آیا ماسک خانگی برای اجتناب از ویروس کرونا مؤثر است ؟
19 مارس 2020
پیشگفتار مترجم : امروز ایمیلهائی بدستم رسید که برای مقابله با کمبود یا نبود ماسک، عموم مردم را به ساخت ماسک خانگی تشویق می کرد. ناباورانه ولی سرانجام جستجوهایم به شکل ضمنی به کشف تعدادی ویدئو انجامید که از جمله طرز تهیۀ ماسک با دستمال کاغذی را آموزش می داد. و به این علت که می بینم عده ای از روی ناآگاهی تعبیر اشتباهی دستورالعمل هائی را برای مقابله با ویروس کرونا به کار می بندند که امروز همپای ویروس گسترش می یابد و متأسفانه انباشته از تناقض و اشتباهات گوناگون است.
در اینجا خیلی فوری ضروری می دانم که دربارۀ ماسک با دستمال کاغذی به خوانندگان دست کم روی سه نکتۀ مهم ولی فراموش شده که در برخی از این ویدئوها مشاهده کرده ام به خوانندگان هشدار بدهم : با مراجعه به ویدئوی دکتر گارن :
« 1) ماسک با دستمال کاغذی افراد را از احتمال آلوده شدن به ویروس محافظت نمی کند بلکه برای افراد آلوده توصیه می شود تا با تنفس خود قطرات آلوده به ویروس را به دیگران منتقل نکنند. در نتیجه ماسک با دستمال کاغذی برای فیلتر کردن هوا کارآئی ندارد، بلکه فقط از پخش آب دهان یا ترشحات تنفسی از طریق دهان که احتمالاً به ویروس آلوده می باشد در فضای اطراف و انتقال آن به دیگران جلوگیری می کند. دستمال کاغذی در این صورت نقش صفحۀ مانعی را دارد که با جذب ترشحات احتمالاً آلوده به ویروس از انتشار آن جلوگیری می کند. 2) برای آماده کردن ماسک با دستمال کاغذی [ و به همین گونه، چنانکه بعداً خواهیم دید، ماسک پارچه ای] باید دستها را شسته و با ژل هیدروالکولیک ضد عفونی کنیم. 3) پس از استفاده از دستمال کاغذی از تماس با ماسک باید اجتناب کنیم چون که به ویروس آلوده شده و باید آن را با الکل یا مادۀ ضد عفونی کننده ضد عفونی و داخل ساک پلاستیک قرار دهیم. »
با وجود این ضروری ست که روی سرنوشت این نوع آشغالهای آلوده به ویروس یا احتمالاً آلوده به ویروس و نحوۀ رفتار با آن بیشتر کسب اطلاع کنیم. با آگاهی از این امر که ویروس حتا تا مدتی روی اشیائی باقی می ماند که فرد آلوده آن را لمس کرده و یا در اثر ترشحات دهانی او آلوده شده است.
در اینجا لازم به یادآوری می دانم که من فقط این گزارشات را از نشریات رایج و رسمی به زبان فرانسه که به مناسبت مقابله با کروناویروس در فرانسه منتشر شده ترجمه می کنم و مسئولیت داوری دربارۀ درست یا نادرست بودن محتوای آن را به عهدۀ خوانندگان می سپارم. با وجود این اگر مترجم محتوای این گزارش و استفاده از ماسک خانگی را در نبود ماسک جراحی استاندارد و مؤثر کاملاً بی هوده می دانست هرگز این متن را به خوانندگان فارسی زبان پیشنهاد نمی کرد. ولی باید به حد و حدود کارآئی ماسک خانگی و به نحوۀ رفتار با آن آگاه باشیم.
حمید محوی
آیا ماسک خانگی برای اجتناب از ویروس کرونا مؤثر است ؟
Coronavirus : les masques maison sont-ils efficaces ?
Par Collectif LaNutrition.fr Publié le 17/03/2020 Mis à jour le 17/03/2020
به این علت که عموم مردم در فرانسه فعلاً از داشتن ماسک [ و حتا ژل هیدرو الکولیک ضد عفونی کنندۀ دست] برای محافظت از خودشان در مقابل خطر انتقال ویروس محروم هستند، برخی می پرسند آیا می توانیم به ماسکهائی که برخی در خانه می سازند امیدوار باشیم ؟ دانشمندان این موضوع را به آ زمون گذاشته و به ما پاسخ گفته اند.
چرا مهم است
ساختن ماسک خانگی برای دفاع از خود در مقابل خطر ویروس، فکر جنون آسائی بنظر می رسد. ولی با وجود این، در این ساعت که همۀ ماسکهای جراحی برای پرسنل بهداشتی ذخیره شده، آیا چنین راه کاری فکر بکری نخواهد بود ؟
بر اساس بررسی ها و آزمون های انجام گرفته می دانیم که ماسک جراحی به شکل فوق العاده ای برای اجتناب از انتشار ویروس عمل می کند. با هزینۀ اندک، %80 عناصری که اندازۀ آنها تا 0،007 میکرون می باشد را فیلتر می کند (یعنی تا 14 برابر کوچکتر از ویروس کرونا). ولی دربارۀ ماسک خانگی چه می دانیم ؟ دانشمندان دانشگاه کامبریج (در انگلستان) در فردای پاندمی گریپ H1N1 در سال 2009 همین پرسش را مطرح کردند و پژوهشگران هلندی نیز ماسکهای خانگی را به آزمون گذاشتند.
آنچه بررسیها و آزمونها نشان داده است
پژوهشگران از تعدادی داوطلب درخواست کردند که ماسکهای خودشان را بر اساس روش ساده ای که تدارک دیده بودند با تی شرت (زیر پیراهنی) پنبه ای و به وسیلۀ چرخ خیاطی بدوزند، و سپس کارآئی این ماسکها را با ماسکهای جراحی برای فیلتر کردن عناصری به کوچکی 0،65 میکرون مقایسه کردند ( 1 میکرون = µm1 = متر 10-6 = یک ده هزارم میلیمتر).
نتیجه : ماسکهای خانگی %71 عناصر 0،65 تا 1،1 میکرون را گرفتند، در حالی که ماسک پزشکی تا % 86 را گرفته بود. گرچه ماسک جراحی %15 بیشتر می گیرد، ولی کارآئی ماسک با پارچۀ پنبه ای پژوهشگران را شگفت زده کرده بود. پژوهشگران نتیجه گرفتند که ماسکهای خانگی بهتر از هیچی ست.
کارآئی ماسکهای خانگی در مقایسه با ماسکهای جراحی
(Image : ©Smart Air, traduite par LaNutrition)
ماسک جراحی ماسک خانگی بدون ماسک
پس از : رنگ آبی کم رنگ پیش از : آبی پررنگ
اگر نتایج پژوهشگران کامبریج تشویق کننده است، اغلب ویروس ها کوچکتر از عناصری هستند که ماسکهای خانگی فیلتر می کنند، و اندازۀ ویروس کرونا 0،1 میکرون است.
گروهی از پژوهشگران هلندی ماسکهای خانگی دوخته شده با قاب دستمالی را با عناصر 0،02 تا 1 میکرون را آزمایش و آن را با ماسکهای کلاسیک و آنهائی که به پزشکان اختصاص دارد مقایسه کرده اند.
ماسکهایشان %60 عناصر کوچکتر از 0،02 تا 1 میکرون را گرفته اند. جای شگفتی نیست که ماسکهای پزشکی و ماسکهای N95 (یا FFP2))) عناصر بیشتری را گرفته اند، ولی داده ها نشان می دهد که ماسکهای خانگی [در نبود ماسک پزشکی و کلاسیک] برای فیلتر کردن عناصری به اندازۀ ویروس خیلی بی فایده نیست.
کارآئی ماسک با قاب دستمالی در مقایسه با ماسکهای پزشکی
(Image : ©Smart Air, traduite par LaNutrition)
ماسک جراحی ماسک N95 ماسک با قاب دستمالی
[در تصویر بالا نام ماسکهای جراحی و N95 جابجا شده ]
مدت یا طول عمر مفید یا کارآئی ماسک خانگی تا چه اندازه است ؟
پژوهشگران هلندی کارآئی ماسکها را پس از سه ساعت استفاده آزمایش کردند. نتایج نشان داد که نمناکی وزمان تأثیر اندکی روی کارآئی ماسکها داشته است.
در واقع، ماسکهای دست ساز حتا %5،8 برای فیلتر کردن عناصری به اندازۀ ویروس پس از سه ساعت استفاده کارآئی بیشتری داشته اند. بر این اساس می توانیم نتیجه بگیریم که استفاده از ماسک خانگی طی چند ساعت موجب کاهش کارآئی آنها نمی شود.
کارآئی ماسکها پس از استفاده
ماسک جراحی ماسک خانگی بدون ماسک
پس از : رنگ آبی کم رنگ پیش از : آبی پررنگ
(Image : ©Smart Air, traduite par LaNutrition)
آنچه را که باید به یاد داشته باشیم
ماسکهای خانگی که با یک لایه پارچۀ پنبه ای یا قاب دستمالی ساخته شده می تواند تقریباً بین 50 تا 60 درصد عناصری به اندازه ویروس را فیلتر کند، به این معنا که از ماسکهای جراحی و ماسکهای FFP2 (N95) کارآئی کمتری دارد. استفاده از ماسکهای خانگی طی سه ساعت تأثیر معنا داری روی کارآئی آن در فیلتر کردن عناصر ندارد.
در عمل
در انترنت ویدئوهائی را خواهید یافت که طرز ساخت ماسک خانگی را به شما می آموزد. اگر چرخ خیاطی و دست ماهری دارید، این روش ارزش آزمایش را خواهد داشت. مرکز بیمارستان دانشکاهی گرونوبل روشخاص خودش را برای ساخت ماسک خانگی با پارچه در منزل توصیه می کند (به لینک قید شده در پاورقی شمارۀ 3 مراجعه کنید).
می توانید از قاب دستمالی کمی ضخیم نیز برای بیرون رفتن استفاده کنید.
مرکز بیمارستان دانشگاهی شهر گرونوبل به پرسنل خود شیوۀ ساخت ماسک شخصی را نشان می دهد
Par CNEWS –
Mis à jour le 18/03/2020 à 15:33 Publié le 18/03/2020 à 05:40
پروندۀ اختصاصی ارسال شده توسط مرکز بیمارستان دانشگاهی شهر گرونوبل
پروندۀ منتشر شده توسط مرکز بیمارستان دانشگاهی گرونوبل شیوۀ ساخت ماسک شخصی را به پرسنل خود می آموزد.
پرونده (مراجعه کنید به تصویر پی آمده ) به تاریخ 13 مارس مشخصاً به پرسنل بخش خدمات اورژانس مرکز بیمارستان دانشگاهی گرونوبل مراحل ساخت ماسک با پارچه را نشان می دهد.
برای راهنمائی پرسنل یک الگو به پرونده ضمیمه شده است. پرسنل به همچنین وظیفه دارند که هر روز ماسک خودشان را در دمای 30 درجه بشویند.
در تماس، مرکز بیمارستان دانشکاهی گرونوبل اطمینان داد که « هیچ دستورالعملی مربوط به ساخت ماسک با پارچه به پرسنل داده نشده است». « این امکان در انجمن بیمارستان به مثابه یک گزینش تکمیلی برای آنانی که مایل هستند مطرح شده و مشخصاً مربوط است به آنانی که در تماس مستقیم با بیماران نیستند» به این ترتیب بود که سرویس ارتباطات موضوع را توجیه کرد.
در حالی که برخی گمانه زنی می کنند که این پرونده در رابطه با کمبود ماسک است، مرکز بیمارستان دانشگاهی می گوید که « در حال حاضر کمبودی وجود ندارد». « ما به شکل روزمره برای پوشش نیازمندیهایمان با فروشندگان و سرویس های دولتی در رابطه هستیم».
پرسنل بیمارستان مرکز بیمارستان دانشگاهی ولانس از شهروندان درخواست کرد که برای آنان ماسک بدوزند
با وجود این، سه شنبه، پرسنل بیمارستان مرکز بیمارستان دانشگاهی شهر ولانس از این پرونده برای ارسال فراخوان به همۀ شهروندان شهر از طریق صفحۀ روزنامۀ محلی « Dauphine Libéré » در فیس بوک استفاده کرده است :
« از آنانی که به کار خیاطی وارد هستند خواهش می کنیم در تعداد زیاد برای ما ماسک بدوزند وبه آدرس پستی ما بفرستند :
Centre Hospitalier de Valene – 179 Boulevard Maréchal Juin, 26000 Valence.
ما آنها را بین افرادی که به آن نیازمند هستند پخش خواهیم کرد. این درخواست معالجان پیش از مطرح شدن پروندۀ مرکز بیمارستان دانشگاهی در شهر گرونوبل صورت گرفته بود.
تبصرۀ مترجم : در گزارشات دیگر، پرسیده شده که در چه مواقعی می توانیم از این ماسک خانگی استفاده کنیم، پاسخ این است که : «برای خارج شدن از خانه به هدف خرید مایحتاج روزمره. و یا وقتی که یکی از نزدیکان در خانه بیمار شده و یا در شرف بیماری است ( به شکل حدس و گمان و برخی عوارض : سرفه، سر درد، حالت تهوع، تب) و شما برای او غذا می برید، می توانید از این ماسک استفاده کنید»و یا « وقتی یکی از نزدیکان به ملاقات شما می آید ».
[مترجم : با وجود این، می بینیم که پرسنل مرکز بیمارستان دانشگاهی این ماسک را برای کسانی که در تماس با بیماران هستند توصیه نمی کنند. در برخی ویدئو ها می بینیم که پزشکان علاوه بر ماسک پوشش خاصی به تن دارند، به علاوه دستکش و پس از هر ملاقات این لباسها را با دقت و به شیوۀ خاصی از تن بیرون می آورند بطوری که در تماس با آن قرار نگیرند و سپس پوشش های خود را به بسته یا سطل پلاستیکی برای ضد عفونی کردن کامل می سپارند. در یکی از این ویدئوها پزشکی که از ملاقات با بیماری آمده بود که کرونای اوهنوز شناسائی نشده و فقط چند عارضۀ مشابه را نشان می داد، اظهار داشت که « ما گاهی پنجاه بار در روز این عملیات تعویض لباس را انجام می دهیم و همین موضوع خیلی وقت ما را بخود اختصاص می دهد…». اگر الگوریتم ملاقات پزشک و فرد مظنون به کرونا و یا آلوده به کرونای تأیید شده را در نظر بگیریم، بنظر می رسد که حتا ماسک پزشکی هم کافی نخواهد بود و باید به لباس پلاستیکی محافظ و دستکش مجهز باشیم و با این تجهیزات که سپر محافظ آنان است باید با شیوۀ خاصی رفتار کنند زیرا خود این پوششها می تواند به ویروس آلوده شده باشد. با وجود این حرفهای ضد و نقیض نیز بسیار می شنویم، برای مثال اگر پرسنل مرکز بیمارستان دانشگاهی این ماسک را توصیه کرده ولی : « این امکان در انجمن بیمارستان به مثابه یک گزینش تکمیلی برای آنانی که مایل هستند مطرح شده و مشخصاً آنانی که در تماس مستقیم با بیماران نیستند».
در نتیجه همواره باید ماسک خانگی را به عنوان گزینشی از روی ناچاری به حساب بیاوریم که بی گمان همانگونه که پژوهشگران هلندی نشان داده اند « چندان بی فایده نیست » ولی جایگزین ماسک پزشکی نمی تواند باشد. ولی در مجموع بنظر می رسد که این نوع ماسکها چه از نوع کاغذی و چه از نوع پارچه بیشتر برای افراد مبتلا کارآئی دارد که دیگران را آلوده نکنند. علاوه بر این برای شستن ماسک خانگی که احتمالاً ویروس را جذب کرده (در دمای 60، و برخی حتا دمای 90 درجه و یبشتر را پیشنهاد کرده اند)، باید کمال احتیاط و رعایت اصول ضد عفونی کردن آن را بجا بیاوریم. حتا هنگام دوخت و دوز ماسک باید دستهایمان شسته و با ژل هیدرو الکولیک ضد عفونی شده باشدف یعنی موضوعی که در اغلب ویدئوهائی که برای آموزش طرز تهیۀ ماسک خانگی عرضه شده مشاهده نمی کنیم، در نتیجه پافشاری ما روی این موضوع چندان بی فایده نیست.
موضوع اقدامات پیشگیری کننده فراتر از استفاده از ماسک کلاسک و یا خانگی بنظر می رسد، خصوصاً وقتی به این موضوع فکر کنیم که ویروس می تواند تا مدتی روی اشیاء باقی بماند… به همین علت هر روزه رسانه ها در مورد ضرورت شستن دستها و ضد عفونی کردن آنها با ژل هیدروالکولیک، و منع دست زدن به صورت و چشم وقتی که در بیرون منزلمان هستیم یادآوری می کنند. ]
ترجمه و گردآوری
حمید محوی
پاریس، 19 مارس 2020
