تهدیدهای پاکستان برضد افغانستان؛ از سیاست بازدارندگی تا بازی ژئوپولیتیک

نویسنده:  مهرالدین مشید از سیاست بازدارنده گی تا تغییر در رهبری…

بحران مالی سازمان ملل و فاجعه انسانی در افغانستان

آزمونی برای تعهد جهانی به انسان‌دوستی و چندجانبه‌گرایی سازمان ملل متحد…

میراث سکاها در شاهنامه فردوسی: سیستان، سجستان و ایران

- دکتر بیژن باران مقدمه: شاهنامه و جغرافیای هویت ایرانی. شاهنامه…

تروتسکی در تاریخ اندیشه سیاسی چپ

leo Trotzki ( 1879- 1940 )  آرام بختیاری سنت ترور سیاسی با…

پاسخ  ما

میر عبدالواحد سادات پاسخ  ما  : بر مبنای وجدان ملی و ندای…

قهرمانی تیم فوتسال؛ نمادی از وحدت ملی و امیدی برای…

نویسنده: مهرالدین مشید شگفتن گل های لیخنند در سرزمین به تاراج…

تحول فرهنگ سیاسی؛ کلید طلایی وحدت و ثبات ملی در…

نور محمد غفوری (بخش چهارم و آخری)  ۷. ویژگی‌های فرهنگ سیاسی مطلوب برای…

ارسطو

نوموړی د لرغوني یونان او لوېدیځې نړۍ یو له لویو…

تحول فرهنگ سیاسی؛ کلید طلایی وحدت و ثبات ملی در…

نور محمد غفوری (بخش سوم) ۶. چالش‌ها و راهکارهای تحول فرهنگ سیاسی در…

تحول فرهنگ سیاسی؛ کلید طلایی وحدت و ثبات ملی در…

نور محمد غفوری (بخش دوم)  ۴. وضعیت کنونی کلتور سیاسی در افغانستان در پرتو…

بیایید هموطن!

امین الله مفکر امینی       2025-12-10! بیــــا هموطن با هم یکی گردیم تا…

ما با پاکستان مشترکات نداریم !

مدتیست که عده ای نام از مشترکات میان افغانستان و…

تحول فرهنگ سیاسی؛ کلید طلایی وحدت و ثبات ملی در…

نور محمد غفوری (بخش اول) ۱.خلاصه  این مقالهٔ علمی ـ تحلیلی و رهنمودی…

ښاري ژوند، چاپېریال او ډیجیټل پرمختګ

حميدالله بسيا په اوسني عصر کې، ښارونه د بشري ژوند د…

مهندسی قومی یا طرح توازن قومی در ساختار قدرت طالبان

نویسنده: مهرالدین مشید مشروعیت‌ بخشی قومی؛ از توجیه انحصار تا مهندسی…

صرصر ظلم 

از فروغ حسن تو ماه فلک شرمنده شد  مهر لطفت هر…

از همین خاک جهان دگری باید ساخت !

با شروع زمزمه های کم شدن موسسات خارجی و خروج…

چرا شطحیات! ترامپ را درک نه‌می‌کنیم؟

اولویت مردم ما اسقاط طالبان است، نه تعامل. ✍️ محمدعثماننجیب در جهان…

پاکستان د افغانستان په خاوره کې د TTP د غړو

د ویشتلو حق نه لري د افغانستان او پاکستان اړیکې له تاریخي…

اپلاتون

د ده اصلي نوم «اریستوکلس» دی، د یونان یو نوموتی…

«
»

حکومت او خصوصي سکتور ولس هیر کړی

د نړۍ د هیوادونو ولس او خلک ورځ تر بلې هوسا ژوند ترلاسه کوي، ورځ تر بلې پرمختګ کوي، ورځ تر بلې ورته د حکومت له لوري اسانتیاوې برابريږي او ورځ تر بلې له بیلابیلو امتیازاتو برخمن کیږي؛ خو دلته په افغانستان کې بیا زمونږ د ولس حالات وګورۍ، دلته ورځ تر بلې خلک بدبخته کیږي، ورځ تر بلې شاتګ کوي، دلته نه یوازې دا چې حکومت او دولت ولس ته د ژوند لازمې اسانتیاوې نشي برابرولی بلکه ورځ تر بلې د ولس د ژوند پر وړاندې خنډونه جوړوي؛ ښه بیلګې يې د ولس په اوسنۍ بیکارۍ او مخ په ځوړ اقتصادي حالت کې د حکومت له لوري د ټلیفون پر کرډیټ کارتونو د مالیې وضع کول او د بریښنا شرکت لخوا د بریښنا په مصرف کې د هر کیلو واټ پر سر د پنځه پوله اضافي قیمت اخیستل دي. دلته له یوې خوا مو په اقتصادي لحاظ د هیواد اقتصاد په بهرنیو مرستو متکي دی؛ او له بلې خوا تېرو حکومتونو هم په داسې زیربنايي پروژو پانګونه ونه کړه چې د ولس د بیکارۍ کچه یې راټیټه او اقتصادي حالت یې له رکود ژغورلی وای؛ نو اوس مو هیواد د عوایدو د ترلاسه کولو لپاره دوه لارې لري یو یې بهرنۍ مرستې (خېراتونه) او بل د ګمرکونو مالیات دي چې دواړه په هوايې شکل راځي او په هوایې شکل هضمیږي، ولس مو یوازې د میډیاوو له لارې ددې تش خبرونه اوري او بس.

دا سمه ده چې د هیواد په ابادۍ او پرمختګ کې هر وګړی مسول دی خو دا پرمختګ باید داسې وي چې که ولس قرباني ورکوي باید حکومت یې هڅې په اوبو لاهو نه کړي او کوم قیمت چې دوی د هیواد پرمختګ لپاره پرې کوي نو باید بیرته د ولس په درد دوا شي، ولس ته باید پرې کاري زمینه برابره شي، ولس ته باید په ډاګه شي چې ددوی قرباني بیځایه نه ځي او بیرته ددوی په درد لګیږي. نه دا چې «تورې دې لالا وهي او مړۍ دې عبدالله وهي« د متل په مصداق د ولس د قربانۍ ثمره څو تنه د ولس ټیکه داران او حکومتي فاسد چارواکي ووهي. په حکومت کې د فاسدو افرادو شتون اوس خلک ذهناً په حکومت بې باوره کړي دي؛ ولس د حکومت پر شفافیت شک لري، دوی نه په پوهیږي چې د مالیې له لارې ټولې شوې پیسې به شخصي جېبونو ته ځي او که د د دولت خزانې ته. ولس غواړي د ټلیفون کریډيټ کارتونو د مالیې ګټې عملا په خپلو سترګو وویني. دلته  باید حکومت تر مالیه وضع کولو وړاندې باید خلکو ته ذهنیت ورکړای وای؛ دلته باید داسې فضا رامنځته شوې وای چې خلکو ځان د حکومت او حکومت د ځان ګڼلای.

بله موضوع د بریښنا د مصرف په قیمت کې د بریښنا شرکت لخوا د پنځه پوله بيې لوړل دي. په اوس وخت کې افغانستان تر ډیره بریښنا له مرکزي اسیا هیوادونو او ایران واردوي. په داسې حال کې چې ولس مو تر ډیره بیکاره دی، اقتصادي وضعیت مو له رکود سره مخامخ دی او په کابل او ولایتونو کې د برښنا پر کیفیت او د لینونو د غځولو پر غیرمعیاري توب تل نيوکې کیږي ؛ د بریښنا شرکت مسولینو د بریښنا په قیمت کې پنځه پوله لوړوالی راوستی دی. د یاد شرکت مسولین وایې د وارداتي بریښنا قرارداد؛ درې کاله وړاندې چې د یو ډالر قیمت پنځوس افغانۍ و؛ لاسلیک شوی دی او اوس د ډالر په مقابل کې د افغانۍ د ارزښت په لویدو سره دوی پریکړه کړې چې د بریښنا قیمت لوړ کړي. دوی وایې زمونږ د بریښنا اخیستل په ډالرو دي په تیر کې د ډالرو ارزښت ۴۷ یا ۴۸ افغانۍ او یا نهایت ۵۰ افغانۍ و خو اوس د افغانۍ په مقابل کې د ډالر قیمت تر ۶۴ رسیدلی دی چې د بریښنا شرکت ددې قیمت د پوره کولو توان نلري، بالاخره پریکړه وشوه چې په هر کیلو واټ بریښنا پنځه پوله قیمت لوړ شي، یعنې اوس چې یو کیلو واټ په دوه افغانۍ دی او په راتلونکي کې به دوه افغانۍ او پنځه پوله شي.

د بریښنا شرکت په یاد اقدام سره د هر زر کیلو واټه بریښنا په قیمت کې ۵۰ افغانۍ لوړوالی راغی په دې معنا چې پخوا د یو کیلو واټ بریښنا قیمت دوه زره افغانۍ و او اوس به دوه زره او شل افغانۍ شې. دلته حکومت او خصوصي سکتور فقط د خپلو شخصي ګټو او د عوایدو په راټولو کې دی او بس؛ خو د ولس غم څوک نه خوري، د ولس د بیکارۍ غم څوک نه خوري، د ولس د امنیت غم څوک نه خوري، د ولس د سر د ساتنې په کیسه کې څوک نه دی، دلته حکومت او خصوصي سکتور د خدماتو د کیفیت د ښه کولو او د ولس د اقتصادي حالت د ښه کولو په غم کې نه دي بلکه فقط د خپلو شخصي جیبونو د ډکولو غم کوي او بس.

که چیري تیر حکومت د وارداتي بریښنا پر ځای په خپله افغانستان کې دبریښنا په بندونو پانګونه کړی وای نو اوس به مو نه د سوال په وارداتي بریښنا دومره لوړ قیمت ورکولو او نه به مو اقتصادي حالت داسې له رکود سره مخامخ کیده ځکه د یو هیواد په اقتصادي پرمختګ کې بریښنا بشپړ رول لري.

لیکنه: خوشحال آصفي