جنگ با ایران خاورمیانه را به آتش خواهد کشید
در هر درگیری نظامی با مشارکت نیروهای مسلح متعارف، ایران در برابر آمریکا هیچ شانسی نخواهد داشت. آمریکا ایران را با پایگاه‌های نظامی خود از هر طرف احاطه کرده است (ترکیه، عراق، خلیج فارس، افغانستان) و هزینه‌های نظامی آمریکا دو برابر بزرگ‌تر از همه تولید ناخالص داخلی ایران است. ایران همچنین از «دکترین بازدارندگی نظامی»، مبتنی بر سه احتمال: زرداخانه بزرگی از موشک‌های بالستیک؛ جنگ دریایی نامتقارن در خلیج فارس (به‌ویژه تهدید به بسته شدن تنگه هرمز)؛ رابطه با متحدان ایران در خاورمیانه از‌جمله واحدهای مسلح غیر‌دولتی، پیروی می‌کند. کدامیک از این سه ابزار ایران مؤثرتر هستند، قضاوت درباره آن سخت است. خطرناک‌تر از همه درآمیزی پیچیده آنها است. در هر صورت متحدان آمریکا در اروپا روی این حساب می‌کنند که جنگ با ایران تمامی خاورمیانه را بیش از یک سال به آتش خواهد کشید. اما چرا تهران به احتمال حمله آمریکا باور ندارد؟
دولت ترامپ کمپین فشار بر تهران را در مقیاس گسترده‌ای به‌راه انداخته و اوضاع بسیار خطرناک است. خطر برخورد نظامی آمریکا با ایران هر روز افزایش می‌یابد. «سی ان ان» این موضوع را که به‌نظر می‌رسد دولت ترامپ می‌خواهد به‌سرعت راهی را طی کند که دولت بوش برای مقابله با عراق حدود دو سال پیمود، «حیرت‌انگیز» خواند. «نیویورک تایمز» از طرح‌های اعزام ۱۲۰هزار نیروی نظامی به منطقه گزارش داد و ترامپ این را «خبر ساختگی» خواند و گفت که اگر آمریکا نیروی نظامی اعزام بدارد در این صورت این نیروها به‌شدت زیاد خواهند بود. در رسانه‌های آمریکا به‌طور جدی در مورد برنامه‌های جنگ بحث می‌کنند. دستاویز استفاده آمریکایی‌ها از نیروی نظامی می تواند تصمیم ایران بر عدم اجرای برخی از تعهداتش در برجام باشد. در این میان تهران ۶۰ روز به اتحادیه اروپا مهلت داد تا بخشی از تعهدات خود نسبت به برجام را انجام دهد. در اروپا این اولتیماتیوم را رد کردند که خطر درگیری نظامی را افزایش داد. نخستین نشانه‌های آمادگی نسبت به آن مشهود است. ۱۸ ماه مه اداره هواپیمایی فدرال آمریکا هشدار داد که همه هواپیماهای تجاری که بر آسمان خلیج فارس و دریای عمان پرواز می کنند باید از «افزایش فعالیت‌های نظامی و افزایش تنش‌های سیاسی» آگاهی داشته باشند. پیشتر «گاردین» گزارش داده بود که ۱۶ ماه مه سطح تهدیدات علیه نیروهای بریتانیایی در عراق افزایش یافته است. این تصمیم لندن به‌دنبال آغاز تخلیه بخشی از کارکنان نمایندگی دیپلماتیک آمریکا در بغداد و اربیل بود. «اکسان موبیل» به تخلیه کارکنان خود از بصره شروع کرده است. از نیمه ماه مه پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق در حالت آمادگی نظامی بالایی بودند. احتمال آنکه درگیری‌های نظامی با شبه‌نظامیان شیعه در عراق تبدیل به درگیری مستقیم بین واشنگتن و تهران شود بسیار بالا است. «پومپئو» هشدار داده است که اگر گروه‌های شیعه حوثی یا «حزب الله» به حمله دست بزنند، ایران مسئول خواهد بود.
حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران افزایش فشار آمریکا را «در تاریخ کشور از دوران انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ بی‌سابقه» اعلام کرد. براساس ارزیابی او این فشار جد تر از آنچه که در طول جنگ ایران ـ عراق وجود داشت، بوده است. حسن روحانی گفت که «در زمان جنگ ما هیچ مشکلی در امور بانکی، فروش نفت، صادرات و واردات نداشتیم و تنها ممنوعیتی که به ما تحمیل شد تحریم تسلیحاتی بود». با وجود این در اظهارات رسمی مقامات ایرانی دشوار است اشاره‌ای پیدا کرد که تهران از همه خطراتی که با لبه پرتگاه جنگ با آمریکا مرتبط هستند، مطلع است. آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی خود در تاریخ ۱۴ ماه مه در برابر نمایندگان کشوری و نمایندگان عالی‌رتبه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی اعلام کرد که «جنگی نخواهد بود». به‌گفته وی در رویارویی با ایران آمریکا «وادار به عقب‌نشینی خواهد شد». آیت‌الله خامنه‌ای معتقد است که امروز آمریکایی‌ها «ضعیف‌تر از آنچه که ادعا می‌کنند هستند». سخنان فرماندهان نظامی و مسئولین ایران نیز در همین راستاست. حسین سلامی فرمانده جدید سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سخنرانی خود در ۱۲ ماه مه در نشست غیر‌علنی مجلس ایران اعلام کرد که آمریکایی‌ها یک جنگ روانی عادی علیه ایران می‌کنند. فرمانده سپاه پاسداران در حرکت‌های اخیر نیروهای آمریکایی در منطقه «چیزی غیر‌معمول» ندیده است. رئیس کمیته مجلس ایران در امور امنیت ملی و سیاست خارجی حشمت‌الله فلاحت پیشه نیز ابراز کرد که آمریکایی‌ها «به‌دنبال جنگ نظامی با ایران نیستند و تنها جنگ روانی علیه جمهوری اسلامی می‌کنند». معاون نظامی علی خامنه‌ای و وزیر سابق دفاع ایران، ژنرال حسین دهقان معتقد است که آمریکایی‌ها «نمی‌خواهند و نمی‌توانند عملیات نظامی انجام بدهند» و در عین‌حال عدم تمایل آنها به جنگیدن «ناشی از ناتوانی آنها است».
پشت این عبارات اعتماد طرف ایرانی به اینکه تهدید واشنگتن را تنها تهدید می‌بیند دیده می‌شود. اگر ایرانی‌ها واقعا معتقد هستند که ترامپ نمی‌خواهد با ایران جنگ کند، آنها به وضوح تحریک‌پذیری این رئیس‌جمهور را که اصلا به جلوگیری از جنگ کوشش نمی‌کند دستِ کم می‌گیرند. با کمال تعجب رهبری ایران از مواضع بسیاری از منتقدان کاخ سفید آمریکا پیروی می‌کند. معلوم شده که ترامپ را برای جنگ با ایران بولتون تحریک می‌کند و احتمالا پومپئو که برای تغییر رژیم در تهران تلاش می کند و رئیس‌جمهور نمی خواهد این کار را انجام دهد. چنین عقیده‌ای ناشی از چیست، روشن نیست. تاکنون تهران از اقدامی که بتواند آمریکا را برای آغاز جنگ با ایران تحریک کند،اجتناب می کند. در هر درگیری نظامی با مشارکت نیروهای مسلح متعارف، ایران در برابر آمریکا هیچ شانسی نخواهد داشت. آمریکا ایران را با پایگاه‌های نظامی خود از هر طرف احاطه کرده است (ترکیه، عراق، خلیج فارس، افغانستان) و هزینه‌های نظامی آمریکا دو برابر بزرگ‌تر از همه تولید ناخالص داخلی ایران است. ایران همچنین از «دکترین بازدارندگی نظامی»، مبتنی بر سه احتمال: زرداخانه بزرگی از موشک‌های بالستیک؛ جنگ دریایی نامتقارن در خلیج فارس (به‌ویژه تهدید به بسته شدن تنگه هرمز)؛ رابطه با متحدان ایران در خاورمیانه از‌جمله واحدهای مسلح غیر‌دولتی، پیروی می‌کند. کدامیک از این سه ابزار ایران مؤثرتر هستند، قضاوت درباره آن سخت است. خطرناک‌تر از همه درآمیزی پیچیده آنها است. در هر صورت متحدان آمریکا در اروپا روی این حساب می‌کنند که جنگ با ایران تمامی خاورمیانه را بیش از یک سال به آتش خواهد کشید. اما چرا تهران به احتمال حمله آمریکا باور ندارد؟
