زیارتگاه امام صاحب ولایت کندز دومین شهر مذهبی افغانستان

  نوشته کریم پوپل مورخ ۲۱ فبروری ۲۰۲۵    مقدمه  ولسوالی امام صاحب با داشتن…

روایتی از کشت زار های خستۀ رنگین کمان خاطره ها

نویسنده: مهرالدین مشید این هم می گذرد ما مرده ایم، مرده ی در…

             تاریخچه نام گردیز

نوشته : کریم پوپل مورخ ۱۵فبروری ۲۰۲۵ بسیاری از دوستان یکی از…

مماشات خویشتن دارانۀ غرب با طالبان و پراگنده گی مخالفان…

نویسنده: مهرالدین مشید نشست های بیرونی پیرامون افغانستان؛ بستر سازی برای…

چاپنداز

بزکش، پهلوانی که  با سواری اسب، بز را به دایره…

انارستان دل 

رسول پویان  دل ز درد و داغ هجران بی‏نوا افتاده است  برگ…

فیلسوف شدن دانشمند اتمی، بعد از یکسال زندان

Weizsäcker, k.F.(1912-2007) آرام بختیاری فیزیک دان اتمی، میان فلسفه و رسالت صلح. کارل…

کلبه ی تارم!

امین الله مفکر امینی       2025-11-02! دربســاطی بیکسی ام ، دلبری آمـد با…

خاطره ها بیانگر واقعی ترین حقایق تاریخی 

نویسنده: مهرالدین مشید خاطره ها تصویری از "تاریخ در بستر جغرافیا" بازهم…

ګوندي فعاليتونه او دموکراسي

نور محمد غفوری یادونه: دا مقاله مې په ۲۰۱۸ کال لیکلې ده…

سکوت در برابر گستاخی های پاکستان بار بار مسئولیت افغانستان…

حکومت‌های افغانستان زمانی می‌توانند در تامین امنیت و ثبات موفق…

سخنی عشق!

               2025-09-02! امین الله مفکر امینی گرسخـــــن زعشق گویی زعصمتِ این گوهربــــدان کزعشق به…

سکوت خلیفه در برابر امیر شکست یا فرصتی برای انحام…

نویسنده: مهرالدین مشید عباس ستانکزی: ملایعقوب کل روند را از مسیر…

زمانیکه کیفرخواست دادستان وحکم دادگاه  منفعل گردد  

نکارشی از سخی صمیم  مسئول کیست و عدالت کجاست؟  ***  ایجازی ازین مختصر!    …

شکست و باخت قدرت

شکست و باخت قدرت نه تنها حس ملی و مردمی…

آیا سراسیمه گی طالبان ، سقوط شان را در پی…

      نوشته ی : اسماعیل فروغی       درخواست دادگاه بین…

هوش مصنوعی دیپسیک

دکتر بیژن باران پیشرفت چین در جهان چند قطبی…

غریزه در سلب عقل: دلیل نبود دولت مدرن در افغانستان...!

عقل نیروی تفکر و گوهر شناسایی حق در برابر باطل…

۲۱ و ۲۲ دلو فتح افشار

نه ماه از ورود گروه‌های جهادی در کابل می‌گذشت، از…

یادمان سیاوش کسرایی

نوزدهم بهمن ماه هر سال، روزی است که نام سیاوش…

«
»

علمی و معلوماتی

فلسفه کانت؛ تئوری انقلاب فرانسه شد

Immanuel Kant (1724-1804) آرام بختیاری  نیاز انسان عقلگرا به فلسفه انتقادی. کانت (1804-1724.م)، متفکر آلمانی، فلسفه اش را انقلاب در تفکر نامید و میگفت آن باید در خدمت منافع، علایق، و حقوق بشر باشد. لنین در باره وی گفته بود اساس فلسفه کانت کوشش برای آشتی دو مکتب ایده آلیسم و ماتریالیسم؛ یعنی توافق و…

بیشتر بخوانید

مبانی میتودیک طرح و تدوین اساسنامهٔ سازمانهای مدنی

نور محمد غفوری شاید همه خوانندگان محترم روش تحریر و طُرق تدوین اساسنامه ها را به یاد داشته باشند، زیرا که اکثراً با آن سرو کار داشته و دارای تجارب غنی اند. علی الٌرغم آن امروز در فکر نکات ضروری و ابتدایی در مورد تدوین اساسنامهٔ سازمانهای اجتماعی- مدنی و غیر انتفاعی افتادم و خواستم…

بیشتر بخوانید

بیاد رمان سوسیالیسم تخیلی ” چه باید کرد؟ “

Tschernyschweski, N.G, (1828-1889) آرام بختیاری دمکرات های انقلابی پیشا مارکسیستی و جنبش دهقانی. چرنیشفسکی(1889-1828.م)، نظریه پرداز زیباشناسی رئالیستی، مبارز اجتماعی، و دمکرات انقلابی روس، در سال 1863 میلادی، در سن 34 سالگی در عرض 5 ماه، در زندان، شاهکار ادبی اش، رمان سوسیالیسم تخیلی  “چه باید کرد؟” را پیرامون انسان طراز نوین، و انقلابیون حرفه…

بیشتر بخوانید

قانون اساسی یا حقوق اساسی 

  تحقیق ونگارش از سخی صمیم  نظریات و افکار این قلم انفرادی ومنحصر بفرد است که اجابت متعدی نمی خواهد:  ***  قانون اساسی وحقوق اساسی  دومفهوم مرتبط باهم که سرنوشت مُلک وملت را  دارند   ***  بایسته های لازمه ایکه برای شهر وندان یک جغرافیا در زندگی اجتماعی آنها وجوب مقتضی و قابلیت تضمین دارد همان حقوق…

بیشتر بخوانید

موشک بالستیک قاره‌پیما چیست؟

همانطور که از نام موشک بالستیک قاره‌پیما پیداست، این سلاح‌ها برای پرتاب کلاهک‌های جنگی در مسافت‌های بسیار طولانی طراحی شده‌اند. هر موشک می‌تواند حامل چندین کلاهک جنگی باشد که هر یک به طور مستقل قابل هدایت هستند و می‌توانند اهداف مختلفی را هدف قرار دهند. اتحاد جماهیر شوروی نخستین کشوری بود که در اوت ۱۹۵۷…

بیشتر بخوانید

برتراند راسل،- صلح، سوسیالیسم، روشنگری

Bertrand Russel (1872- 1970) آرم بختیاری کوشش ناتمام برای کشف فرمول جهان.  راسل(1970-1872)، فیلسوف انگلیسی، ریاضی دان، پایه گذار منطق مدرن، منتقد اجتماعی، و سیاستمدار صلح، تشنه شناخت و همدردی با انسانها، یک متفکر لیبرال بورژوایی، با ایده آلهای هومانیستی؛ صوری آبستراکت، اندیشمندی همه جانبه و چندبعدی در زمینه های: منطق، ریاضی، فلسفه، اخلاق، تئوری…

بیشتر بخوانید

دین وسیاست

نوشته دکتر حمیدالله مفید در این پسین روز ها دیدگاه های در رسانه های همگانی  پایین وبالا می گردد، که در آن برخی نویسندگان افغانستانی و ایرانی  با آرایه جُستار های دینی این باور را که دین وسیاست با هم آمیخته اند و دین بدون سیاست و سیاست بدون دین ناممکن است به نشر رسانیده…

بیشتر بخوانید

وجدان ودادگاه آن 

***   داد گاه وجدان بامعراج عدالت اصدار حکم میکند ـ وتصمیم اجرا را صاحب وجدان می گیرد  ***   وجدان چیست وو جدان چه معنی دارد؟  وجدان آگاهی وحس درونی فرد نسبت به اخلاقیات و اصول درست و غلط است. این حس درونی به فرد کمک می‌کند تا رفتارهای خود را ارزیابی کرده و از اشتباهات…

بیشتر بخوانید

سارتر،- مبارزی عملگرا، روشنفکری التقاطی؟

Sartre, jean paul(1905-1980) آرام بختیاری سارتر و انقلاب؛ روشنفکران جایگزین پرولتاریا. سارتر(1980-1905.م)، نویسنده و فیلسوف، مبارز اعتراضات خیابانی، و مهمترین نماینده اگزیستنسیالیسم آته ایستی فرانسوی، در سالهای 1956-1952 میلادی، عضو حزب کمونیست، و در سال 1964 برنده جایزه نوبل ادبیات، نماینده یک فلسفه فوق العاده ذهنی، خردگریز، و فردگرایانه؛ که در آن قشر روشنفکر خرده…

بیشتر بخوانید

مارکسیسم دگم نیست، بلکه راهنمای عمل است

ترجمه – رحیم کاکایی میخاییل کارداسویچ کل جهان بینی مارکس اما دکترین نیست، بلکه یک اسلوب است. این جهان بینی دگم‌های آماده‌ای را ارائه نمی‌کند، بلکه نقطه آغازی برای پژوهش های بیشتر و اسلوبی برای این پژوهش است (ف.انگلس، مارس 1895). اندیشه مطرح شده در عنوان مقاله متعلق به تئوریسین نابغه و بهمان اندازه تاکتیک…

بیشتر بخوانید

نړیوال نظم په کومو قاعدو ولاړ دی؟

نور محمد غفوري (د پخوا نۍ لیکنې په سلسله) څو ورځې مخکې د همدې ۲۰۲۴م کال د اکتوبر د میاشتې په ۱۹- مه نېټه مې د «نړیوال نظم او افغانستان» تر سرلیک لاندې یوه مقاله خپره کړه چې په هغو کې مې د لیکنې په ضرورت، د نړیوال نظم په ماهیت او د عمل په…

بیشتر بخوانید

هانا آرنت را، چپ ها و آلمانی ها، فیلسوف نمی دانند

Hannah Arendt (1906-1975) آرام بختیاری  هانا آرنت،- محاکمه شر و شیطان، بزودی و یکبار دیگر. هانا آرنت (1975-1906 میلادی)، جامعه شناس امریکایی، آلمانی یهودی تبار، نظریه پرداز سیاسی، ژورنالیست، فعال سیاسی، روشنفکر متعهد، هومانیست و نیکوکار اجتماعی،تحت تاثیر فیلسوفانی مانند: هوسرل، کیرکگارد، هایدگر،  یاسپر، و مکتب رمانتیک آلمان نیز بود. او مدعی بود که در…

بیشتر بخوانید

کُد مدنی داد خواهی می کند 

نگارشی از سخی صمیم.  قانون مدنی لسان خاص دارد و زبان او را اشخاص تربیه دیدهٔ دامنش  درک می کند  کسانیکه بدون ورود ودرک مفاهیم از هدایات قانون مدنی از احکام ویا به معنی و امریهٔ مندرجات احکام آن با برداشت های شخصی وتعبیرهای نا آشنا که درمجموع منفی گرایانه ودانشنمایی کاذب است جفا برحق…

بیشتر بخوانید

دربارهٔ نوعیت رهبری و فعالیت های حزب و ائتلاف

نور محمد غفوری در دههٔ دوم قرن ۲۱ میلادی موضوع وحدت احزاب و سازمانهای دموکراتیک و مدنی در افغانستان اوج گرفته بود. در این جریان موضوع جبهه سازی و ائتلاف سازی نیز ورد زبان روشنفکران افغانستان بود. یک وقت رهبران ۱۱ حزب و سازمان مترقی و مردمی تصمیم گرفتند که قبل از وحدت سازمانی در…

بیشتر بخوانید

امیر تیمور صاحبقران

دکتور فیض الله نهال ایماق  امیر تیمور بیلن فقط اؤزبیکستان خلقی ایمس، بل که جهانده گی برچه ترک اؤزبیکلر،شوجمله دن تورکی خلقلر حقلی روشده فخرله نه دیلر. مینگ شکرانه لر بؤلسین، تاریخیمیزده امیرتیمور، علیشیرنوایی، میرزا اولوغبیک، میرزا بابر، ابن سینا، البیرونی، الخوارزمی، فرغانی، یسوی،نقشبندی، البخاری، الترمذی کبی عالم  لریمیز کؤپله ب تاپیله دی. منه شو…

بیشتر بخوانید