مهندسی قومی یا طرح توازن قومی در ساختار قدرت طالبان

نویسنده: مهرالدین مشید مشروعیت‌ بخشی قومی؛ از توجیه انحصار تا مهندسی…

صرصر ظلم 

از فروغ حسن تو ماه فلک شرمنده شد  مهر لطفت هر…

از همین خاک جهان دگری باید ساخت !

با شروع زمزمه های کم شدن موسسات خارجی و خروج…

چرا شطحیات! ترامپ را درک نه‌می‌کنیم؟

اولویت مردم ما اسقاط طالبان است، نه تعامل. ✍️ محمدعثماننجیب در جهان…

پاکستان د افغانستان په خاوره کې د TTP د غړو

د ویشتلو حق نه لري د افغانستان او پاکستان اړیکې له تاریخي…

اپلاتون

د ده اصلي نوم «اریستوکلس» دی، د یونان یو نوموتی…

نقض حاکمیت ملی از سوی طالبان؛ از سلطه ایدئولوژیک تا…

نویسنده: مهرالدین مشید اجندا های قومی و اختلاف برانگیز منافی حاکمیت…

توماس مور؛ را هم اعدام کردند؛ بی وجدانا!

Thomas More ( 1477-1536 ) آرام بختیاری نخستین تئوریسین سوسیالیسم تخیلی در…

پاییز 

باد خزان وزید چمن بی نقاب شد  از برگ زرد صحن…

توافق طالبان و پاکستان

محمد عثمان نجیب پیش‌نوشت: با توجه به اهمیت این یادداشت که چند…

بازی های تروریستی پاکستان و ادامه جنایات آن در افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید جنگ طالبان و پاکستان سناریوی استخباراتی با راستی…

سقراط

نوموړی د لرغوني یونان ستر فیلسوف او عالم او…

   جنگ پاکستان با طالبان

       نوشته ی : اسماعیل فروغی        جنگ کنونی میان گروه طالبان وپاکستان…

 با درد بساز که خون بهای تو منم

شوخی و مزاح جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی اجتماعی انسان‌ها هستند…

ترامپ چرابگرام رامی خواهد؟

بخش دوم طوریکه می دانیم در15 آگست سال 2021امریکائی هاظاهراًازروی اجباردربرابرمقاومت…

پاکستان حق نه لري چې د افغانستان په خاوره تعرض…

نور محمد غفوری  د نړيوالو اړيکو او دولتونو ترمنځ د متقابل…

آنانیکه طور مستقیم یا تلویحی در دفاع از پاکستان قرار…

۱-- انهدام حکومت‌ها ؛ -- پیش انداختن شهزاده آمین جان در…

درگیری نظامی میان طالبان-پاکستان

اعلامیه سازمان سوسیالیست‌های کارگری افغانستان سازمان سوسیالیست‌های کارگری افغانستان جنگ و…

قراردادهای اجتماعی: پیمانی برای زندگی مشترک !

قرارداد اجتماعی یک مفهوم فلسفی است که تلاش می‌کند توضیح…

جنگ پاکستان و طالب، بازی‌ اوپراتیفی است، حتا اگر ارگ…

محمدعثمان نجیب یکی از مزیت‌!؟ های پیدایش و‌ ابداع شبکه‌های بی‌شمار…

«
»

زورگویی او قلدری 

نور محمد غفوری

(د یوه ګران دوست د پوښتنې په ځواب کې)

د زورګویۍ او قلدرۍ لغتونه یو له بله سره ډیر نږدې دی، خو بیا هم ځینې تفاوتونه لري.

زورگویی:

په (قاموس کبیر افغانستان) کې لیکي چې د زورګويي (/zor.goo.yee/) د لغت ترکیب دری دی چې لغوي معنا یې په پښتو ځورول، زور چلول، جبر کول یا څوک په زور یوه کار ته اړایستل دي. 

په عام مفهوم کې، “زورگویی” داسې عمل ته ویل کېږي چې یو څوک په زور، ویره، یا تهدید سره پر بل چا خپله اراده یا غوښتنه تحمیلوي. دا اصطلاح هم په فردي اړیکو کې کارېږي او هم په سیاسي، ټولنیز یا اداري چوکاټ کې ترې کار اخیستل کیږي.

په سیاست کې زورګويي یا سیاسي زورواکي یوه ډېره مهمه او پېچلې پدیده ده، چې د قدرت د ناسم استعمال، سیاسي انحصار، وېرې خپرولو، او د مخالفت د غږونو غلی کولو سره تړاو لري. دا عمل له ولسواکو ارزښتونو سره په ټکر کې وي او ډېر وخت د استبداد، دکتاتورۍ یا خپل‌سرې واکمنۍ نښې وي. زورواکان د خلکو غږ غلی کوي، ویره خپروي، یا انتقاد کوونکي بندیانوي. باید یادونه وکړم چې په سیاست کې زورګویي مختلف ډولونه لري چې دلته یې د توضیح اړتیا نشته. خو زورګويي که په هر شکل وی پایلې یې د ټولنې په تاوان وي، ځکه چې ټولنیز وېش، قومي شخړې او د خلکو تر منځ بې‌باوري رامنځته کوي. د فردي او ټولنیز ابتکار، فکري آزادۍ او سیاسی ګډون په لاره کې خنډونه را پیدا کوي، د دولت مشروعیت زیانمنوی او د داخلی کشمکشونو او ان انقلاب له پاره شرایط برابروي.

قلدری څه معنا لري؟

په قاموس کبیر افغانستان کې راغلی چې د قُلدُر (/qul.dur/) لغت ترکي منشأ لري چې د زورمند، زورگو، مستبد او خپل سری معنا ورکوي. قلدري د زور، قهر او جبر‌چلولو، ځورولو، بې دلیله برلاسي غوښتلو، یا د بل چا حق تر پښو لاندې کولو ته ویل کیږي. دا لغت معمولاً منفي معنا لري. قلدری په ټولنه کې هم ناوړه اغېزې لري، ټولنه له انصاف او برابري محرومېږي؛ د اختلاف، کرکې او تاوتریخوالي سبب کېږي. 

په سیاسي اصطلاح کې، قلدري یوه داسې کړنه یا چلند ته ویل کېږي چې یو واکمن، حکومت، یا سیاسي ځواک د زور، وېرې، یا نامشروع وسایلو له لارې خپل سیاسي واک پر خلکو یا پر نورو سیاسي سیالانو تحمیلوي. سیاسي قلدري هم د سیاسي زورګويۍ په شان ډیر ډولونه لري. 

قلدری او زورگویی دواړه ډیرې سره ورته معناوې لری، خو توپیر یې په دې کې دی چې قلدري معمولاً د شخصي زور‌ښودنې له پاره کاريږي او زورګویي بیا د حکومت او یا یوه سیاسي بنسټ د سیاسي، ټولنیز یا سیستماتیک زور د کارولو په وخت کې استعمالیږي. 

نور محمد غفوری

20.04.2025