پایان «هژمونی یکجانبهگرایی» آمریکا زیر ذرهبین مناظرات انتخاباتی
«حسین حاجی» کارشناس مسائل بینالملل
مناظرات انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا چالشهای اساسی ایالات متحده در موضوعات داخلی و بینالمللی را به خوبی آشکار کرده و به چالش کشید. ضمن اینکه سیاستهای هر ۲ کاندیدای این دور از رقابتهای انتخاباتی ضمن تاکید بر تداوم برنامههای پیشین خود نتوانستند چشمانداز روشنی برای آینده کشور ترسیم کنند.
علاوه بر این طبق نظرسنجیهای انجام شده «جو بایدن» نتوانست موفقیت و دستاورد خوبی را در نخستین دور از مناظرات به دست آورد و عملکرد ضعیفی را نشان داد که حتی مورد انتقاد باراک اوباما، رئیسجمهور دموکرات پیشین آمریکا نیز قرار گرفت.
براساس نظرسنجی انجام شده ۸۱ درصد از شرکتکنندگان میگویند مناظره هیچ تأثیری در نامزد مورد حمایت آنها نداشته و آنان همچنان به نامزد موردنظر خود رای خواهند داد. در مقابل، ۱۴ درصد گفتند که مناظره باعث شده در تصمیم خود بازنگری کنند، اما هنوز تصمیم قطعی نگرفتهاند. پنج درصد نیز اعلام کردند که مناظره اخیر این ۲ نامزد به کلی نظر آنها را درباره نامزد مورد حمایت خود تغییر داده است. به طور کلی، نظرسنجی سیانان نشان میدهد که میزان محبوبیت جو بایدن پس از مناظره ۶ درصد کاهش یافته و از ۳۷ درصد به ۳۱ درصد رسیده است. در مقابل، ترامپ با عملکرد خود در مناظره توانسته محبوبیت خود را افزایش داده و آن را از ۴۰ درصد به ۴۳ درصد برساند.
« اکنون در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا رقابت دموکراتها با جمهوریخواهان، حکایت از این دارد که جهان قدرت به رهبری آمریکا به دلایلی به مرحلهای از تقسیم هژمونیک رسیده و در نظم کنونی نظام بینالملل که متکی به هژمونی تکجانبه گرایی آمریکا بود را به شدت دچار گسستهای جدی کرده است.
وی با تاکید بر اینکه آمریکا باید از قطار قدرت یکجانبهگرایی پیاده شود، اظهار داشت: ترامپ در شعارهای انتخاباتی تلاش میکند تا این گسستها را با تشریح یک جانبهگرایی به صورت عملیات پیشدستانه روانی محور و براساس پرستیژ، غرور ملی و حس ناسیونالیستی ایالات متحده آمریکا زنده نگه دارد تا از قِبل آن بتواند به کرسی ریاست جمهوری دست یابد و مانع از برهم خوردن موازنه جهانی در جهت تغییر نظم کنونی آمریکا شود.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: شواهد عینی و تجربی از تغییر و تحولات نظم جهانی متکی بر یکجانبهگرایی آمریکا در سبد انتخاباتی ترامپ از منظر و تحلیل واقع بینانه چیزی را نمیتواند اضافه کند، یعنی سرعت و رشد ترامپ در نظر سنجیها را در روزهای اول ممکن است به درجهای از موفقیت برساند، اما با توجه به تحولات پیرامونی که در دنیای سیاسی و اقتصادی رخ میدهد، ترامپ، آمریکا را به سمت چالههای بحران یکجانبهگرایی میبرد.
حاجی درباره خواست کشورهای اروپایی در به چالش کشیدن سیاستهای یکجانبهگرایی ترامپ و آمریکا، گفت: اگر در یک ماه گذشته نتایج انتخابات پارلمان اروپا را ببینید، هیچ اتفاق نوظهور و بی سابقهای رخ نداده و تنها آنچه قبل از جنگهای جهانی اول و دوم بهعنوان قدرت افراطی در قاره اروپا بود، تکرار شده و طبیعتا تکرار این جریان افراطی در پارلمان بیانگر بازگشت به جنگهای اول و دوم است. بنابراین هژمونی که اروپا را به قبل از جنگهای جهانی اول و دوم میکشاند در تقابل با سیاستهای آمریکا است و میتواند نظم آمریکا را از یکجانبهگرایی به سمت چند جانبهگرایی سوق دهد.
این کارشناس مسائل بینالملل درباره سیاستهای ترامپ با تاکید بر یکجانبهگرایی آمریکا، اظهار داشت: آمریکا در زمان ترامپ از چند پیمان بینالمللی از جمله معاهده پاریس و شورای حقوق بشر سازمان ملل خارج شد و در روزهای آخر نیز زمزمه خروج از ناتو را داشت، اخیرا هم در مناظرات انتخاباتی این مساله را تکرار کرده و طبیعتا این تکرار در تعریف سیاست قدرت بر آمده و مبتنی بر نظام تک محوری و تک جانبهگرایی و هژمونیک آمریکا است و این را حداقل اروپاییها نمیپذیرند و اجازه چنین سیاستی را نه به بایدن دموکرات و نه ترامپ جمهوری خواه نمیدهند.
وی ادامه داد: تک سو محوری قدرت از جانب ایالات متحده یعنی استفاده از ابزارهای نامشروع قدرت در نظام بینالملل؛ ابزارهای نامشروع به معنای قدرت نظامی و قدرت اقتصادی است که آمریکا در اقتصاد و سیاست از آن استفاده کرده، لذا اینها چالشهای اساسی نه فقط برای بایدن و ترامپ بلکه زمینهسازی است که میتواند نظم جهانی تک قطبی آمریکا را دچار تزلزل و تنزل کند.
حاجی همچنین بیان کرد: بنابراین تقابلسازی در پارلمانهای اروپا نمیتواند صفت بلامنازع بودن آمریکا در قدرت جهانی را تثبیت کند. ضمن اینکه خروج ترامپ از سازمانهای بینالمللی و معاهدهها و همچنین تکرار خروج آمریکا به رهبری ترامپ از سازمانها و نهادهای بینالمللی در شعارهای انتخاباتی جدید میتواند گسستهای آمریکا و اروپا را از گذشته بیشتر کند.
این استاد دانشگاه درباره چالشهای آمریکا با قدرتهای نوظهور اقتصادی مانند چین، هند و برزیل گفت: اقتصاد سیاسی از منظر کشورهای نوظهور پدیدهای است که اقتصاد آمریکا را به سمت لاغری پیش میبرد، حضور قدرتهای نوظهور، بازار اقتصادی آمریکا را سرد کرده و به نظم اقتصادی لیبرالیستی و کاپیتالیستی اشکال وارد کرده است.
وی با اشاره به موضوعات مرتبط با ناتو و جنگ اوکراین که کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا درباره آن اظهاراتی را در اولین مناظره مطرح کردند، اظهار داشت: آمریکا سردمدار جنگ اوکراین است و باعث شده پدیده پوتینیسم تهدید محور در مقابل آمریکا قرار گیرد، ترامپ با وضعیتی که اوکراین و روسیه در حال جنگ هستند و برتری جنگ به سمت روسها پیش میرود، اصرار به خروج از ناتو را مطرح میکند لذا تصور میکنم تنش پوتینیسم و ترامپیسم در حوزه نظامی و اقتصادی فرصتی را برای دور شدن از اقتصاد سیال و بالندگی قدرت محوری ایجاد میکند و این جریان هم اتفاق افتاده است.
این کارشناس مسائل بینالملل همچنین به چالشهای متاثر از اقتصاد، سیاست و تعارضات جدی میان دموکراتها و جمهوری خواهان اشاره کرد و گفت: در تدوین سیاست خارجی و مواجهه با خطرات موجود، سیاست خارجی آمریکا میتواند دچار تعارض شود و آن را به یک مرحله حاد و بحرانی برساند. تداوم بحران و به نقطه جوش رسیدن آنها در مسائل مختلفی مانند جنگ غزه میتواند تضارب دیدگاه دموکراتها و جمهوری خواهان را مطرح و به چالش بکشد.
حاجی همچنین بیان کرد: یکی از افتخارات ترامپ این بود که میگفت صلحطلب هستم، اما بعد از ترامپ معادله در دست کسانی که ادعای صلح میکردند افتاد. تعارض رهبران آمریکا فارغ از اینکه چه کسی برنده انتخابات باشد، در افقهای زودهنگام بازنده منشوریت و مشروعیت آمریکا است، آمریکایی که فکر میکرد در یک جایگاه مشروعیت جهانی است.
