آستانه ۶: آنچه بر عهده روسیه و ایران است
پرسش و پاسخ با دکتر بشار الجعفری (رئیس نمایندگی دولت سوریه در آستانه)
اما درباره دولت ترکیه: این دیگر بر عهده دو ضامن دیگر یعنی روسیه و ایران است که جدی بودن به‌کار بستن مفاد این تعهد‌نامه را ارزیابی کنند. و می‌دانید که تعهد‌نامه مورد نظر ما فقط شش ماه اعتبار دارد و تنها در صورت موافقت کشور‌های ضامن، می‌تواند تمدید شود. دولت سوریه هشیاری خود را در تمام ۲۴ ساعت حفظ خواهد کرد و با توجه به آنچه در محل مشاهده خواهد کرد، واکنش نشان خواهد داد.
دکتر بشار الجعفری: امروز ششمین دور مذاکرات «آستانه» (قزاقستان) با موفقیت به پایان رسید. مدارک زیادی، از‌جمله مربوط به ایجاد یک منطقه امن در ایالت ادلب، مورد تائید قرار گرفت.
پس از آن که دولت‌های روسیه و ایران با طرف سوری مذاکره کردند، «ضمانت‌کنندگان» در مورد چگونگی قرار گرفتن ادلب به‌عنوان چهارمین منطقه امن به توافق رسیدند. سه منطقه دیگر درایالت دارا، ایالت حمص و غوطه شرقی در اطراف دمشق واقع شده است.
در سوریه، ما هر ابتکاری را که مانع ریختن خون سوری‌ها شود، تائید می‌کنیم.
در این جا من فقط می‌توانم پیروزی‌های نیروهای مسلح‌مان را در دیرالزور که از سه سال پیش تاکنون توسط تروریست‌ها محاصره شده بود، ستایش کنم. پیروزی‌هایی که با پشتیبانی نیروهای دوست و متحدانمان حاصل شد. در واقع، نفوذ در حصر این شهر مقاوم و آزاد کردن هم‌میهنانمان از اهمیت عمده نظامی و انسانی زیادی برخوردار است.
اکنون کاروان‌های حاوی مواد غذایی و دارو‌های مختلف به‌سوی شهروندان در حرکتند تا از رنج و عذاب آنها بکاهند.
پیروزی‌های نیروهای مسلح ما علیه سازمان تروریستی داعش در جبهه‌های بسیاری از سرزمین سوریه، عزم راسخ جمهوری عربی سوریه را در آزادسازی تمام خاک سوریه از گزند هر سازمان تروریستی مسلح، هر کجا که باشد، نشان می‌دهد.
اگر پرسش‌هایی دارید، من در خدمت‌تان هستم.
ضمانت‌های ارائه شده برای این که این توافق پا‌بر‌جا بماند، کدامند؟
دکتر بشار الجعفری: ممنون از این که چنین پرسش مهمی را مطرح کردید. سه کشور ضامن، یعنی روسیه، ایران و ترکیه، که برای اعلامیه نهایی آستانه ۶ به توافق رسیدند، خود را به‌عنوان «کشور‌های ضامن» می‌خوانند. به‌عبارت دیگر دولت‌های آنها ضامن اجرای این قرارداد خواهند بود. طبیعتاً، همان‌گونه که وزیر امور خارجه قزاقستان اظهار داشت، اطلاعیه با تعهد آنها که با احترام به تمامیت ارضی، حاکمیت و استقلال سیاسی سوریه آغاز می‌شود.
این‌ها فقط کلمات نیستند بلکه عباراتی قانونی با معنای ضمنی سیاسی در این زمینه هستند. به‌عبارت دیگر هر یک از این سه دولت در بهکارگیری این واژه‌ها مسئول هستند. درست به‌‌همان گونه‌ای که در اطلاعیه نهایی آستانه یک که به‌طور رسمی در نیویورک پذیرفته شد، ذکر شده است.
این اطلاعیه یک آزمون برای همه طرف‌هایی است که شرط‌بندی خود را بر روی تروریسم ادامه می‌دهند و آن را به‌عنوان یک سلاح سیاسی به‌کار می‌برند تا بر روی سوریه فشار وارد آورند. پس از بهکارگیری عملی در محل، ما خواهیم دید چه کسی در این زمینه موفق خواهد شد و چه کسی شکست خواهد خورد.
در ادلب، چگونه دولت‌های ضامن می‌توانند ایمنی غیرنظامیان را تضمین کنند در حالی‌که چندین گروه مسلح تروریستی که به القاعده وابسته هستند در آن منطقه جولان می‌دهند؟
دکتر بشار الجعفری: گروه‌های اپوزیسیون مسلحی که در آستانه ۶ به این اجلاس ملحق شده‌اند، مجبور خواهند بود با داعش، جبهه النصرت و دیگر گروه‌های تروریستی مشابه در درون و بیرون منطقه امن بجنگند. در نتیجه پاسخ شما این است که از تمام گروه‌های اپوزیسیون مسلح که پذیرفته‌اند به این اجلاس و اطلاعیه نهایی آن ملحق شوند خواسته شده که مبارزه را با تروریست‌های داعش، جبهه النصرت و گروه‌های تروریستی مشابهی که آتش‌بس پیشنهاد شده توسط سه ضامن را نپذیرفته‌اند ادامه دهند.
درباره ایمنی غیرنظامیان در این منطقه‌های امن، به‌سختی می‌توان بین منطقه غیرنظامی و منطقه تروریست‌ها تشخیص داد. می‌توانید توضیح دهید چگونه از عهده این چالش برمی‌آیید؟
دکتر بشار الجعفری: طی هفت سال تمام، ما با این تراژدی … با این واقعیت سخت روبهرو بودیم. با وجود این، مشخص کردن مکانیسم‌های بهکارگیری این پیمان به نظامیان باز‌می‌گردد، زیرا آنها هستند که محل را می‌شناسند و می‌توانند به ما بگویند چگونه غیرنظامیان را از تروریست‌ها تشخیص دهیم.
در این مورد می‌خواهم توجه شما را به این مساله جلب کنم که در تمام این مدت، با روس‌ها، ایرانیان و تمام دوستانمان، از یاری طلبیدن از طرف آمریکایی برای بازشناسی بین دو دسته یاد شده باز‌نایستادیم. ما این یاری را طی سال‌ها طلب کردیم ولی هرگز آن را به‌دست نیاوردیم.
اکنون، همان‌گونه که آن را یادآوری نمودم، این آزمون سطح تعهد هر یک از امضاء‌کنندگان اطلاعیه نهایی امروز را نشان خواهد داد، از‌جمله آمریکاییان، ترک‌ها، سعودی‌ها، قطری‌ها، اردنی‌ها، اسرائیلی‌ها … همه آنها باید به‌گونه‌ای رفتار کنند که این تعهد به واقعیت بپیوندد. این پاسخ من به پرسش شماست.
آیا شما این بار تعهدی جدی‌تر از سوی برخی از دولت‌ها احساس کردید؟ درباره منطقه‌های امن، اگر موضوع مرز با ترکیه مطرح نشده است، چگونه می‌توان به تعهدش به اجرای قرارداد اطمینان داشت؟ آیا تصور دقیقی درباره مرز با ترکیه دارید؟
دکتر بشار الجعفری: از شما ممنونم که این پرسش را مطرح کردید. زیرا پرسش مهمی است. نیروهای بیگانه‌ای که بدون رضایت دولت سوریه در خاک این کشور هستند، به تمام معنای کلمه، غیرقانونی می‌باشند. این به‌روشنی در متون قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد، در اطلاعیه نهایی آستانه یک و در اطلاعیه نهایی مشترکی که چند لحظه پیش توسط وزیر امور خارجه قزاقستان خوانده شد، باز هم یک‌بار دیگر، بر احترام به تمامیت ارضی، حاکمیت و استقلال سیاسی سوریه تاکید شده است.
باز هم یک‌بار دیگر، این‌ها فقط ادبیات نیستند بلکه تصمیمات سیاسی هستند که نه فقط شامل ترکیه می‌شود، بلکه تمام دولت‌هایی را که به‌طرز غیرقانونی نیروهای نظامی خود را به داخل خاک سوریه می‌فرستند یا از تروریست‌ها پشتیبانی می‌کنند، نیز در‌بر‌می‌گیرد.
و اما درباره دولت ترکیه: این دیگر بر عهده دو ضامن دیگر یعنی روسیه و ایران است که جدی بودن به‌کار بستن مفاد این تعهد‌نامه را ارزیابی کنند. و می‌دانید که تعهد‌نامه مورد نظر ما فقط شش ماه اعتبار دارد و تنها در صورت موافقت کشور‌های ضامن، می‌تواند تمدید شود. دولت سوریه هشیاری خود را در تمام ۲۴ ساعت حفظ خواهد کرد و با توجه به آنچه در محل مشاهده خواهد کرد، واکنش نشان خواهد داد.
غیر‌قابل فهم … ولی درباره آخرین سخنرانی پرزیدنت اسد در برابر دیپلمات‌های سوری
دکتر بشار الجعفری: در پرسش شما تناقض وجود دارد. من تکرار می‌کنم که هر گونه حضور نظامی بیگانه بدون صلاحدید دولت سوریه در خاک این کشور، چه آمریکایی باشد، چه ترک، چه بریتانیایی یا فرانسوی، چه از کره ونوس آمده باشد یا از ساتورن یا از ژوپیتر، بر اساس حقوق بین‌المللی غیرقانونی است. در سوریه، جایی برای پایگاه‌های بیگانه بدون صلاحدید دولت سوریه وجود ندارد.
گفته شده است که چین، لبنان، عراق، امارات متحده عربی می‌توانند احیاناً در نشست آینده آستانه حضور یابند. (امکانی که شب پیش از آن، توسط آلکساندر لاورنتیف، رئیس نمایندگی روسیه در آستانه، مطرح شد) اهمیت شرکت آنها در چیست و اثرات آن کدام است؟
دکتر بشار الجعفری: فرآیند آستانه با موفقیت کامل روبهرو شد. این پلاتفرم منحصر به فردی بود که موفق شد. به‌همین سبب است که برخی از پایتخت‌ها به آن توجه نشان می‌دهند و مایلند به آن ملحق شوند. ولی مسأله عضویت شمار بیشتری از کشور‌ها باید در پایتخت‌ها مطرح شود، نه در اینجا. این بر عهده هریک از پایتخت‌هاست که تصمیم لازم را در این مورد اتخاذ کنند.
از شما سپاسگزارم.
