سهم اتحاد شوروی در شکل‌گیری دولت چین
ولادیسلاو گول‌اویچ
(Vladislav Gulevich)
ا. م. شیری
از آکادمی وامپوآ تا رزمآیش راهبردی «واستوک ۲٠١۸» (شرق ۲٠١۸)
بعد از مانور نظامی «زاپاد– ۸١» (غرب– ۸١) اتحاد شوروی، در چند پایگاه نظامی روسیه بزرگترین رژمآیش راهبردی تحت نام «واستوک ۲٠١۸» با مشارکت واحدهای نظامی چین و مغولستان از ١١ تا ١۷ سپتامبر سال جاری انجام می‌شود. در این رزمآیش‌ها سیصد هزار نفر ارتشی، ده‌ها هزار دستگاه تجهیزات نظامی و هزاران فروند ماشین پرنده شرکت می‌کند.
کوی یانوی، وابسته نظامی جمهوری خلق چین در روسیه اظهار داشت: «این رزمایش‌ها به روابط چین و روسیه استحکام می‌بخشد… همکاری نظامی به توانایی نیروهای مسلح ما در امر مقابله با تهدیدات امنیتی و کسب تجارب گرانبها می‌افزا‌ید».
همکاری نظامی روسیه و چین تاریخ طولانی و غنی دارد. این همکاری با نبردهای آزادی‌بخش ملی خلق چین در قرن بیستم گره خورده است.
همکاری‌ها در سال ١۹۲٣، از زمانی شروع شد که کارشناسان آکادمی ستاد کل ارتش سرخ کارگران و دهقانان برای سازماندهی مراکز آموزش نظامی و آموزش ارتش چین بصورت دوره‌ای به این کشور اعزام می‌شدند. آکادمی نظامی وامپوآ در نزدیکی کوانگژو که تا سال ١۹۲۶ بیش از ۴ هزار افسر چینی از آن فارغ‌التحصیل شدند، به کمک آنها بنیانگذاری شد.
فارغ‌التحصیلان آکادمی در جریان جنگ با متجاوزان ژاپنی (١۹٣۷- ١۹۴۵)، در جنگ‌های داخلی (١۹۲۷- ١۹۵٠) و هنگام مناقشه با تایوان (١۹۵۴- ١۹۵۵) نقش مهمی در نیروهای ملسح چین ایفا کردند.
داوطلبان اتحاد شوروی نیز در ارتش چین خدمت می‌کردند. در سال ١۹٣٣ خلبانان اتحاد شوروی در نبرد با اشرار ضد دولتی در سین‌کیانگ شرکت کردند، تیم پرواز چین را آموزش دادند. بعدها مدرسه تربیت هیأت افسری با همکاری اتحاد شوروی در سین‌کیانگ تأسیس گردید.
در سال ١۹٣۷ نیروهای مسلح ژاپن وارد چین شدند، آمریکا و انگل‌ستان در موضع ناظران منفعل قرار گرفتنذ، و تنها اتحاد شوروی به اقدامات فعال برای دفع متجاوزان ژاپنی دست زد- با پکن معاهده عدم تجاوز امضاء کرد و گروه‌های متخصصان پرواز به کمک ارتش چین فرستاد. در سال ١۹٣۸ کارشناسان نظامی اتحاد شوروی در چین در نیروهای دریایی، هوایی، زمینی، واحدهای توپخانه، تانک و خدمات پشت جبهه چین خدمت می‌کردند. در مجموع هنگام جنگ با اشغالگران ژاپنی بیش از ۹٠ هزار خلبان و تکنسین پرواز چینی توسط کارشناسان اتحاد شوروی آموزش دیدند.
حتی بعد حمله آلمان فاشیستی به اتحاد شوروی، در شرایط سخت نبردها برای ارتش سرخ در جبهه غربی، اتحاد شوروی کمک‌های مادی و تجربی چشمگیر خود به چینی‌ها را ادامه داد. در سال‌های ١۹٣۸ تا ١۹۴۲ خلبانان اتحاد شوروی در نبردهای هوایی با ژاپنی‌ها در آسمان چونگ کینگ، نانجینک، چنگدو، شیان، ووهان، گوانگژو، نانچانک شرکت کردند. چهارده تن از آنان بخاطر قهرمانی در آسمان چین با مدال ستاره طلایی قهرمان اتحاد شوروی تلطیف گردیدند.
پس از تسلیم ژاپن قلمرو چین تقسم شد. بخشی از کشور را نیروهای چان کایشک، متمایل به ایالات متحده آمریکا کنترل می‌کردند. مشاوران آمریکایی و اسرای ژاپنی آزاد شده از اسارت آمریکایی‌ها در ارتش چان کایشک ظاهر شدند. آتش یک جنگ خرابکارانه زبانه کشید که در روند آن برای سر مربیان اتحاد شوروی جایزه تعیین کردند.
پرسنل نظامی اتحاد شوروی مستقر در چین در کار سازماندهی دفاع مؤثر و حمله بعد از آن، به ارتش آزادی‌بخش ملی کمک کردند. متخصصان اتحاد شوروی خطوط راه‌آهن، پل‌ها، جاده‌های راهبردی چین را بسرعت بازسازی نمودند. اوضاع بقدری بغرنج بود که حتی متخصصان راه‌آهن اتحاد شوروی متخمل تلفات شدند- آنها در اثر حمله هواپیماهای دشمن جان باختند. یک تلفات دیگر هم بود: در اثر شیوع وبا در شبه‌جزیره لیائوتونگ چندین ده نفر از زنان و کودکان پرسنل نظامی نیروهای مسلح اتحاد شوروی جان خود را از دست دادند.
به برکت حمایت اتحاد شوروی در سال ١۹۴۹ جمهوری خلق چین در روی نقشه جهان پدیدار شد، اما جنگ داخلی و مداخله آمریکا در امور داخلی چین ادامه یافت. خلبانان اتحاد شوروی مجبور بودند با ترساندن هواپیماهای تجسسی آمریکا، از آسمان چین در مقابل هر گونه حمله هوایی ممکن از طرف تایوان حفاظت نمایند.
بنا به درخواست پکن تفنگداران ضد هوایی اتحاد شوروی برای ایجاد سامانه دفاع ضد هوایی در ساحل جنوب شرقی جمهوری خلق چین به این کشور اعزام گردیدند. بعنوان مثال، واحدهای نظامی منطقه مسکو که بارها جنگنده‌ها، بویژه بمب‌افکن‌های دشمن را ساقط کرده بودند، دفاع ضد هوایی شانگهای را بعهده گرفتند.
در اینجا نیز با تلفات همراه بود: در ماه اکتبر سال ١۹۵٠ شکاری‌های آمریکایی هواپیمای اتحاد شوروی را که مطابق برنامه مشغول انجام پرواز در آسمان چین بود، ساقط کردند. تیم پرواز کشته شد. تفنگداران دریایی اسیر شده تانکر «توآپسه» اتحاد شوروی به زندان در تایوان محکوم شدند. مواردی از حملات خرابکارانه به گاردهای اتحاد شوروی نیز بوده است.
با شروع جنگ در کره نیروهای مسلح اتحاد شوروی مستقر در چین نقش پشت جبهه بسیار مستحکمی برای ارتش متحد چین و اتحاد شوروی که در حال نبرد بود، ایفا کردند. بسیاری از نظامیان کشته‌شده اتحاد شوروی در کره را در چین دفن کردند، در آنجا واحد رزمی دوره‌ای ایجاد نمودند.
اوضاع بین‌المللی مدتهای طولانی پیچیده باقی ماند. نیروی هوایی آمریکا تا سال ١۹۵۵ از اراضی ژاپن به انجام پروازهای تجسسی در حریم هوایی مناطق مرزی همجوار اتحاد شوروی با چین ادامه می‌داد. نیروهای اتحاد شوروی تا سال ١۹۵۶ در چین باقی ماندند.
۲۵ شهریور- سنبله ١٣۹۷
