بیایید هموطن!

امین الله مفکر امینی       2025-12-10! بیــــا هموطن با هم یکی گردیم تا…

ما با پاکستان مشترکات نداریم !

مدتیست که عده ای نام از مشترکات میان افغانستان و…

تحول فرهنگ سیاسی؛ کلید طلایی وحدت و ثبات ملی در…

نور محمد غفوری (بخش اول) ۱.خلاصه  این مقالهٔ علمی ـ تحلیلی و رهنمودی…

ښاري ژوند، چاپېریال او ډیجیټل پرمختګ

حميدالله بسيا په اوسني عصر کې، ښارونه د بشري ژوند د…

مهندسی قومی یا طرح توازن قومی در ساختار قدرت طالبان

نویسنده: مهرالدین مشید مشروعیت‌ بخشی قومی؛ از توجیه انحصار تا مهندسی…

صرصر ظلم 

از فروغ حسن تو ماه فلک شرمنده شد  مهر لطفت هر…

از همین خاک جهان دگری باید ساخت !

با شروع زمزمه های کم شدن موسسات خارجی و خروج…

چرا شطحیات! ترامپ را درک نه‌می‌کنیم؟

اولویت مردم ما اسقاط طالبان است، نه تعامل. ✍️ محمدعثماننجیب در جهان…

پاکستان د افغانستان په خاوره کې د TTP د غړو

د ویشتلو حق نه لري د افغانستان او پاکستان اړیکې له تاریخي…

اپلاتون

د ده اصلي نوم «اریستوکلس» دی، د یونان یو نوموتی…

نقض حاکمیت ملی از سوی طالبان؛ از سلطه ایدئولوژیک تا…

نویسنده: مهرالدین مشید اجندا های قومی و اختلاف برانگیز منافی حاکمیت…

توماس مور؛ را هم اعدام کردند؛ بی وجدانا!

Thomas More ( 1477-1536 ) آرام بختیاری نخستین تئوریسین سوسیالیسم تخیلی در…

پاییز 

باد خزان وزید چمن بی نقاب شد  از برگ زرد صحن…

توافق طالبان و پاکستان

محمد عثمان نجیب پیش‌نوشت: با توجه به اهمیت این یادداشت که چند…

بازی های تروریستی پاکستان و ادامه جنایات آن در افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید جنگ طالبان و پاکستان سناریوی استخباراتی با راستی…

سقراط

نوموړی د لرغوني یونان ستر فیلسوف او عالم او…

   جنگ پاکستان با طالبان

       نوشته ی : اسماعیل فروغی        جنگ کنونی میان گروه طالبان وپاکستان…

 با درد بساز که خون بهای تو منم

شوخی و مزاح جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی اجتماعی انسان‌ها هستند…

ترامپ چرابگرام رامی خواهد؟

بخش دوم طوریکه می دانیم در15 آگست سال 2021امریکائی هاظاهراًازروی اجباردربرابرمقاومت…

پاکستان حق نه لري چې د افغانستان په خاوره تعرض…

نور محمد غفوری  د نړيوالو اړيکو او دولتونو ترمنځ د متقابل…

«
»

ښاري ژوند، چاپېریال او ډیجیټل پرمختګ

حميدالله بسيا

په اوسني عصر کې، ښارونه د بشري ژوند د تمرکز اصلي مرکزونه ګرځېدلي دي. د نفوس د زیاتوالي، اقتصادي فعالیتونو او ټکنالوژۍ د پرمختګ له امله، د ښاري ژوند اداره او ژوند پکې اسانول د هر حکومت او ټولنې یوه مهمه موخه ګرځېدلې ده. د ښارونو د ښه مدیریت لپاره، د ډیجیټل ټکنالوژۍ کارول او سمارټ حللارې ډېر اغېزمن رول لري.

ډیجیټل ښارونه یا “سمارټ ښارونه” هغه ښارونه دي چې د معلوماتي ټکنالوژۍ، مصنوعي ځیرکتیا (AI)، انټرنېټي شبکو (IoT) او ډیټا تحلیل له لارې د خلکو ژوند اسانوي. د ټرافیک هوښیارې سیسټمونه، برېښنايي تادیات، د روغتیا او زده کړو انلاین خدمات، او د فاضله موادو سمارټ مدیریت هغه بېلګې دي چې ښاري ژوند د پخوا په پرتله ډېر منظم، پاک، چټک او خوندي کړی دی.

د ښاري پرمختګ بل اړخ د چاپېریال ساتنه او دوامداره انرژۍ کارول دي. د برېښنايي ترانسپورت، شنو فضاوو او د کاربن د اخراج کمول نه یوازې د ښار د ښکلا لپاره مهم دي، بلکې د خلکو د روغتیا او اقتصادي ثبات لپاره هم حیاتي ارزښت لري.

 په همدې لړ کې ( د يو دولت هوساینه د خلکو له هوساینې څخه پیل کېږي) تر شعار لاندې د بريکس سازمان د  نړيوال ښاري فورم یو ستره  نړیواله ناسته به د روسيې په سن‌پېټرزبورګ ښار کې ترسره شي. دا ناسته چې د اکتوبر له  ۲۹مې  تر ۳۱ پورې ترسره کېږي، د نړۍ د بېلابېلو هېوادنو مېلمانه به پکې ګډون وکړي او د نړۍ د ښارونو په ښکلي کولو، اسوده کولو  او اسانتياوو په رامنځ ته کولو او بهتر کولو به بحثونه او د تجربو تبادلې صورت ونيسي.

دا نړيواله ناسته به د مشهور نندارتون او د کنفرانسونو په مرکز اکسپوفوروم  په تالارونو کې ترسره شي. د سوداګریزې برنامې محوري موضوعات به د نړۍ د ښارونو د اوسېدونکو د ژوند اړوند اړخونه وي، لکه هوساینه، عملي اسانتیا، امنیت، او ګڼ نور موضوعات چې تر بحث لاندې به ونيول شي او د عملي لارو چارو لپاره د نړۍ د هېوادونوتر منځ د همکاري او تجربو د شريکولو لارې چارې برابرې شي.

په ګډونوالو کې به د نړۍ د سترو ښارونو ښاروالان، واليان، د سوداګري څانګو استازي او کارپوهان شامل وي. بريکس سازمان ددې غونډې د  تنظیموونکي په توګه برخه اخلي، خو دا مراسم د ټولو خلکو لپاره چې ان د بريکس سازمان غړي هم نه وي پرانیستي دي او  ټول هغه اشخاص او پرمختيايي سازمانونو مسوولين ګډون پکې کوي چې د ښارونو او سیمو د زیربناوو په پرمختګ کې علاقه لري. د فورم په انلاين پلیټفارم کې همدا اوس د نړۍ له ۷۰ څخه زیاتو هېوادونو او ۲۰۰۰ ښارونو او سیمو استازي سره راټول شوي، او د ګډونوالو شمېر ورځ تر بلې ډېرېږي.یوازې تېر کال د بريکس ښاري فورم   MMF- BRICS-2024 په حضوري غونډو کې د ۱۰۱ هېوادونو ۶۰۰۰ استازو برخه اخیستې وه. د سوداګریزو برنامو په ترڅ کې له ۵۰ زرو څخه ډېر آنلاین ګډونوال ثبت شول، او له ۳۰۰ څخه ډېر د همکارۍ تړونونه د ناستو پر ترڅ کې لاسلیک شول. د روسیې د بهرنیو چارو وزیر د تېر کال د فورم په پای کې ويلي وو چې:

فورم د نړۍ په بېلابېلو برخو کې معاصر ښاري جوړښتونه  او د تجربو تبادله  ممکن کړه  په ځانګړي ډول د معلوماتي او مخابراتي ټکنالوژۍ او مصنوعي ځیرکتیا (AI) ، لوژستیک، ترانسپورت او چاپېریال په برخو کې . ياده دې وي چې دغه پلیټفارم د بريکس هېوادونو او د نړیوال جنوب د هغو هېوادونو ترمنځ د دوامدارو اړیکو په ټینګښت کې مهم رول لوبولی.د

د MMF BRICS په نامه نړيواله ناسته یو پرانیستی  غونډه ده چې د هغو ټولو لپاره چې د خپلو خلکو د هوساینې پروا لري د نويو تجربو او نوښتونو مهم مرکز دی . دا فورم هېوادونه سره نښلوي، د ښاروالیو ترمنځ اړیکې پیاوړې کوي، او د عامو خلکو د اړتیاوو پر بنسټ ولاړ دی .

د فورم اصلي موخه به د پرمختللي تجربې، ټکنالوژیو او مؤثرو حل‌لارو تبادله وي. دا به د ښاري چاپېریال د لا پرمختګ لپاره ګډ کار ته زمینه برابره کړي.

د سوداګریزې برنامې برخې ډېرې متنوع دي، لکه: چاپېریال، د ترانسپورت زیربنا او لوژستیک، اقتصاد او نوښتونه، د سمارټ ښارونو جوړول د ډیجیټلي کېدو او مصنوعي ځیرکتیا په مرسته د لوړې کچې تخنیکي تولیدات، روغتیا، زده کړې ، کلتور، سپورت او ګڼ نور.

نو لنډه دا چې په ټوله کې، د ښاري ژوند د اسانه کولو او ډیجیټلي کولو هڅې یوازې د تکنالوژۍ د تطبیق مسئله نه ده، بلکې د انسان د هوساینې، عدالت، شفافیت او دوامدار پرمختګ یوه ګډه تګلاره ده. کله چې حکومتونه، خصوصي سکتور او عام خلک په ګډه کار وکړي، ښاري ژوند کېدلی شي له ستونزو ډک چاپېریال څخه یو سمارټ، اغېزمن او ډېرې اسوده فضا ته بدل شي.

ډیجیټل بدلون د ښار د اقتصاد د پیاوړتیا، د وخت د سپما، د خدماتو د کیفیت لوړولو او د فساد د کمولو لپاره یوه بنسټیزه وسیله ده. د ټکنالوژۍ سمارټ استعمال د دې سبب ګرځي چې ښارونه نه یوازې د اوسېدونکو اړتیاوې پوره کړي، بلکې د راتلونکو نسلونو لپاره هم یو سالم، پاک او هوښیار ژوند چمتو کړي.

په همدې ډول، د ښاري پرمختګ راتلونکی د هغو خلکو په لاس کې دی چې ټکنالوژي د انساني ارزښتونو، ټولنیز عدالت او چاپېریالي توازن سره یوځای کوي. که هر ښار د ډیجیټل تګلارې له مخې پرمخ لاړ شي، نو زموږ راتلونکی ښارونه به د پرمختګ، نظم، نوښت او هوساینې سمبولونه وي.