کهن افسانه ها

رسول پویان برآمد آفـتاب از مشـرق دل در سحـرگاهان شب یلـدای تار…

مهدی صالح

آقای "مهدی صالح" با نام کامل "مهدی صالح مجید" (به…

جنگ های جدید و متغیر های تازه و استفادۀ ی…

نویسنده: مهرالدین مشید تعامل سیاسی با طالبان یا بازی با دم…

                    زبان دری یا فارسی ؟

میرعنایت الله سادات              …

همه چیز است خوانصاف نیست !!!

حقایق وواقعیت های مکتوم لب می کشاید  نصیراحمد«مومند» ۵/۴/۲۰۲۳م افغانها و افغانستان بازهم…

مبانی استقلال از حاکمیت ملی در جغرافیای تعیین شده حقوق…

سیر حاکمیت فردی یا منوکراسی تا به حاکمیت مردمی و…

نوروز ناشاد زنان و دختران افغانستان و آرزو های برباد…

نویسنده: مهرالدین مشید طالبان در جاده های کابل پرسه می زنند؛…

زما  یو سم تحلیل چې غلط؛ بل غلط تحلیل چې…

نظرمحمد مطمئن لومړی: سم تحلیل چې غلط ثابت شو: جمهوریت لا سقوط…

کابل، بی یار و بی بهار!

دکتر عارف پژمان دگر به دامنِ دارالامان، بهار نشد درین ستمکده،یک سبزه،…

ارمغان بهار

 نوشته نذیر ظفر. 1403 دوم حمل   هر بهار با خود…

چگونه جهت" تعریف خشونت" به تقسیم قوای منتسکیو هدایت شدم!

Gewaltenteilung: آرام بختیاری نیاز دمکراسی به: شوراهای لنینیستی یا تقسیم قوای منتسکیو؟ دلیل…

تنش نظامی میان طالبان و پاکستان؛ ادامۀ یک سناریوی استخباراتی

عبدالناصر نورزاد تصور نگارنده بر این است که آنچه که میان…

بهارِ امید وآرزوها!

مین الله مفکر امینی        2024-19-03! بهار آمــــد به جسم وتن مرده گـان…

از کوچه های پرپیچ و خم  تبعید تا روزنه های…

نویسنده: مهرالدین مشید قسمت چهارم و پایانی شاعری برخاسته از دل تبعید" اما…

سال نو و نو روز عالم افروز

 دکتور فیض الله ایماق نو روز  و  نو  بهار  و  خزانت …

میله‌ی نوروز

یاران خجسته باد رسیده‌ است نوبهار از سبزه کوه سبز شد…

تحریم نوروز ، روسیاهی تاریخی طالبان

                 نوشته ی : اسماعیل فروغی        در لیست کارنامه های…

طالب چارواکو ته دريم وړانديز

عبدالصمد  ازهر                                                                       د تروو ليموګانو په لړۍ کې:           دا ځلي د اقتصاد…

    شعر عصر و زمان

شعریکه درد مردم و کشور در آن نبوُدحرف از یتیم…

مبارک سال نو

رسول پویان بهـار آمد ولی بـاغ وطـن رنگ خـزان دارد دم افـراطیت…

«
»

بُخُل « بخیل و حسود » کیست!

برهان الدین « سعیدی »

بخيل گر بود زاهد بر و بحر                                                                                        بهشتي  نباشد  به حكم  خبر

  « ؟ »

بُخُل  به  صورتهای  گوناگونی «  بُخْل ،  بُخُل ،  بُخُول ،  بَخْل  و بَخَل »  قرائت شده ؛  و در اصطلاح عبارت از  « بخیل ، حسود و خسیس»  میباشد و همچنان «  تنگ چشمی ، تنگ نظری ، مال پرستی  خودخواهی و…»  را نیز میگویند که در مقابل « سخاوت ، سخی ، کریم  و بخشنده »  قرار دارد. 

منشأ  و ریشه رذایل ، حسادت است ؛ حسد از نظر معنوی نشانه  کمبود  شخصیت ، نادانی ،  جهل ، کوردلی  و نقص ایمان  میباشد، برعلاوه  اینکه نفس را در اختیار حیله و نیرنگ شیطان  قرار میدهد بلکه باعث میشود تا « سعادت و حسنات»  را  نابود کند. 

خصایل  و اسباب  بُخُل : « غیبتگر،  بد گو ، عیب جو،   منت گذار ،  سخن چین ،  متملّق ،  حریص، کینه توز، حقارت، انتقام جو، متکبر ، غضبناک ، خشمگین ، لَجوج  و ستیزه‌ جو» میباشد و از جانب هم  بنابر خباثت نفس  که دارد ،  توان  تحمل و دیدن «  صحت ،  خوشی ،  آرامی ،  ثروت،  علمیت،  سعادت و خوشبختی »  دیگران  را  نداشته و در صدد  ضرر و زیان  آنها بشکل مختلف میشود.  

بُخُل « بخیل » :  حاضر نیست‌  تا  از  نعمات مالی  و معنوی  که‌  رب العالمین   از فضل  خود  به  او عطا  كرده ؛  در جایی‌  که‌ « عقل‌  و شرع‌ »  لازم میداند ، انفاق‌  نماید   از جانب هم  او در مقابل  آن «  تنگ چشم ،  تنگ نظر و خسیس »  است ، و دیگران‌  را از اعانت و کمک  نیز مانع  میسازد و به این اساس آنچه  كه  به آن   بُخُل ورزيده‏  در  روز قيامت ، طوق  گردنش  مى ‏شود .    

بُخُل « خسیس »:  کسی  است که  کمترین  حظ  و لذت را  از نعمات زندگی  خود  میبرد و در مقابل  از موفقیت کامیابی ، خوشبختی  و سعادت دیگران  سخت غضبناک  و خشمگین  میشود  و توام  با  نفس شیطانی «  نفس اماره »  که  دارد ،  باعث «  نفا ق ،  تشدد  و خشونت »  در بین  دوستان ، خانه  و خانواده  و حتی  در اجتماع ، میگردد.

بُخُل  «  حسود »:  کسی  است  که نفس اماره  آن علاج  ناپذیر است ؛  حتی  بر فضل‌  و مرحمت الله سبحانه و تعالی  حسادت  میورزد  و در صورتیکه  ساحه  نفوذ آن  در اجتماع  توسعه‌  پيدا کند باعث میشود  تا  اعتقاد  ایمانی  در افراد  ضعیف  شده  و زمینه های «  فسق ،   فساد ،  رذالت ،  ناکسی ، فرومایگی  و پست  فطرتی »  را  مساعد  میسازد.

چنانچه  استاد امین الدین « سعید افغانی »  در تفسیر احمد ؛ پيرامون حسادت ، چنین نوشته است:

« حسادت،  مریضی مهلکی قلبی است که  از افراد  بد طینت و شرور ، ناشی  میشود ، همان کسانی که تاب  تحمل دیدن خیر و خوبی ، شادی و خوشخالی  را  برای اشخاص  دیگری  ندارند  و خیر  را برای صاحب آن  نمی خواهد ، و فقط  آن  را  برای خود  میخواهد . 

بنابر این چنین  کسانی  دیدن نعمت و خوبی  را برای دیگران  ندارند  و زمانیکه  دیگران شاد  باشد او ناراحت میگردد ، این  اشخاص از جمله اشخاص ، حسود هستند ؛ هر چند  که آرزوی زوال نعمت را نکرده  باشند .»

الهی ! 

از عرش عظیم  و با  مرحمت تو  استدعا  دارم  تا :

ــ  من  را  از صفات خبیثه و اخلاق رذیله بُخُل « بخیل ، حسود و خسیس » نجات ده .                    ــ  من را از شر هر حسود  که  حسد میورزد ؛  در حفظ  و امان  خود نگاه دار.                            ــ من را به نعمات خویش  که  شامل «  خیر ، سعادت و رستگاری »  است،  مستفید  بگردان.

امین یا رب العالمین

منابع و مآخذ:

۱ ــ  سوره ۳: آل عمران ، ایه مبارکه « ۱۸۰ ».

۲ ــ  سوره ۴: النساء ، ایه مبارکه « ۳۷ ».

۳ ــ  سوره ۳: آل عمران ، ایه مبارکه « ۱۲۰» .

۴ ــ  سوره ۲: البقرة ، ایه مبارکه « ۱۰۹ »

۵ ــ  سوره ۵: المائدة ، ایه مبارکه « ۳۰ ».

۶ ــ  سوره ۵: المائدة ، ایه مبارکه « ۲۷ ».

۷ ــ  سوره ۱۱۳: الفلق ، ایه مبارکه « ۵ » .

۸ ــ  تفسیر احمد: جزء سی ام ، سوره الفلق ، « علاج  مرض حسادت»  صفحه « ۸۱۶ » نوشته: استاد امین الدین « سعید افغانی »  چاپ دوم  سال « ۱۳۹۸ »  هجری شمسی.

۹ ــ   لسان العرب، « ج۱۱، ص۴۷»  در مورد صورتهای بُخُل، نوشته: ابن منظور، محمد بن مکرم . 

۱۰ــ  فرهنگ زبان فارسی : داکتر مهشید « مشیری» .