نوروز تان همراه با شگفتنن بهار آرزو های تان مبارک
بهار بهترین بهانه برای آغاز، وآغاز بهترین بهانه برای زیستن است. هموطن بهارت خجسته باد.
تحویل سال 1392 هجری شمسی به سال 1393 ــ صبح پنج شنبه ساعت پنج و پنجاه و هفت دقیقه و هفت ثانیه صبح بوقت غرب اروپا ــ مطابق به بیست و نهم ماه حوت 1392 خورشیدی ــ هجدهم جمادی‌الاول سال 1435هجری قمری و بیستم مارچ 2014 ميلادی می باشد.
عید نوروز عید تجلی دوباره قدرت خداوند بر زمین و رویش طبیعت است
رویش و زایش، تازگی و نو شدن، همه از ویژگی های نخستین روز از نخستین فصل بهار است که ما به آن نوروز میگوییم؛ همان روزی که عمرش شاید به قدمت تمامی نسلها و آدمها و به بزرگی همه‌ی تمدن‌ها و فرهنگ هایی است که آمده اند و رفته اند. نوروز هم یکی از آیین هایی است که با وجود همه‌ی ناملایمات و افت و خیزها. تاریخ خودش را حفظ کرده است و درست سالی یک بار به سراغ ما میآید تا ما را از روز مرگی بیرون بیاورد و نهیب بزند که: ( این است معجزه‌ی طبیعت.) لکن هر روزی که انسان به زشتی و گناه آلوده نگردد آنروز ( نو)( روز) است چرا که زشتی مهمترین بستر نزاع میان آدمیان است و باعث برهم خوردن آرامش درونی و بیرونی انسانها می گردد و ای همان چیزی است که با نوروز یعنی آرامش و شادمانی منافات دارد.
سایه حق
سلام عشق
سعادت روح
سلامت تن
سر مستی بهار
سکوت دعا
سرور جاودانه
این است روز نو
نوروز تان مبارک
حمد و سپاس خدای را که زمین سرد و یخ بسته سرزمین ما را با نور هستی بخش و گرما آفرین بهار مملو از طراوت و سبزینه ی زندگی کرد. نوروز یاد گار پر بهای زمانه ها و سده ها ارزشنمای عظمت و ابهت ملت آریایی است. نوروز که مصادف است با اول حمل تنها یک سالروز تقویمی که آغاز یک دور تازه را در گردش زمین مشخص میسازد نیست، بل نوروز در تاریخ و فرهنگ افغانستان مظهر بزرگداشت از زندگی، طبیعت و ارزشهای سترگ انسانی است که جایش را از سده ها در دل دماغ و قلب مردم ما باز نموده که هیچگونه تیر جفای نابخردان نتواند این رسم باستانی و تاریخی را از سینه ها بزداید. سال 1393 سال اسب است. اسب همیشه خود را آراسته و ستودنی می نماید. اسب به مكان های عمومی مانند: كنسرت، تئاتر، گردهمائی ها، مسابقات ورزشی ومهمانی ها علاقه خاصی دارد. وی اغلب خوش اندام و ورزشكار است.اسب بسیار خوش برخورد ، خوش صحبت، با نشاط، دلسوز، شوخ، سرگرم كننده و در همه حال محبوب و دوست داشتنی است. نوروز فرازمند آغاز سازندگی و بالندگی انسان و گره محکم بر اراده انسان بر نو سازی و نو پروری و شگوفایی طبیعت در آغازین سال است. بیرونی شجاع ترین دانشمند افغانستان و جهان متولد ( نهم سپتمبر 973 وفات 1048 م ) ستاره شناس، تقویم شناس، انسان شناس، که نیز در ریاضیات علوم و فلسفه غوغایی برانگیخت، نبوغ بود که پایهٔ علم و دانش را به حدی رساند که طرح مسایل علمی را به مافوق تصور بالا برده ابتکار و قدرت خلاقه بیرونی حیرت آور بود و دانشمندان جهان سالیان سال میتوانند از تراوشات مغزی و آثار ارزشمندش بهره جویند. ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده است که آغاز نوروز از زمان خلقت انسان، یعنی ابتدای هزاره هفتم از تاریخ عالم است.
نوروز در افغانستان
پنج شنبه‌ی آخر سال :
یکی از آیین‌های کهن پیش از نوروز، یاد کردن از مردگان است؛ به ویژه خانواده هایی که در طول سال، عزیزی را از دست داده اند. رفتن به زیارتگاه ها و زیارت اهل قبور در پنج شنبه و نیز روز پیش از نوروز و بامداد نخستین روز سال، رسمی همگانی است.
در کشور ما شهر بلخ یا مزار شریف یا به عبارتی در اوستا به صورت (باخذی) و در یونانی (باکتریا) باستان، کهن ترین شهر تاریخ جهان است که پیشینه ی آن به هزاران سال قبل از میلاد برمیگردد. زرتشت بین سالهای600 تا 1700 قبل از میلاد در بلخ ظهور کرد. در زمانهای پیش از اسلام بلخ مرکز و آغازگر زبان اوستایی و دین زردشتی بود. قبل از اسلام مهمترین مرکز بودایی ها و معبد معروف آنها (نو بهار) بود. بلخ تا قبل از اسلام دارای پنج آتشکده بود. نوروز در بلخ هنوز با همان شکوه پیشین برگزار میشود. در روزهای اول سال، همه‌ی دشت های بلخ و دیوار و پشت بام های گلی آن پر از گل سرخ میشود. گویی بلخ سبدی از گل سرخ است! مراسم برافراشتن جهنده ي شاه ولایت مآب، هر سال در نوروز كه آغاز بهار دل فروز، جوش گل سرخ و یادگار جم، شاه بلخ است، با ابهت و شكوهمندی خاص تا هنوز برگزار می گردد. مقارن با برافراشتن جهنده ( ژنده، بیرق، علم) در بلخ، در دیگر شهرها برفراز همه زیارتگاه ها و اماكن مقدسه ی معروف نیز جهنده ی را بر می افرازند. همه مردم مزارشریف آمادگی خاص میگیرند. حرم مزار شریف منسوب به حضرت علی کرم الله وجه و چارگوشه ی روضه ی مباركه را با انواع چراغ ها و فانوس ها و قندیل ها و چلچراغ ها چراغان می كنند. خطیبان و متولیان بارگاه با لباس های نو و پاك، معطر و آراسته آماده ی پذیرایی می شوند. اول صبح جهنده ی مبارك كه با پوششی از ابریشم وقبه ای از نقره زینت یافته از جایگاه مخصوص آن بر شانه ها و در واقع بر دوش دل ها برداشته می شود و متولیان آهسته و ملایم، با وقار و هیبت تمام از میان صفوف مردم و ازدحام خلایق كه اول شب در آنجا جا گرفته اند، می گذرانند. استقبال كنندگان با چشم های لبریز از تمنّا و نگاه های مشتاق صلوات می گویند. شور و هلهله وهیجان و احساسات مردم به اوج میرسد. هر كس سعی میكند كه برای تبرك دست خود را به پایه ی علم برساند. دراین احوال اگر باران ببارد ریزش باران را نشانه ای از بركت و رحمت میدانند.
بزرگان و اولیای امور با خشوع تمام مراتب احترام به جا می آرند. سران لشكر و كشور با مهمانان صف می كشند. صاحب كلاهان و رتبه داران مقام و منصب را فراموش كرده سر تسلیم به آستان مولای متقیان فرود می آورند. دسته ی موزیك به حال آماده باش انتظار علم مبارك را می كشد. به محض این كه جهنده پدیدار شد، غریو شادمانی از مردم بر می خیزد و فضا را می گیرد. جشن نوروز تا چهل شبانه روز در شهر های بلخ و کابل ادامه مییابد. مردم سرزمین ما بر این باورند که اگر برافراشته شدن علم به آرامی و بدون لرزش و توقف از زمین بلند شود، سالی که در پیش است نیکو و میمون است. نوروز یکی از کهن ترین جشن‌های به جا مانده از دوران باستان است. زمان برگزاری نوروز، در آغاز فصل بهار است. نوروز در افغانستان آغاز سال نو محسوب میشود و در برخی دیگر از کشورها تعطیل رسمی است.
اما در شهر كابل قدیم بنامهای کابها، کابورا، که قدامتی پنج هزار ساله دارد. که در پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح در( ریگ ویدا، اوستا) کابل را با عنوان شهری ایده‌آل تحسین میکند و میگوید تصویری از بهشت در کوه‌های آن مجسم شده است. نظریه‌های دیگری اظهار میکنند که این شهر در بین هزار و پنجصد تا دو هزار سال قبل از میلاد عیسی مسیح تشکیل شده است. کابل که در كابل یك ماه قبل از فرارسیدن نوروز مردم به پیشواز بهار و پذیرایی از سال نو هر جمعه بیرون شهر می روند و با جمع شدن در محل خاص به سیر و گردش و سور و سرور می پردازند و با پختن غذاهایی متنوع وآماده نمودن انواع سرگرمی ها از نوروز خوش آیین استقبال می كنند. نام قدیم باغ بابر هم (باغ نوروزی) بود. از زمانی كه بنا بر وصیت بابر جنازه ي او را از به كابل آوردند و دراین باغ دفن كردند معروف به باغ بابر شد. ساحات دیگری كه مردم در روز نوروز جمع می شوند دامنه ی كوه خواجه صفا ست، با درخت های خوش رنگ ارغوانش، و نیز باغ معروف چهلستون با شكوفه های عطر آگین بادامش، مردم در ایام بهار دسته دسته دراین باغ مخصوصاً موسم شکوفه ی بادام و گل ارغوان می آیند و در سایه ی فرح بخش درختان می نشینند و به استقبال نوروز ساعات را با شادمانی سپری میکنند. در شهر كابل به پیشواز بهار كوچه ها، خیابان ها و جاده ها را از فراز تا فرود پاك می كردند؛ خانواده ها با نظافت منازل در ضم باور دارند تا اجاق و دیگدان آشپزخانه را رنگ كرد، تا بركت آورد. اهالی شهر، پیش از تاریكی، چراغ روشن می كردند و دوكانداران دكان های خود را چراغان می كردند، آذین می بستند و به انواع آیینه و قالیچه می آراستند. میگویند: رسته های دكانهای چارچته، شوربازار و بازار ارگ، چارسو، و یا چارسوق، را كه با انواع آیینه های بلور، منظره ها، تصویرها قالینچه ها، سوزنی ها، چلچراغ ها و حتی كشكول و تبرزین و پوست پلنگ آراسته می گردید، و قناری های خوش آواز پشت میله های قفس چهچه می زدند. دكانداران با شربت های خوش مزه و شیرینی های گوناگون و كلچه های نوروزی و حتی هفت میوه و ایراد مطایبه ها و شوخی ها از آشنایان و دوستان پذیرایی می كردند. شب ها با شمع و مشعل، فانوس همه جا روشن می بود. و در زیارت سخی واقع در ساحه جمال مینه منسوب به نظر گاه حضرت علی کرم الله وجه در روز اول نوروز نیز کاملآ همانند مزار شریف جهنده ی بلند میگردد.
تفاوت سالهای شمسی و قمری در چیست؟
برای محاسبه تاریخ و زمان، نیاز به مبدأ تاریخ است. مبدأ تاریخ قرار دادی است که ما میتوانیم نقطه خاصی از تاریخ را مبدأ تاریخ قرار دهیم و حوادث تاریخی قبل یا بعد از آن را نسبت به آن بسنجیم. معمولاً یک حادثه مهم تاریخی ـ که زمان آن به طور دقیق مشخص است ـ میتواند مبدأ تاریخ قرار گیرد. به همین جهت مبدأ سال میلادی، ولادت حضرت عیسی(ع) است که از آن تا به حال 2013 سال میگذرد. گفتنی است که یک دور حرکت انتقالی زمین به دور خورشید یا حرکت ظاهری خورشید در کمربندی در آسمان (به نام منطقة البروج) یک سال میشود. تاریخ برگردان میلادی هم اول جنوری مطابق با یازدهم ماه جدی است. هجرت پیامبر گرامی اسلام از مکه به مدینه و تشکیل اولین حکومت اسلامی در مدینه نیز مبدأ تاریخ مسلمانان است که به آن تاریخ هجری گفته میشود یعنی 1391 در حال حاضر. تاریخ هجری به دو گونه محاسبه میشود: شمسی و قمری. مبنای سال شمسی، حرکت انتقالی زمین به دور خورشید است (یک دور کامل آن یا یک دور کامل حرکت ظاهری خورشید در منطقة البروج و رسیدن آن به اول برج حمل که مدت آن 365 روز و حدود 6 ساعت است). اول بهار نیز به خاطر سرسبزی و حیات دوباره پیدا کردن طبیعت، سال برگردان شمسی قرار داده شده است. مبنای سال قمری، چرخش ماه به دور زمین است (دوازده دور چرخیدن ماه به دور زمین یک سال قمری است که 354 روز است و تقریبا یازده روز از سال شمسی کمتر است). سال برگردان آن اول ماه محرم است. یازده روز اختلاف بین سال شمسی و قمری باعث شده که حال میگوییم: از تاریخ هجرت پیامبر(ص) به تاریخ شمسی 1391 سال و به تاریخ قمری 1432 سال میگذرد.
به آرزوی آرامش کامل و سرتاسری برای افغانستان و جهان و رهایی انسان از زیر سلطه ددمنشان، جلادان و ظالمان، از آغاز سال نو خورشیدی 1393
چکیده ی از حضرت خداوندگار علم و عرفان مولانا جلال الدین محمد بلخی
بهار آمد بهار آمد سلام آورد مستان را
از آن پيغامبر خوبان پيام آورد مستان را
زبان سوسن از ساقى کرامت هاى مستان گفت
شنيد آن سرو از سوسن قيام آورد مستان را
ز اول باغ در مجلس نثار آورد آنگه نقل
چو ديد از لاله کوهى که جام آورد مستان را
ز گريه ابر نيسانى دم سرد زمستانى
چه حيلت کرد کز پرده به دام آورد مستان را
“سقاهم ربهم” خوردند و نام و ننگ گم کردند
چو آمد نامه ساقى چه نام آورد مستان را
درون مجمر دل ها سپند و عود مي سوزد
که سرماى فراق او زکام آورد مستان را
درآ در گلشن باقى برآ بر بام کان ساقى
ز پنهان خانه غيبى پيام آورد مستان را
چو خوبان حله پوشيدند درآ در باغ و پس بنگر
که ساقى هر چه دربايد تمام آورد مستان را
که جان ها را بهار آورد و ما را روى يار آورد
ببين کز جمله دولت ها کدام آورد مستان را
ز شمس الدين تبريزى به ناگه ساقى دولت
به جام خاص سلطانى مدام آورد مستان را
سید احمد ضیا نوری مارچ 2014 م سویدن
