دو نویسنده فرانسوی ؛ کلاسیک ولی امروزی
علیشاه سلطانی
ویکتور هوگوی جمهوریخواه ، و موپاساد ضد استعمار
victor hugo 1802 – 1885
maupassad , guy de 1850 – 1893
ویکتور هوگو فرزند یک افسر حکومت ناپلئونی بود که میان سالهای 1885-1802 در فرانسه زندگی نمود . وی زیر تاثیر انقلاب 1848 فرانسه نویسنده ای آرمانگرا و خوشبین نسبت به پیروزی زحمتکشان شد . او به دلیل جانبداری از جناح چپ جمهوری خواهان مجبور به ترک وطن گردید و در تبعید گفت زمانی به کشورش باز میگردد که آزادی نیز به آنجا برگشته باشد .
هوگو برای جانبداری از یک جمهوری لائیک به جناح مبارزین زمان خود پیوست و با آثار انتقادی اش خشم مذهبیون مسیحی و دولت سلطنتی را برانگیخت . او شاعر و نمایشنامه نویس و داستانسرایی مدرن ، جمهوری خواه و امروزی بود . وی شاعر سیاسی اجتماعی مقاومت زمان خود شد . اشعار مقاومت او علیه رژیم ناپلئون سوم اشاره ای به خواسته های کارگران است .
فعالیت عمده ادبی هوگو در زمینه رمان و داستان بلند است . او جانبدار هنر و ادبیات ساده و همه فهم بود و میگفت هنر را باید مردمی و خلقی کرد . وی بر این باور بود که دین مسیح هیچگاه قادر به پیشرفت و پاکسازی جامعه نخواهد شد . سوررئالیست ها در اثار هوگو جنبه هایی از صلح خواهی و انساندوستی و جهان وطنی را کشف کردند .
زولا مینویسد در تاریخ ادبیات فرانسه، تنها ولتیر را میتوان با ویکتور هوگو مقایسه کرد . لویز آراگون نوشت هوگو برای فرانسه در دویست سال آینده مانند دانته برای ایتالیا و شکسپیر برای انگلیس و پوشکین برای روسیه و گوته برای آلمان خواهد بود . در سلاله ادیبان جهان او در کنار مولیر محبوب ترین نویسنده فرانسوی است . آراگون و برتون و سوررئالیستها برای مشهوریت و نوزایی مجدد او کوشش کردند .
رمان ” گوژپشت نتردام ” او 12 بار و رمان ” بینوایان ” وی بیست بار بصورت فیلم درآمدند . منتقدین ادبی کتاب بینوایان هوگو را سنفونی عدالت خواهی و عشق به ایده آلها و اعتراضات برحق رنجبران دانستند . از جمله موضوعات آثار هوگو انتقاد از خالق جهان و مرگ شیطان و فرار دیکتاتور و پایان فقر و زجر و بیماری و خرافات و بی عدالتی است .
هوگو به جانبداری از انقلاب، شعری با عنوان ” خطاب به دانشجویان ” سرود . از جمله دیگر مجموعه اشعار او، شرقی ها ، و سرودهای خیابان و جنگل ، هستند . از جمله نمایشنامه های او درام هرمانی ، و پادشاه الکی خوش ، میباشند . اثر جاودانی هوگو ” گوژپشت نتردام ” است که رمانی است تاریخی .
رمان بینوایان ویکتور هوگو یک اثر اجتماعی است که گویی برای سوسیالیستهای مذهبی نوشته شده . رمان “روزهای آخر یک اعدامی ” ورود او به ژانر رئالیسم ادبی است . رمان ” پرچم سیاه ” هوگو اولین اثردفاع از جنبش سیاهان و بزرگترین رمان ضد برده داری است .از جمله دیگر آقار هوگو – ماسک خندان ، هنر پدر بزرگ بودن ، روزهای آخر خالق و شیطان ، حرف و عمل ،افسانه قرن ، و پرچم سیاه , هستند .
گایده موپاسا د ، نویسنده فرانسوی بین سالهای 1893 – 1850 زندگی نمود . او از خانواده ای اشرافی برخاسته بود . وی حتی امروزه یکی از نویسندگان مورد علاقه قشر کتابخوان فرانسوی است . موپاسا د یکی از اعضای گروه طبیعتگرای محفل زولا بود که با سبک کوتاه و مختصر مینوشت .
او همچون شکسپیر به توصیف عظمت زندگی انسان میپردازد بدون انکه به تحقیر و کوچک کردن انسانهای شرکت کننده در آن اهمیت بدهد . موپاساد گرچه شاگرد استادی مانند فلوبر بود ولی هیچگاه به نبوغ استادانی چون چخوف و تورگنیف نرسید . چخوف برای شرح ابتذال جامعه روس از موپاساد آموخته بود . او از نظر محبوبیت داستانهای عامیانه اش بهتر از آلن پو بود .
موپاساد ، استاد داستان و رمان و نوول نویسی قرن 19 و مهمترین نویسنده واقعگرای فرانسوی است . نبوغ او در نوول نویسی است . وی همچون فلوبر میخواست با کمک ادبیات تهوع ، ابتذال مدرنیته زمان و جامعه خود را نشان دهد . موپاساد در سفرنامه هایش به انتقاد از سیاست استعماری فرانسه در شمال آفریقا پرداخت .
چپ ها میگویند گرچه موپاساد نویسنده ای طبیعتگرا بود ولی توانست موضوعات مشخص تاریخی اجتماعی را در ادبیات مطرح کند . او به شرح و توصیف روابط انسانها در جامعه ای فاسد و انحلال خانوادههای بورژوایی پرداخت . موپاساد با شکاکی فلسفی به دو رویی اخلاقی انسانها میپردازد که برای عشق و دوستی و رفاقت ناتوان و به تقلید از غرایز فردگرایانه و رفع نیازهای مبتذل خود هستند .
وی با ذره بین فلسفه شوپنهاور مخصوصا نظریه ” اراده قدرت ” وی به طرح موضوعات اجتماعی می پرداخت . او از جامعه ای میگوید که عشق بازی در بستر، ممکن است سرانجام به یک قتل ختم گردد . توصیف زندگی فواحش نیز در آثار او جای خاصی دارند .
از جمله آثار موپاساد – 260 نوول ، 6 رمان ، و 3 سفرنامه هستند . چند نوول او نیز پیرامون کابوس و اشباح و نیروهای مافوق طبیعی هستند . عنوان بعضی از آثارش – جهاز ، بل امی ، حوری ، یک زندگی ، دو برادر ، قوی چون مرگ ، سفرنامه ، زیر آفتاب ، خانواده بگی ، دوشیطه فیفی ، و خواهر و برادر روندولی ، هستند .
مجموعه آثار 12 جلدی نیز از وی منتشر شده . رمام مشهور ” بل امی ” او اثری است واقعگرایانه که با سبکی انتقادی و طنز آمیز به معرفی قشر مرفه آنزمان شهر پاریس می پردازد .
تماس –
Falsaf@web.de