از روایت سازی تا مهندسی نفوذ و تاثیر گذاری بر…

 نویسنده: مهرالدین مشید     سفید سازی، معامله و مهار؛ الگوهای نوین تعامل…

د ارواښاد سمیع الدین « افغاني » د پنځم تلین…

نن  د ارواښاد  سمیع الدین « افغاني »  چې  د…

از نیم قرن دست آلودگی بیگانگان

باید درس عبرت گرفت ! افغانستان در جغرافیای موجود جهان از…

به پیشواز شب یلدا

دوباره نوبت دیدار یلداست شب برف است و یخبندان و سرماست دگر…

فیثاغورث

نوموړی د نړۍ تر ټولو لوی فیلسوف او ریاضي پوه…

آنارشیسم؛ نوستالژی اتوپی است

Anarchism.  آرام بختیاری ناکجاآباد مدینه فاضله، شوق دیدار بهشت زمینی بود.   واژه یونانی…

ایستاده گی طالبان در برابر جریان شکست ناپذیری تاریخ

نویسنده: مهرالدین مشید فرهنگ تسامح گرای خراسان تاریخی و ستیزه جویی…

علم او ټکنالوژي؛ د رښتینې خپلواکۍ محور

په اوسني عصر کې د نړۍ بڼه په بشپړه توګه…

تله‌ی «شرِ کوچک‌تر»؛ چرا نباید بد را در برابر بدتر…

هانا آرنت، فیلسوفی که عمر خود را صرف مطالعه ریشه‌های…

هستی، انسان و عدم 

رسول پویان  عمری گذشت در خم و پیچ مدام هیچ  بـودن نـدیده مانـدن کس در دوام هیچ  جاه و جلال و قـدرت آدم فـسـانه بود  ابحـاری در سـراب تخیّـل تمــام هیچ  زور…

            ائتلاف های شکننده و شجره نامۀ سیاه سیاستگران افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید تغییر ناپذیری طالبان و ناتاثیر گذاری مخالفان اعتماد…

             خواب ظلمانی

خفتگا ن رویا ی  یک  آرا مش ا ند  همچوکشتی بسته…

      نسبت ونسبیت 

نسبت بیان منسوب ومربوط ،ربط وتعلق وبا مفاهیم تناسب ،متناسب…

این هم بیاد تاریخ بماند

قومگرایی و ائتلاف ها بر بنیاد قومیت حلال مشکل افغانستان نیست! گرایش…

چرا اخلاق در همه‌ عرصه‌های زنده‌گی میان بیش‌ترین بشرِ قرنِ…

اخلاق‌نگری به سیاست‌مدارانِ بد اخلاق: مورد ترامپ محمدعثمان نجیب نماینده‌ی مکتب-دینی فلسفی من…

برابری حقوی + استعداد ذاتی = شایسته سالاری...!

انسان ها٬ نظر به توانایی های ذاتی برابر آفریده نشده اند.…

مرغ رویا  

رسول پویان  مسوزان بال پـرواز پرستـوهـای زیبا را   میفگـن در قفسهای طلایی…

تعامل که انزوا؟

نور محمد غفوري په نړیوالو اړیکو کې د هېوادونو برخلیک د…

از کابل تا دیاسپورا؛ روایتی از هفت خوان رنج های…

نویسنده: مهرالدین مشید افغانستان؛ در گره گاۀ تروریسم و مردم این…

هویت و عوامل تعیین‌کننده آن: بررسی علمی و تحقیقاتی

نور محمد غفوری خلاصه هویت یکی از مفاهیم بنیادین علوم اجتماعی و…

«
»

د سميع الحق وژل ورته عبرت شول، مولانا فضل الرحمن حقيقت ویل پيل کړي

وروسته له هغې چې عمران خان له هند سره د دولتونو او ولسونو په کچه د اړیکو د غوړولو او د لارو د پرانیستلو لپاره اقدام وکړ او څو ورځې وړاندې يې له هند سره د کرتارپور پوله پرانيستله؛ د وسله والو طالبانو دویم معنوي پلار او د افغانستان د جنګ جهاد بلونکی مولانا فضل الرحمن له هندوستان د پاکستان پر دوستۍ او له افغانستان پر دښمنۍ نيوکه کړې. فضل الرحمان تېره پنجشنبې د قبایلو د حقونو په نوم یوې غونډې ته ويلي، له افغانستان سره لارې بندې دي او مرکزي حکومت نه غواړي چې له افغانستان سره ترانزیتي او مواصلاتي لارې پرانیستل شي.

فضل الرحمن په عين وخت کې ومنله چې له تېرو ۴۰ کلونو راهیسې د پښتنو په خاوره کې د پښتنو وینې بهول کېږي. ده د ډيورنډ کرښې دواړو غاړو روان ناورین ته په اشارې وویل«ایا د قبایلي سیمو او افغانستان عام ولسونه په امن کې د ژوند کولو حق نه لري؟»

پاکستان په وروستیو کې هڅه پیل کړې چې پر ډیورند کرښه اغزن سیم وغځوي یا دېوال ودروي چې د دې کرښې د دواړو خواوو د اوسېدونکو د تګ راتګ مخه ډب کړي. خو روانه اوونۍ د پاکستان صدراعظم عمران خان له هند سره د کرتارپور پوله پرانيستله او زياته يې کړه که هند د پاکستان خوا ته د دوستۍ لپاره یو ګام واخلي، پاکستان به دوه ګامه واخلي. ده همداراز وویل، د پاکستان حکومت، پوځ، سیاسي ګوندونه او پارلمان غواړي چې له هند سره ښې او دوستانه اړیکې ولري.

خو اساسي پوښتنه دا ده چې پاکستان څنګه د خپل ازلي دښمن سره د دوستۍ نيت کړی دی او ولې له هندوستان سره اړيکې رغول غواړي؟

پاکستان په وروستيو کې په سياسي لحاظ بيخي يواځې شوی او په اقتصادي لحاظ د نړيوالو له فشارونو سره مخ دی. يواځې چين دی چې په پاکستان کې پانګونه کوي او روسيه ده چې په نظامي برخه کې ورسره همکاري کوي. دوی دواړه هم د پاکستان لپاره د امريکا ځای نشي ډکولی. په همدې خاطر د پاکستان صدراعظم عمران خان په وروستيو کې هڅه کوي څو د پاکستان په اړه د نړۍ په ځانګړې توګه د هغه هيوادونو نظر بدل کړي چې په يو نه يو ډول د پاکستان لخوا متضرره شوي او يا هم د پاکستاني تروريزم لخوا له ګواښ سره مخامخ دي.

په دې برخه کې افغانستان او هندوستان هغه دوه هيوادونه دي چې پاکستان يې په ښکاره خپل ګاونډيان او دوستان ګڼي خو د پردې تر شاه خپل ازلي دښمان بولي. له خپلو ګاونډيانو په ځانګړې توګه له هندوستان سره د اړيکو رغولو لپاره د پاکستان تير صدراعظم نواز شريف هم ډیرې هڅې وکړې، آن تر دې چې په 2016 کال کې د یوم ټو وایکس پاکستاني خبري سایټ د خبر له مخې پاکستاني حکومت د پاکستان او هند تر منځ د هماغه کال د ورپيښ تاوتریخوالي په ترڅ کې خپلې ۲۰ تنه پېغلې نجونې د سولې له پیغام سره هندوستان ته ولېږلې. هاغه مهال پاکستان په سیمه او نړۍ کې له انزوا سره مخ و او دغه نجونې يې د عذر غوښتنې لپاره د هندوستان صدراعظم نريندرا مودي د تحفې په ډول استولې وې. خو سره له دومره هڅو هندوستان بيا هم د پاکستان غوښتنه نه وه منلې.

مولانا فضل الرحمن ولې د افغانستان په اړه د پخواني نظر خلاف څرګندونې کړي؟

درې دليلونه شته چې له مخې يې مولانا فضل الرحمن د افغانستان په اړه په حقيقت ويلو ته اړ کړی دی:

لومړی: امکان لري چې د طالبانو دویم معنوي پلار مولانا فضل الرحمن ته د طالبانو د لومړني پلار سميع الحق وژنه عبرت ګرځېدلی او دا يې اړ کړی وي څو د افغانستان په اړه نور بې مسوليته خبرې ونه کړي. ځکه سميع الحق په داسې حال کې ووژل شو چې پاکستان د نړيوالو له سختونو فشارونو لاندې دی او د طالبانو د ملاتړو په وژلو سره غواړي نړيوالو ته وښيې چې دوی د تروريزم پر خلاف دي او بايد نړۍ پرې وارد شوي فشارونه بند کړي. اوس چې کله مولانا سميع الحق له حقيقته خبريږي نو خپله څېره هم په اوبو کې ويني او پوهيږي لکه څنګه چې ای ايس ای سميع الحق وکارولو او په اخر کې يې سر ورپرې کړ نو امکان لري چې سبا به د فضل الرحمن نوبت وي. بلاخره اړ کیږي او د افغانستان په اړه په حقيقت ويلو پيل کوي.

دویم: پر پاکستان د نړۍ د اقتصادي فشارونو د کمولو په خاطر امکان لري چې مولانا فضل الرحمن ته د ای ايس ای لخوا پلان ورکړل شوی وي چې د افغانستان پر موضوع محتاطانه نظر ورکړي او د پخوا په څېر له خصمانه خبرو تېر شي. ځکه همدا مهال د نړۍ د سخت اقتصادي فشارونو لاندې دی. ښه بېلګه يې د ډالر پر وړاندې د هندۍ روپۍ ارزښت کمېدل دي چې په بې ساري ډول يې کلداره ټيټه شوې او يو ډالر د ۱۴۳ کلدارو سره برابر دی.

درېیم: د افغان سولې په تړاو د زلمي خليلزاد هڅو او د افغانانو هيله مندۍ د مولانا فضل الرحمن لپاره اندېښنه وراچولې چې ګويا ژمی به تير شي او د مخ توروالی به سکرو ته پاتې وي. یعنې مولانا فضل الرحمن فکر کوي چې امکان لري د افغانستان له ولسمشرۍ ټاکنو وړاندې له وسله والو طالبانو سره سوله وشي او بيا به فضل الرحمن چې تل يې د افغانستان جنګ جهاد بللی؛ د طالبانو تر منځ هم ځای ونه لري.

لیکنه : خوشحال آصفي