حاصل موعظهّ خواجه عبدالله « انصاری » که به معرفت اخلاق و فضایل پسندیده تعلق دارد
مولانا داکتر محمد سعید « سعید افغاني »
« بخش پنجم »
ای عزیز !
هر که مواظبت بر ده صفت داشته باشد ، کار دنیا و آخرت خود را سامان داده است ، که عبارت اند از :
۱ــ با حق به صداقت رفتار کند .
۲ــ با نفس به قهر .
۳ــ با خلق به انصاف .
۴ــ با بزرگان به خدمت .
۵ــ با زیردستان به مهربانی .
۶ــ با فقرا به بخشش .
۷ــ با دوستان به نصیحت .
۸ــ با دشمنان به بردباری .
۹ــ با نادانان به سکوت .
۱۰ــ با علما به فروتنی .
انگاه شیخ الاسلام گفته است : مومن به سبب سه کار به خدا میرسد ، به آدب ، به کرم و نیازردن خلق خدای .
شیخ الاسلام گفته است : ریشه ایمان عبارت از چهار امر است : خوف ، رجا‌ء ، حب و یقین ؛ زیرا اگر خوف نباشد ، انسان خود را در امن کامل می بیند و امن از مکر خدای تعالی کفر است .
اگر امیدواری نباشد ، نا امیدی است و نا امیدی از رحمت الهی کفر است .
اگر دوستی خداوند نباشد ، دشمنی است و دشمنی با خداوند تعالی کفر است .
یقین نباشد ، شک است و شک در خداوند تعالی کقر است .
شیخ الاسلام گفته است: کسی که خود را از سه کار خلاص کند ، از همه مصیبت ها خلاص کرده است؛ از غم حسد و عذاب حرص و خوف فقر.
خواجه عبدالله « انصاری» گفته است : هرموّمن را سزد که شش امر را داشته باشد ؛ دو بر دل ، دو بر زبان و دو بر تن .
اما ؛ آن دو که بر دل است : یک امر خدا را بزرگ بدارد . دو ؛ نسبت به خلق مهربان باشد . آن دو که بر زبان است : یک ، ذکر خدا . دو ، سخن نیکو . آن دو که بر تن است : یک ، سرسپردگی خداوند . دو ، رفع محنت از خلق .
و نیز گفته است : چهار چیز نشانه بدبختی است : کفران نعمت ، عدم رضا بر قسمت ، کسالت در خدمت ، بی احترامی در مصاحبت .
و گفته است : به سه چیز اعتماد مکن : بردل ، برعمر ، بروقت ؛ زیر دل رنگ پذیر است و عمر در تقصیر است ووقت در حال تغییر است .
***
مولانا داکتر محمد سعید « سعید افغاني »
کتاب شیخ الاسلام خواجه عبدالله « انصاری ـ هروی »
سال ۱۹۶۶ م ــ پوهنتون الازهر ـ مصر
ترجمه دری : عزیز الله علی زاده « مالستانی »
سلسله نشر موعظهّ خواجه عبدالله « انصاری » ادامه دارد .
تهیه و ترتیب کننده : برهان الدین « سعیدی»
