مشارکت پر چالش زنان در انتخابات
شیرین نظیری
مشارکت زنان درانتخابات نخستین گام در راه مبارزه با تبعیض جنسیتی علیه زنان و استفاده از اساسی ترین حقوق سیاسی وشهروندی زنان است.
انتخابات نماد دموکراسی است که بشر برای بدست آوردن حق رای و شرکت در انتخابات,راهپیمایی ها وتظاهرات خیابانی زیادی نموده اند. تا سرانجام موفق به مشارکت سیاسی شده و توانسته اند جامعه دموکرات وحکومت مردم سالارِ داشته باشند.
طوریکه تاریخ روایت می کند, دربسیاری ازکشورهای جهان درمراحل نخست زنان ازداشتن چنین حقِ محروم بودند و برای بدست آوردن این حق, مبارزات پیگیروشبانه روزی نمودند وقربانی های زیادی دادند. درنتیجه قوانین انتخابات را تغییر دادند و به چنین حقی دست یافتند.
حق رأی زنان که به معنی حق شرکت زنان درانتخابات است.ازمهم ترین رویدادهای تکامل اولیهٔ جنبش‌های مدافع حقوق زنان به شمارمی رود.
در سرزمین ما حق رای زنان در قانون اساسی سال ۱۹۶۴افغانستان تسجیل شد؛اما از آن زمان تا حال، زنان افغانستان درفرایند انتخاب شدن وانتخاب کردن بادشواری های زیادی مواجه بودند و استند.
زنان به خوبی می دانند که مشارکت شان نه تنها در تصمیم گیری ملی، نهاد های دولتی را تقویت می کند، بلکه شاخص های اقتصادی را نیز رشد می دهد. ازاین روتلاش دارند با وجود چالش ها درانتخابات پیش رو به صورت گسترده اشتراک ورزند. گرچه اشتراک زنان با شهامت کشورمان با سختی هاي زیادی به همراه است.
از جمله می توان به شرایط بد امنیتی برای کاندیدای زن جهت کمپاین های انتخاباتی، نقش اندک زنان درپست های بلند دولتی، سنت های حاکم درجامعه، کمرنگ بودن مشارکت زنان در فعالیت‌های سیاسی احزاب و نهادها،بیرنگ بودن آگاهی دهی برای حضور زنان در انتخابات،نبود کمک اقتصادی برای زنان درکمپاین ها و سنگ اندازی های مخالفان مخفی و علنی مشارکت سیاسی زنان(طالبان، حزب اسلامی، مافیای مواد مخدر،قومندانان محلی،جنگ سالاران،زورمندان) که همیشه پیش پا های زنان موانع مختلف ایجاد می کنند،اشاره کرد.
براساس گزارش های منتشر شده از انتخابات پارلمانی 1389، زنان در این انتخابات نسبت به گذشته با موانع بیشتری مواجه بوده اند. به ویژه نبود امنیت در استان ها بیشتر زنان را تهدید می کرد و نظر به این مشکل در شماری از مناطق ناامن کشور زنان نتوانستند در انتخابات شرکت کنند. این معضل باعث شد که شمار ناظرین زن در این انتخابات کمتر بوده و در موارد زیادی کاندیدان زن و یا کمپاین گران آنان از سوی طالبان، قوماندانان محلی و رقیبان انتخاباتی آنان مورد تهدید قرار گرفته بود.
به اساس گزارش بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان، مشارکت زنان در استان های ناامن از قبیل فراه، نیمروز، کندهار، ارزگان، غزنی و پکتیا در پایین ترین سطح قرار داشته است.
افزود براین ها، توانمندی پایین اقتصادی زنان برای راه اندازی کمپاین های انتخاباتی نیز آنان را با محدودیت بزرگی مواجه می سازد. سطح پایین آگاهی میان زنان مشکل دیگری است که میزان مشارکت و سهم گیری زنان را در انتخابات و در مجموع در فعالیت های سیاسی کاهش می دهد.
نکته مهم دیگر این است که بسیاری از این برنامه ها در شهرها و مناطق امن متمرکز بوده ؛ مناطق دور دست، روستاها و نیز مناطق ناامن به این برنامه ها کمتر دسترسی دارند. از این رو بیشترین زنان این مناطق در هنگام رای دهی با مشکلاتِ از قبیل رای دهی خانواده گی، رای دهی توسط مردان به جای زنان، عدم توانایی در انتخاب دقیق کاندید مورد نظر، عدم توانایی در رای دادن درست، استفاده از رای زنان توسط دیگران(از جمله کارمندان انتخابات و ناظرین کاندیداها) به نفع کاندید خاص مواجه می شوند.
درشرایط کنونی مهمترین مشکل فراروی مشارکت زنان نبود امنیت است. همانگونه که نهاد های امنیتی افغانستان اعلام کرده اند که 50 هزار نیروی نظامی را جهت امنیت مراکز رأی دهی و رای دهندگان تنظیم نموده اند. اما نظر به گزارش های رسانه ها تامین امنیت برنامه های انتخاباتی نسبی بوده و تضمین جدی دراین زمینه وجود ندارد.زیرا در جریان یک هفته ده ها تن در کمپاین های انتخاباتی کشته و زخمی شدند و استان تخار رقم درشت تلفات غیرنظامی را دارا بود.
امنیت مراکز رأی دهی بیشتر از سوی گروه طالب های مسلح تهدید می شود. گروهی که با زنان به صورت سنتی برخورد نموده و حاضر نیستند که زنان در پای صندوق های رأی حضور بیابند. بنابراین می توان گفت که تهدید امنیتی برای زنان جامعه ما بیش از دیگر اقشار جامعه جدی تر است.
مهمترین و اساسی ترین مشکل زنان برای رسیدن به پای صندوق های رای، سنت های حاکم در جامعه ماست، که در درون خانواده ها نفوذ کرده و از درون خانه نمی گذارد زنان به پای صندوق های رأی بروند. حتا دولت مردان امروز افغانستان آنهایی استند که خود باور به حقوق دموکراتیک زنان ندارند وآنچه درقانون اساسی تصریح شده را نمی توانند تحمل نمایند.
اشرف غنی رییس جمهور زن ستیزدرطی سال گذشته چهارسناتور انتصابی بنام هایی شفیقه نوروزخیل ، فریده کوچی،نجیبه حسینی و رعنا ترین را برکنار و به جای آنان چهار مرد را گماشته است. در حالیکه بربنیاد قانون نیمی از ۳۴ سناتور انتصابی باید از زنان معرفی شوند اما در جمع ۱۰ تن از سناتورانی که در یک سال گذشته تغییرکرده اند.همه ای آنان مردان بودند.
بر مسند قدرت قرار گرفتن این اندیشه های زن ستیزانه که نقش رهبریت را بازی می کنند٬ وضعیت حال و آینده زنان افغانستان را مبهم تر می سازد.
سیاست های سرکوب گرانه، زنجیراسارت درپای زنان افگنده وآن ها را ازاجتماع دور و درچهاردیواری خانه ها زندانی ساخته است.
در برخی نقاط کشور مراکز رأی دهی دور از محل مسکونی زنان قرارداشته. بنابر دوری مسافه و نبود وسایل ترانسپورتی، زنان نمی توانند که در زمان مناسب ومعین درپای صندوق های رأی حاضر شوند…
این مسایل از مهمترین ترین دشواری هایی پیش روي مشارکت سیاسی زنان است. از آنجایی که انتخابات پیش رو ازهرجهت مهم و اساسی می باشد به همان میزان مشارکت سیاسی زنان نیزمهم است. بنابراین دولت و نهاد های مسئول دیگر، باید ازهم اکنون توجهی ویژه به چالش ها مذکور بنمایند و برای کم رنگ ساختن این چالش ها دربخش امنیت ازنیروی های بین المللی حاضر درافغانستان مدد بجویند وبرای انتقال زنان به مراکزرای دهی ،دولت و نامزدان وسایل حمل و نقل را آماده کنند.
در غیر آن احتمال آن وجود دارد که نیمی از پیکرجامعه ما نتوانند درانتخابات شرکت نماید. نبود مشارکت زنان در انتخابات بدون شک، ضربه بزرگ به نظام سیاسی وحکومت آینده است. بنابراین برای بیرون کشیدن زنان از حاشیه جامعه، نظام قانونمند و تغییرسنت ها و باورهای حاکم در جامعه نیازمند آن استیم تا چالش های فراروی مشارکت زنان را بر طرف نمایم.
زنان باید با پذیرفتن تمام چالش ها, ازحق خود استفاده نموده ودرانتخابات سهم بگیرند و به نامزد مورد نظر شان رای بدهند. اگرچه انتخابات با کمی وکاستی های فراوان روبه رو خواهد بود, اما با آن هم ما با مشارکت فعالانه خود در این فرایند, می توانیم این نارسایی ها و دشواری ها را پشت سرگذرانیده و کشورخود را در راستای نهادینه شدن دموکراسی کمک فراوان نمایم.
بناءً خواست ما از کمسیون مستقل انتخابات و مقام های ذیصلاح و اداره های ذیربط دولتی ونظامی این است که از تمام امکان موجود برای فراهم آوری زمینه اشتراک گسترده ای و همه جانبه زنان که بیشتر ازهمه آسیب پذیراستند، نهایت استفاده را بنمایند. تا زنان بتوانند با خاطرآسوده به پای صندوق های رای رفته، رای خود را درصندوق ها ریخته ودرمشارکت و توازن جنسیتی سهم فعال خود را ادا نمایند.
به امید فردای بدون تبعیض برای زنان افغانستان.
