نمایشگاه راه لاجورد
میراث جاده ابریشم در موزه بزرگ خراسان از کلکسیون فریدالله ادیب آیین
نمایشگاه راه لاجورد؛ میراث جاده ابریشم ، یکی از جذاب‌ترین رویدادهای فرهنگی و هنری است که توسط یک کلکسیونر بزرگ افغانستان در موزه بزرگ خراسان ایران برگزار شده است. این نمایشگاه برای ارائه آثار هنری نصرالله سروری هنرمند برجسته افغانستان با موضوعات مرتبط با میراث فرهنگی و تاریخی این منطقه برپا شده است. در این نمایشگاه، ۱۲ اثر نقاشی از استاد مرحوم نصرالله سروری هنرمند معروف افغانستان به نمایش گذاشته شده است. این آثار شامل تصاویری از بناهای تاریخی، آداب و رسوم زندگی عشایر، و آیین‌های سنتی مرتبط با جاده ابریشم می‌باشد. بازدیدکنندگان می‌توانند در این نمایشگاه با زیبایی‌های هنری و غنای فرهنگی این منطقه آشنا شده و به تاریخچه و ارزش‌های جاده ابریشم پی ببرند.
این رویداد نه تنها به عنوان یک فرصت برای لذت بردن از هنر و زیبایی‌های تصویری شناخته میشود، بلکه به عنوان یک فرصت منحصر به فرد برای درک بهتری از جریانات فرهنگی و تاریخی این منطقه نیز شناخته میشود. این نمایشگاه همچنین یک پل ارتباطی بین هنر و تاریخ است و به ما این امکان را می‌دهد که ارتباط عمیق‌تری با میراث‌های بزرگ انسانی مانند جاده ابریشم برقرار کنیم و تأملاتی درباره ارتباط نزدیک بین هنر و تاریخ داشته باشیم.
گذرگاه مروره
گذرگاه مروره ، اثری هنری از استاد نصرالله سروری، که در سال 1380 هجری شمسی خلق شده، به زیبایی و جزئیات، زندگی اجتماعی در منطقه کنر از شرق افغانستان، به ویژه شهر مروره را به تصویر می‌کشد. این منطقه، با طبیعت کوهستانی و جنگلی و جامعه‌ای کوچک و محبوب، یکی از نمادهای زیبای فرهنگ و زندگی سنتی افغانستان است. در این نقاشی، عشایر کنر در حال عبور از گذرگاهی باریک نقاشی شده‌اند و یک رهگذر در حال کمک به آن‌ها برای نوشیدن آب از چشمه است. بانوی جوان با لباس محلی در سمت راست تصویر، نمادی از مهربانی و مساعدت به مسافران تازه وارد است. با حمل یک کاسه آب، او به دیگران کمک می‌کند تا تشنگی را برطرف کنند، و گردنبند زیبای او نشان‌دهنده زیبایی و ذوق زنان افغان است. در زمینه‌ای سرسبز و پرنشاط، یک درخت زیبا به تصویر کشیده شده که نماد زیبایی و همبستگی است. در سمت چپ تابلو، یک شتر در حال نوشیدن آب از چشمه نقاشی شده است، و بانویی با کودک در آغوش و دام‌های عشایر در حال نوشیدن آب از چشمه هستند. در دوردست، کوه‌های بلند با پوشش برف نازک و تپه‌های سبز و شاداب به شروع فصل بهار اشاره دارند. این نقاشی، علاوه بر زیبایی ظاهری، عمق و معنا در فرهنگ افغانستان را نیز به تصویر می‌کشد. با ایجاد این صحنه، هنرمند به یادآوری مفاهیمی همچون محبت، همبستگی و کمک رسانی در جامعه افغانستانی پرداخته است. به طور کلی، این اثر هنری به عنوان یک نماد از فرهنگ و زندگی سنتی در منطقه، استثنایی و خاص شناخته میشود.
درخت شنگ کوچه خرابات
این اثر هنری به لحاظ فلسفی، یک تجسم از زیبایی و عمق انسانی است که از طریق هنر به مخاطبان ارائه میشود. با تمرکز بر جزئیات کوچه‌های خرابات و عناصر فرهنگی افغانستان، هنرمند نه تنها یک تصویر زیبا از این منطقه ارائه می‌دهد بلکه به ما یک زاویهٔ عمیق‌تر برای درک و تفکر درباره زندگی و تاریخ افغانستان می‌دهد. در این اثر، درخت شنگ به عنوان نمادی از زندگی، امید و تحمل در برابر سختی‌ها به تصویر کشیده شده است. این درخت، همچون یک شاهکار طبیعی در کنار کوچه‌های خرابات، به ما یادآوری می‌کند که حتی در میان سختی‌ها و زندگی‌های غم‌انگیز، همچنان امید و زندگی وجود دارد. به علاوه، این اثر هنری به ما یادآوری می‌کند که هنر به عنوان یک وسیلهٔ قدرتمند، می‌تواند برای بازتاب و نمایش ارزش‌ها و تاریخ یک جامعه مؤثر باشد. از این منظر، این اثر نه تنها یک تابلوی هنری است بلکه یک پیام فلسفی است که به ما یادآوری می‌کند که هنر می‌تواند به عنوان یک ناقل فرهنگی و تاریخی عمیق عمل کند و ما را به درک بهتر و ارزشیابی مجدد ارزش‌های جامعه‌ها و فرهنگ‌ها بیاورد.
شاه دو شمشیره
این اثر هنری، خلقی استثنایی از دست هنرمند برجسته افغانستان، نصرالله سروری، در سال 1382 هجری شمسی است. این نقاشی به شخصیت شاه دو شمشیره، جنگجوی عربی که در قرن اول هجری قمری به کابلستان آمد و نقش بارزی در جنگ با کابلستانی‌ها داشت، اشاره دارد. در افسانه لیث بن قیس بن عباس، شاه دو شمشیره به عنوان یکی از سرداران جنگی عرب در مقابل کابلستانی‌ها شناخته میشود. او با دو شمشیر در دست، پس از تخریب دیوارهای کابل توسط منجنیق، به همراه سپاهیانش به جنگ پرداخت. در جریان مبارزه، سر از تن او جدا شده و به شهادت رسیده است. پس از فتح، مسلمانان یک مسجد به نام شاه دو شمشیره در کنار محل دفن او بنا کردند. در تابلوی خود، هنرمند به دقت تصویر کشیدن بناهای تاریخی و معاصر کابل، همچنین زندگی روزمره مردم افغانستان را به تصویر کشیده است. این اثر هنری نه تنها به نمایش بناهای باستانی می‌پردازد، بلکه زندگی مردم افغانستان را در دو جنبه شهری و عشایر نیز به تصویر می‌کشد. از نظر هنری، انتخاب آزادانه رنگ‌ها و جزئیات زیبایی که در این اثر به کار رفته، از دید هنری بسیار بالا و منحصر به فرد است.
شاه دو شمشیره به عنوان یک اثر هنری استثنایی در نمایش هنر و تاریخ افغانستان، نشانگر شهامت و مقاومت مردم این سرزمین در مواجهه با فراز و نشیب‌های تاریخی خود است.
مقبره حضرت سخی
مقبره حضرت سخی یک اثر هنری است که توسط هنرمند برجسته نصرالله سروری در سال ۱۳۷۸ هجری شمسی خلق شده است. این اثر، با الهام از زیارتگاه سَخی در منطقه کارته‌سخی کابل، با موضوع فلسفی خلق شده و نمادی از اتحاد بین اهل سنت و شیعه در افغانستان را به تصویر می‌کشد. زیارتگاه سَخی در دامنه غربی کوه آسمایی در کابل قرار دارد و خرقه‌ی منتسب به پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) در آن قرار گرفته است. این مکان از زمانی که حضرت علی (ع) در کنار خرقه، نماز خوانده است، به مکانی مقدس برای همگان تبدیل شده است. بنای نخستین این زیارتگاه توسط احمدخان ابدالی احداث شده و در اطراف آن چاه آبی و درختانی نیز وجود دارد. مراسم نوروز و تحویل سال جدید، با برافراشتن پرچم حضرت علی (ع) تا ۴۰ روز، در این مکان برگزار میشود و مردم شیعه و سنی در این مکان با هم جشن می‌گیرند. متأسفانه، این بنا تاریخی چندین بار هدف حملات تروریستی قرار گرفته و مردم بیگناه افغانستان در این حملات جان خود را از دست داده‌اند. هنرمند نصرالله سروری با ایجاد این اثر، زیبایی و تاریخچه یکی از آثار باستانی کابل را بازنموده و علاقه خود به اتحاد میان اهل سنت و شیعه را نیز بیان کرده است. در تصویر این اثر، بازاری با فروشگاه‌های مختلف نقاشی شده است. افراد با لباس‌های محلی در حال خرید و فروش محصولات مختلف هستند. همچنین، تصویری از کسب‌وکارهای سنتی مانند کبابی سنتی و فروش چای برای زائران نیز در این اثر جا داده شده است. استاد روری با خلق این اثر، نه تنها جلب توجه به جمال و تاریخچه این مکان مقدس را موفقانه انجام داده است، بلکه با نمایش تنوع فرهنگی و اقتصادی مردم افغانستان، پیام اتحاد و همبستگی بین اقوام و گروه‌های مختلف را منتقل کرده است. این اثر یک یادآور قدرت اجتماعی و فرهنگی ملت افغانستان است که در مقابل چالش‌ها و
فریدالله ادیب آیین، به عنوان یکی از برجسته‌ترین هنرمندان و مالکان مجموعه ۱۲۷ اثر تابلو نقاشی، در صنعت هنر و فرهنگ افغانستان به عنوان یک شخصیت حرفه‌ای شناخته میشود. او نه تنها به عنوان یک هنرمند بلکه به عنوان یک متخصص در حفظ و حراست از میراث فرهنگی و هنری این سرزمین مورد احترام و تقدیر قرار دارد. فریدالله ادیب آیین با تخصص‌های مختلفش، از جمله هنر تجسمی، موسیقی، و مجموعه‌داری، در ترویج و حفظ ارزش‌های فرهنگی و هنری افغانستان نقش مؤثری ایفا می‌کند. بیش از چهار دهه است که این مجموعه تحت نظر ادیب آیین به عنوان یکی از نشانه‌های مهم وثوق و تاریخ فرهنگی این کشور شناخته میشود. به‌عنوان یک مالک و نگهدارنده حرفه‌ای، وی توانسته است تنها ارزشمندترین آثار هنری را جمع‌آوری و نگهداری کند، بلکه با نقش بسزایی در حفظ و ارتقاء هنر و فرهنگ افغانستان، به عنوان یک عنصر بارز در صنعت هنری این کشور شناخته شود. مجموعه ۱۲۷ اثر تابلو نقاشی که ادیب آیین در اختیار دارد، نه تنها نمایانگر ذوق و ذکاوت هنری وی است، بلکه به عنوان یک نماد از ثبات و تاریخ فرهنگی افغانستان شناخته میشود.
نویسنده: مهدی نامجو
