جمیعت شناسی (نفوس)افغانستان
Demographics of Afghanistan
نوشته کریم پوپل
افغانستان یک کشورمذهبی و سنتی بوده متشکل از ۵۵ ملیت ۴۰ زبان با ۲۰۰ لهجه میباشد. الی ۱۰۰ سال آینده افغانستان به نسبت کوهستانی بودنش توانائی ۶۰ میلون نفوس را خواهد داشت.
کشور سر راه تجارتی قرار داشته معمولاً از شمال وغرب مورد تهاجم ملیتهای مختلف قرار گرفته است. احصایه گیری و سر شماری که جزو جمیعت شناسی است بطور ابتدائی غرض اخذ مالیه از قرنها پیش وجود داشته است. اولین سر شماری انسان وحیوانات اهلی در سال ۱۳۵۸ آغاز گردید که این پروسه به نسبت آغاز جنگ موفقانه بسر نرسید. پس از آن تمامی احصایه‌ها بشکل نمونه گیری از ۱۰۰۰–۱۰۰۰۰ جمعیت بوده است که فیصدی غلطی را از ۱۰–۳۰ فیصد می‌کشاند؛ و جز این راه دیگر نبوده به اساس همین نمونه گیری دولت وسازمانهای بین‌المللی پلانهای خودرا ترتیب می‌نمایند. طبق گزارش سازمان ملل متحد جمعیت افغانستان حدود ۳۲ میلیون نفر در سال ۲۰۱۴ شمرده شده است. ۲۹٫۳ میلیون داخل خاک و ۲٫۷ میلیون پناهنده افغان مقیم پاکستان وایران میباشد. از جمله 32 میلیون نفوس جمعیت مردان ۱۷ مردان ۱۶۶۱۳۱۰۲ (۵۱٫۷٪)جمعیت زنان۱۴۹۶۶۸۴۳ (۴۸٫۳٪) میباشد. ا کنون ۵۰٫۸۲ نفر در یک کیلومتر مربع زندگانی دارند.
افغانها اکثراً از نژاد آریائی میباشد ولی در طول تاریخ پس از هجوم مغل و ترک (نژاد زرد) و عرب (سامی) اروپائی (یونانی) نیز با این نژاد مخلوط شده است. بزرکترین نفوس این کشور را پشتونها ۱۶ میلیون و تاجیکها ۷ میلون تشکیل داده است. گروه‌های قومی اکثریت پس از این دو هزاره‌ها ازبک ایماق بلوچ نورستانی وپشه‌ای میباشد. علاوه بر اینها اقلیتهای ترکمن قرلق پشه‌ای هندو سک عرب قزاق مغل وغیره نیز بود وباش دارند. زبان رسمی کشور پشتو ودری میباشد. در دستگاه دولت و بازار بازرگانی زبان دری مروج است. تقریباً تمامی پشتو زبانان با زبان دری صحبت نموده می‌توانند. باوجودیکه تدریس به هرزبان آزاد است ولی مردم هر ملیت کوشش می‌نمایند به زبان دری که دارای ادبیات قوی و سلیس است تدریس نمایند. ۹۹٫۹ فیصد کشور مسلمان ۸۰–۸۹٪ از جمعیت سنی مذهب ۷–۱۹ فیصد آن شیعه مذهبان ۵–۶ و دوازده امامی میباشد.
احصایه نفوس افغانستان طی سالهای جنگ
در سال ۲۰۱۳، جمله جمعیت افغانستان در حدود ۳۱۵۶۴۳۴۲ تخمین گردیده است از جمله ۲٫۷ میلیون نفر از شهروندان افغانستان در پاکستان و ایران زندگی می‌نمایند.. برسی‌های که در سال ۲۰۰۹، در سراسر کشور توسط اداره احصایه مرکزی افغانستان (CSO) انجام شد تخمین زده شد که تعدادمجموعی افغانهای ساکن در داخل خاک افغانستان ۲۴٫۵ میلیون نفر رسیده است. در سال ۲۰۱۱ تعداد جمعیت این کشود به ۲۶ میلیون رسیده بود. از جمله ۵٫۷ میلیون نفر (حدود ۲۲٪) در مناطق شهری زندگی داشته بقیه در حومه شهرها زندگی دارند.
در سال ۱۹۷۹ تعداد نفوس افغانستان ۱۵ میلیون بود. الی سال ۱۹۸۳ حدود ۳–۴ میلیون افغان وطن را ترک نموده بود. دولت افغانستان ادعا نمود که نفوس خاک ۱۵ میلیون است. در حدود ۶۰۰٬۰۰۰ تا ۲ میلیون افغان در طول جنگهای سالهای ۱۹۷۹–۲۰۰۱ کشته شده است؛ که طی این سالها ۶ میلیون افغان از کشور دور شدند. پس از سال ۲۰۰۱ یکدم همه مردم به شهرها هجوم آوردند که آب مواد خوراکی و مسکن این شهرها توانائی برداشت چنین نفوس را نداشت؛ ولی با آنهم به اثر پشرفت و تقویه اقتصاد نفوس مردم بیشتر شد. درجه مرگ اطفال در ایام زایمان از ۶۰ طفل به ۱۱ طفل رسید. شهر کابل به مشکلات کمبود اکسیجن آب آشامیدنی فاضل آب مبتلا شده است. این که چگونه نفوس افغانستان با وجود جنگها به ۳۲ میلون رسیده است. جای تعجب و شکر است. در محلات که دولت حکم فرما است. همه امکانات برای ساکنین مهیا شده می‌تواند بر خلاف در محلات که طالب حکمفرما است. نه اقتصاد نه در آمد وجود دارد. درین مناطق مردم تحت تهدید بوده نزول نفوس بار می‌آید.
علل عدم احصایه گیری در افغانستان
افغانستان کشور عقب مانده کوهی با داشتن راه‌های صعب العبور نتوانسته است علم دانش و تکناولوجی را در سراسر خاک پخش نماید. بزرکترین مانع نفوس شناسی ذهنیت و عدم دانستن اهمیت نفوس شناسی در بین مردم میباشد. مردم افغانستان ۹۹ فیصد مسلمان بوده بدبختانه اداره چیان مذهبی اکثراً تحصیلات بسیط مذهبی داشته از جهان علم وتکنالوجی معاصر خبری نداشته و هم مانع در پیشرفت این تکنالوجی در کشور میباشد. اینها خیلی علاقه دارند که نظام اسلامی را مانند قرنها قبل نگهداشته موجودیت خودرا در آن مستریح احساس می نمایند. از ساختن سرک، موجودیت تلویزون، کمره عکس برداری، رو لچی، موبائیل، طبابت عصری، بازی فتبال، بازی شطرنج چاپ کتابهای علمی، کار زنان در اجتماع وصدها موارد دیگر خوش نبوده تلاش دارند تا مانع شوند. از طرف دیگر دولتهای حاکم که در چند قرن اخیر مردم را در تحت فشار قرارداده رابطه بین دولت ومردم را خیلی ضعیف ساخته است. مردم ولسوالی‌ها قریه جات به دولت و احصایه هیچ علاقمندی ندارند. پس از سال ۲۰۰۱ که زمینه مساعد بود طالبان و جنگ مانع گردید.
رشد جمعیت افغانستان در سال ۲۰۱۳ حدود ۳٫۲۷٪ تخمین زده شده است، و آن را به یکی از سریعترین کشورهای در حال رشد در جهان بشمار می‌آید؛ که ۴۲ دومین کشور سریع الرشد نفوس بشمار می‌آید.
تاریخچه نفوس افغانستان
۱. در سال ۱۹۵۰نفوس ۷٫۴۵۰٫۷۳۸
۲. در سال ۱۹۶۰با لغ بر ۸٫۷۷۴٫۴۴۰
۳. در سال ۱۹۷۰بالغ بر ۱۱٫۰۱۵٫۶۱۲
۴. درسال ۱۹۸۰ بالغ بر ۱۳٬۱۸۰٬۴۳۱
۵. درسال ۱۹۹۰ بالغ بر ۱۱٬۷۳۱٬۱۹۳
۶. درسال ۲۰۰۰ بالغ بر ۲۰٬۵۹۵٬۳۶۰
۷. درسال ۲۰۱۰ بالغ بر ۲۸٬۳۹۷٬۸۱۲
۸. در سال ۲۰۱۳ بالغ بر ۳۱۱۰۸۰۷۷
۹. در سال ۲۰۱۵ بالغ بر ۳۲۵۶۴۳۴۲
پیش بینی جمعیت افغانستان
۱. ۲۰۲۰ در سال بالغ بر ۳۵٬۶۶۶٬۹۰۴
۲. درسال ۲۰۳۰ بالغ بر۳۵٬۶۶۶٬۹۰۴
۳. درسال ۲۰۳۰ بالغ بر ۴۳٬۴۹۹٬۶۳۲
۴. درسال ۲۰۴۰ بالغ بر ۵۰٬۸۳۳٬۶۰۹
۵. درسال ۲۰۵۰ بالغ بر ۵۶٬۵۵۱٬۲۴۲
۶. درسال ۲۰۶۰ بالغ بر ۶۰٬۶۳۳٬۹۲۳
۷. درسال ۲۰۷۰ بالغ بر ۶۲٬۸۹۵٬۲۳۷
۸. درسال ۲۰۸۰ بالغ بر ۶۳٬۰۲۸٬۲۲۸
۹. درسال ۲۰۹۰ بالغ بر ۶۱٬۵۲۵٬۴۶۳
۱۰. درسال ۲۱۰۰بالغ بر ۵۹٬۲۴۸٬۸۶۶
احصایه گیری جمعیت افغانی
بر اساس برآوردهای اخیر، جمعیت در حال حاضر به عنوان ذیل پیش بینی شده است:
نام ملت: افغان
تقسیم‌بندی فیصدی ملیت
۴۲٪ پشتون، ۲۷٪ تاجیک، ۹ درصد هزاره، ازبک ۹ درصد، ۴٪ ایماق، ترکمن ۳٪، بلوچ ۲٪، ۴٪ دیگر
تعداد نفوس از روی ساختمان سن۲۰۱۴
- ۰–۱۴ سال: ۴۲٪ (مرد ۶۷۹۳۸۳۲ / زن ۶٬۵۷۹٬۳۸۸)
- ۱۵–۲۴ سال: ۲۲٫۲٪ (مرد ۳۶۰۰۲۶۴ / زنان ۳۴۶۴۷۸۱)
- ۲۵–۵۴ سال: ۲۹٫۴٪ (مرد ۴۷۷۱۳۲۳ / زنان ۴۵۸۶۹۶۳)
- ۵۵–۶۴ سال: ۳٫۹٪ (مرد ۶۰۳۱۹۷ / زنان ۶۲۲۵۳۹)
- ۶۵ سال و بیش ازآن ۲٫۵٪ (مرد ۳۷۱۷۵۳ / زنان ۴۲۸۸۰۸) (2014 EST.)
زبان
زبان رسمی افغانستان دری وپشتو است؛ ولی تدریس الی صنفوف ۶ – ۹ و ۱۲ به زبان همان منطقه قریه ولسوالی شهر و ولایت میباشد.
زبان دفاتر رسمی
زبان دری (رسمی) ۵۰٪ ، پشتو (رسمی) ۳۵٪، زبان ترکی (عمدتا ازبک و ترکمن) ۱۱٪، حدود سی زبان کوچک (عمدتا بلوچی و پشه یی) ۴٪ میباشد. زبان دری به عنوان زبان بین‌المللی مورد توجه خاص قرار داشته است. تقریباً ۷۶ درصد از مردم می‌توانند دری صحبت کنند. زبانهای ترکی ازبک‌ها و ترکمن‌ها، و همچنین بلوچی، پشه یی، نورستانی، پامیری و زبانهای سوم رسمی در مناطقی که اکثریت آنها صحبت می‌کنند میباشد. پس از ورود نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده در اواخر سال ۲۰۰۱، زبان انگلیسی نیز یکی از زبانهای مهم در کشور گردید . کنون تعداد زیادی از افغانها در حال فرگیری زبان انگلیسی در مکاتب میباشند. علاوه بر این زبان خارجی زبان اردو عربی نیز یکی از زبانهای مهم است تعداد گویندگان انگلیسی (تا ۵٪)، اردو (۳٪)، عربی (۱٪) و بلوچی (۲٪)میباشد.
ادیان
دین رسمی افغانستان اسلام مذهب حنفی است.
مسلمان سنی ۸۹٪، مسلمان شیعه ۱۱٪، سایر ۱٪
تقریباً تمام مردم افغانستان مسلمان است، با کمتر از ۱٪ که غیر مسلمان است. با وجود تلاش برای عرفی ساختن جامعه افغانستان، شیوه‌های اسلامی نظرها در تمام جنبه‌های زندگی اثر گذار گردیده است.. به همین ترتیب، سنت دینی اسلامی همراه با شیوه‌های سنتی، ارائه ابزار اصلی کنترل رفتار شخصی و حل و فصل اختلافات حقوقی جامعه افغان گردیده است. اسلام به عنوان مبنای اصلی برای ابراز , مخالفت با نوسازی افغانستان مورد استفاده قرار گرفته برای رسیدن به صلح افغانستان یک مانع بزرگ گردیده است.حکومت شاه امان‌الله در 1920 نیز توسط تفنگداران جاهل از بین رفت سپس مجاهد سپس طالب اکنون داعش با ابزار بنام اسلام مورد استفاده سیاسی خارجیان قرار گرفته است.
- اسلام: ۹۹٫۷٪ از کل جمعیت
- مسلمان سنی: ۸۰–۸۹٪
- شیعه مسلمان: ۱۱–۱۹٪
- دیگر: کمتر از ۱٪
- سیک: در هزار یکنفر
- هندوئیسم: در هزار یکنفر
- زرتشتی: ناشناخته / گزارش نشده
- مسیحیت: احتمالاً در هزاران
- یهودیت (یک فرد شناخته شده: Zablon Simintov)
سرعت رشد نفوس پس از سال ۲۰۰۱
طور عموم درسال۳۲,۲
تولدات
تولدات ۳۸٫۵۷ تولد در ۱٬۰۰۰ نفر درسال میباشد که به مقایسه کشور ۱۲ مین جهان کشور محسوب می‌گردد
میزان مرگ ومیر
۱۴٫۳۵ نفر / ۱٬۰۰۰ نفر. به مقایسه کشورها ۷مین کشور محسوب می‌گردد.
اوسط سن جوانی یا نیرو
مردان ۱۸٫۱ زنان ۱۸٫۲ میباشد.
تعداد هجرت از وطن
۱٫۵۱ نفر در ۱۰۰۰
سواد آموزی
مشخصات: در سن ۱۵ سال قادر به خواندن و نوشتن
با سواد در تمام نفوس: ۳۸٪ از جمله مرد: ۵۲٪ (۲۰۰۵) زن: ۲۴٪ (۲۰۰۵)
تعداد سال شمولیت در مکاتب (ابتدایی به آموزش عالی)
اوسط مجموعی : ۸ ساله از جمله مردان: ۱۱ ساله زن: 7 ساله (۲۰۰۴)
کار شاقه بالای اطفال از سن۵–۱۴
تعدادمجموعی اطفال که کار شاقه می‌نمایند ۲٬۰۸۲٬۷۲۲ نفر است.
صحت
مقامات صحی در افغانستان در سال ۲۰۰۸،بالغ بر ۵۰۴ مورد از افرادی که با اچ آی وی زندگی می‌کنند راپور داده اما تا پایان سال ۲۰۱۲ تعداد ۱٬۳۲۷ رسید. وزارت صحت کشور اظهار داشت که بسیاری از بیماران مبتلا به اچ آی وی در میان مصرف کنندگان مواد مخدر داخل وریدی و ۷۰٪ از آنها مرد، ۲۵٪ زن، و باقی‌مانده ۵ درصد کودکان بودند. آنها به کابل، کندهار و هرات، ولایتهای که در آن مردم از سفر کشورهای خارجی , همسایه و یا سایر داخل افغانستان میشود . با توجه به قندهار، ۲۲ مورد در سال ۲۰۱۲ گزارش شده است. در مورد “پیشگیری از ایدز سر طبیب همایون رحمان گفت ۱۳۲۰ نمونه خون مورد بررسی قرار گرفت که ۲۱ مثبت بود. در میان ۲۱ نفر، ۱۸ مرد و سه زن بودند که ویروس کشنده از شوهران خود گرفته بودند. او گفت: چهار نفر به یک مرحله بحرانی رسیده بود که سه آن جان خود را از دست دادند . منبع اصلی این بیماری، استفاده از پیچکاری های استفاده شده توسط معتادین به مواد مخدر بود. در حدود ۲۳۰۰۰ نفر معتاد به مواد مخدر در کشور وجود دارد که مواد مخدررا از طریق پیچکاری به بدن خود تزریق می کنند. تخمین زده میشود که شاید بین ۲٬۰۰۰ تا ۳٬۰۰۰ نفر با ویروس مرگبار در افغانستان زندگی نمایند. امراض مهلک این کشور توبرکلوز ملاریا لشمانیا اسهال سینه وبغل پولیو سیاه سرفه معرقه میباشد. تعداد بستر شفاخانه‌ها ۱٫۵ بر ۱۰۰۰ میباشد. هزینه مصرف برای صحت ۸ فیصد میباشد. در مجموع ۵۵٫۳ فیصد مردم دسترسی به آب آشامیدنی صحی دارند از جمله شهرها ۷۸٫۲ فیصد دهات ۴۷ فیصد دسترسی دارند. اوسط سن مادر شدن 20 سال میباشد.
- اوسط عمر: ۶۰ سال
- میزان مرد ۵۹ سال و زن ۶۱ سال
- میزان تولدات :۳۸٫۵۷ در ۱۰۰۰ نفر
- میزان مرگ ومیر: ۱۳٫۸۹
- تعداد مرگ ومیر اطفال: ۱۱۵بر ۱۰۰۰ نفر طبق گزارش وزار صحت عامه ۴۰۰ طفل بر ۱۰۰۰۰۰ نفر اطفال زیر سن یکسال سالانه می میرند.
کودکان افغان در مقر نیروهای آیساف، کابل
آمار مرگ ومیر اطفال افغانستان به اساس راپور سارمان ملل
1.در فی هزار
| گروه های قومی | تصویر | فیصدی(2004) | کتاب نکات جهان / کتابخانه کنگره مطالعات تخمین می زند قبل از 2004 |
| پشتون | 42٪ | 38-50 درصد | |
| تاجیک | 27٪ | 25-26.3٪ از این 1٪ قزل باش | |
| هزاره | 9٪ | 10-19 درصد | |
| ازبک | 9٪ | 6-8 درصد | |
| Aimak | 4٪ | 500،000 تا 800،000 | |
| ترکمن | 3٪ | 2.5 درصد | |
| بلوچ | 2٪ | 100،000 |
ساختار تعلیم وتربیه
به اساس سروی جدید که در سال۱۳۹۲ توسط وزارت معارف صورت گرفته تعداد مجموعی مکاتب در سطح کشور۱۴۶۹۲باب بوده است. مجموعاً شاگردان مکاتب به تعداد ۸۷۶۴۶۲۷ نفر می‌رسد که از جمله ۳۴۳۶۷۶۵ شاگرد آن از طبقه اناث میباشد. این ارقام در بر گیرنده مکاتب ابتدایه متوسط لیسه مسلکی شپی لیسه‌ها تربیه علم انستیتوت‌های تخنیکی و مسلکی تعلیمات دینی میباشد. ارقام اناث سال ۱۳۹۲به مقایسه شاگردان اناث سال ۱۳۹۱، ۱۰٪ افزایش یافته است. مجموع معلمین در سال ۱۳۹۲ به تعداد ۲۱۲۳۸۶ نفر معلم میباشد که از آن جمله ۶۴۳۶۴ آنرا اناث تشکیل می‌دهد. در سال ۱۳۹۲ تعداد کورسهای سواد آموزی ۲۳۹۵۲ باب و تعداد مجموعی شاگردان آن به ۵۶۷۹۱۳ نفر می‌رسد و تعداد فارغان ۳۰۸۱۵۰ نفر میباشد.
تحصیلات عالی
در سال ۱۳۹۲ تعداد پوهنتون‌ها و موسسات تحصیلات عالی دولتی و خصوصی در کشور به ۱۱۰ باب و پوهنخی‌ها به ۴۳۱ باب می‌رسد. تعداد انستیتوت‌های علوم صحی ۹ باب میباشد که در آن به تعداد ۲۰۶۹۹۹ محصل مصروف تحصیل اند و از جمله ۳۹۴۰۹ محصل آنرا اناث تشکیل می‌دهد. ارقام اناث سال ۱۳۹۲ به مقایسه جدید الشمولان اناث سال ۱۳۹۱، ۳۵٪ افزایش یافته است. در سال ۱۳۹۲ تعداد استادان تحصیلات عالی ۹۳۳۲ نفر استاد بوده که از جمله ۱۱۴۶ نفر آنرا استادان اناث تشکیل می‌دهد.
اطلاعات و فرهنگ به اساس ارقام سال ۱۳۹۲ تعداد روزنامه‌ها و مجلات ۱۱۷۲ نشر عنوان وکتاب ۳۰۰۰۰۰ جلد و همچنان نشریات رادیوها به ۷۰۲۲۶۰ و تلویزونها به ۴۹۱۶۵۵ ساعت در سال می‌رسد. با مقایسه سال گذشته ۱۱–۳ فیصد افزایش را نشان می‌دهد.
احصایه حیوانات اهلی افغانستان به اساس را پور سازمان غذائی جهان
رشد تولید مرغ در افغانستان خیلی سریع بوده افغانهای که در ایران زندگی داشتند کلتور مرغداری را از آنجا آورده‌اند. تعداد دام بین سالهای ۲۰۰۲ الی ۲۰۱۱
*گاو ۵٫۵ میلیون
*بز ۷٫۶ میلیون
*گوسفند۱۱–۱۴ میلیون
*شتر۱۸۰۰۰۰
*اسپ ۱۴۰۰۰۰
*مرکب ۱٫۶ میلیون
رشد تولیدات گوشت گوسفند بین سالهای داده شده از ۶۶ فیصد به ۷۲ فیصد یعنی از ۷۲۰۰۰تن به ۱۱۵۰۰۰ تن رسیده است.
منابع
* بخش تعلیم و تربیت احصائیه های اجتماعی و دیموگرافی ،آدرس اینترنتی: http://cso.gov.af
*احصائیه های اجتماعی و دیموگرافی اداره مرکزی احصائیه افغانستان ، آدرس اینترنتی: http://cso.gov.af/fa/page/1500/4722/2013-2014
*احصا ئیه 10 ساله تعلیمات عمومی, مسلکی ودینی بخش تعلیم وتربیه از سال 1381 – 1390
*نفوس افغانستان The population of Afghanistanویکی پیدیا انگلیسی
https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Afghanistan
*Population Pyramids of the World from 1950 to 2100 – Afghanistan
http://populationpyramid.net/afghanistan/2015/
*Population of Afghanistan در ویبسایت World Population Statistics » Countries » Population of Afghanistan 2015
http://www.worldpopulationstatistics.com/afghanistan-population/
*CIA–The World Factbook – Population of Afghanistan
https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/af.html
* Afghanistan Population clock در ویبسایت
http://countrymeters.info/en/Afghanistan
*احصایه دام داری افغانستان در وبگاه گلوبل میت
