبری برای اقدامات روسیه در جاهای دیگر است؟» سپس مستقیماً اعلام می‌کند: «اشتباه نکنید، این دو موقعیت منحصر به فرد در‌هم تنیده شده‌اند.»
روز سه شنبه، ژنرال اریک کوریلا، که به‌عنوان فرمانده بعدی فرماندهی مرکزی ایالات متحده (CENTCOM) انتخاب شد، به کمیته نیروهای مسلح سنا گفت که اگر روسیه به اوکراین حمله کند، می‌تواند بی‌ثباتی گسترده‌تری در غرب آسیا از جمله سوریه ایجاد کند.
این هفته، تنها دو هفته پس از آن که روس‌ها و سوری‌ها اولین گشت‌زنی مشترک با جت‌های خود را بر فراز مرز سوریه و اسرائیل انجام دادند، اسرائیلی‌ها بار دیگر به سوریه حمله کردند. این بار مسکو به‌شدت واکنش نشان داد و اقدامات تل آویو را «نقض خشن حاکمیت سوریه» خواند که «ممکن است به‌شدت باعث تشدید تنش‌ها شود.»
تشدید تنش در سوریه، که احتمالاً به استراتژی واشنگتن در اوکراین مرتبط است، از قبل آغاز شده است. سئوال این است که آیا قهرمان‌های داستان صرفاً برخی رویدادها را به‌عنوان تهدید به صحنه می‌برند ــ یا اینکه تا به آخر می‌روند.
اپوزیسیون سوریه اولین «جنبش» خود را ۱۱ سال پیش در دوحه آغاز کرد و به‌نظر می‌رسد تلاش برای احیای آن نیز در همین مکان صورت خواهد گرفت. در بیانیه رسمی این نشست «هدف آن تلاش برای یافتن مکانیسم‌های اقدام برای ارتقای عملکرد اپوزیسیون و بحث درباره چگونگی بیرون رفت گذار سیاسی از گرمایش جهانی کنونی» مشخص شده است.
رسانه مخالف سوری اورینت نت در گزارشی که دو ماه پیش پخش شد گفت: دولت بایدن می‌خواهد سال ۲۰۲۲ سال واجد شرایط بودن نیروهای مخالف سوری برای جایگزینی رژیم در هر تغییری باشد که ممکن است در سوریه رخ دهد. این گزارش همچنین فاش کرد که ایتان گلدریچ معاون وزیر امور خارجه آمریکا اواخر سال گذشته با رهبران مخالفان سوری در استانبول، قامشلی و غازیانتپ دیدار کرده بود تا برای سناریوی جدید آمریکا در سوریه آماده شوند.
آیا این طرح جدید آمریکا در سوریه جواب می‌دهد؟ آیا محاصره خفقان‌آور آمریکا علیه سوریه که ۱۱ سال پیش به همین منظور اعمال شد، محصول خود را برداشت خواهد کرد؟ آیا این تلاش بهتر از تلاش قبلی خواهد بود؟ آیا هزینه‌های مالی آن از سوی خود تأمین‌کنندگان مالی خلیج فارس تأمین خواهد شد؟ و این که محور روسیه، چین، ایران، کره شمالی و سوریه چگونه پاسخ خواهند داد؟
پاسخ را برای هفته‌ها و ماه‌های آینده می‌گذاریم.
