ائتلاف های شکننده و شجره نامۀ سیاه سیاستگران افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید تغییر ناپذیری طالبان و ناتاثیر گذاری مخالفان اعتماد…

             خواب ظلمانی

خفتگا ن رویا ی  یک  آرا مش ا ند  همچوکشتی بسته…

      نسبت ونسبیت 

نسبت بیان منسوب ومربوط ،ربط وتعلق وبا مفاهیم تناسب ،متناسب…

این هم بیاد تاریخ بماند

قومگرایی و ائتلاف ها بر بنیاد قومیت حلال مشکل افغانستان نیست! گرایش…

چرا اخلاق در همه‌ عرصه‌های زنده‌گی میان بیش‌ترین بشرِ قرنِ…

اخلاق‌نگری به سیاست‌مدارانِ بد اخلاق: مورد ترامپ محمدعثمان نجیب نماینده‌ی مکتب-دینی فلسفی من…

برابری حقوی + استعداد ذاتی = شایسته سالاری...!

انسان ها٬ نظر به توانایی های ذاتی برابر آفریده نشده اند.…

مرغ رویا  

رسول پویان  مسوزان بال پـرواز پرستـوهـای زیبا را   میفگـن در قفسهای طلایی…

تعامل که انزوا؟

نور محمد غفوري په نړیوالو اړیکو کې د هېوادونو برخلیک د…

از کابل تا دیاسپورا؛ روایتی از هفت خوان رنج های…

نویسنده: مهرالدین مشید افغانستان؛ در گره گاۀ تروریسم و مردم این…

هویت و عوامل تعیین‌کننده آن: بررسی علمی و تحقیقاتی

نور محمد غفوری خلاصه هویت یکی از مفاهیم بنیادین علوم اجتماعی و…

نقد متافیزیک؛ شرط انقلابی بودن،شد

Metaphisik. آرام بختیاری متافیزیک؛ میان الاهیات، و هستی شناسی توهمی.   آغاز بحث متافیزیک…

جهان در آستانهٔ زوال دموکراسی

نویسنده: مهرالدین مشید فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ نقطهٔ…

اتحاد 

تابکی در رنج  و دوری ها ستیم موج  نا  پید ا…

نان آوران کوچک

   ساجده میلاد در ازدحام جاده در شب ها  کودکی پرسه می‌زند هر…

یادهانی ضروری

خطاب به کسانی که به خطا، ببرک کارمل و محمود…

روناک آلتون

خانم "روناک آلتون" (به کُردی: ڕوناک ئاڵتوون)، شاعر و نویسنده‌ی…

جګړې او ورک شوي سرتېري

حميدالله بسيا په انساني تاریخ کې جګړې تل له وینو، وېر،…

تجربه های تاریخی که به سرمایه های ملی بدل نشد

نویسنده: مهرالدین مشید شکست هایی که هر روز ما را وحشتناک…

لنینگراد دیمیتری شوستاکوویچ سمفونــیِ پیروزی ارتش سرخ بر فاشیسم 

ترجمه و تنظیم: آناهیتا اردوان این ترجمه را  به مهندس ارشد…

ارزش نقد و کم‌رنگی نقدهای ادبی

یکی از بدی‌های تاریخی در جهان و کشور ما، رنگ‌باختنِ…

«
»

علمی و معلوماتی

برای نخستین‌بار، مصاحبه‌ی طولانی من با هوش‌مصنوعی

محمدعثمان نجيب  بخش دوم پندار من نسبت به هر پدیده‌یی منفی نی‌ست. مگر گمان برای راستی آزمایی‌های پيدايش یک پدیده، آن هم که جهانی می‌شود، چرا.  با جوانان گرامی ما از روند مردمی تاجیکان کابل-شمالی بزرگ در فرانکفورت آلمان، برنامه‌ی دور همی‌یی داشتیم. آقای تاجیک‌فر به من گفت که هوش‌مصنوعی‌ پیرامون ساختار روند مردمی تاجیکان…

بیشتر بخوانید

شهروندی بنیاد عملی دموکراسی

شهروندی به مفهوم منتفی امت نیست. بلکه رویکرد عملی از دموکراسی است٬ که در انتقال قدرت به اساس رای از مبانی برابری اجتماعی٬ در همه ابعاد علوم انسانی٬ مطلوب نتیجه داده است. در جوامع سنتی به خصوص افغانستان ترویج برتر جوی دینی٬ شهروندی و اصل برابری را٬ منتفی امتی دین اذعان می کنند. در این تحلیل: ایمان یا تکامل فردی…

بیشتر بخوانید

مارکس و اتحادیه‌های کارگری(فصل دوم)

مارکس علیه پرودونیسم و باکونیسم نوشته: آ. لوزوفسکی برگردان: آمادور نویدی مارکس علیه پرودونیسم و باکونیسم کارل مارکس، جهان‌بینی(Weltanschauung) و تاکتیک‌هایش را در یک مبارزه ایدئولوژیک– سیاسی تلخ ب‌کار گرفت داد؛ وی نخست می‌بایستی علیه تئوری‌های نسبتا گسترده پرودون(Proudhon) مبارزه می‌کرد، زیرا پرودون نوعی از سوسیالیست‌های خردو بورژوازی بود که کلمات گستاخانه وی با تئوری‌های ارتجاعی ادغام شده بود. به‌عقیده مارکس، پرودون…

بیشتر بخوانید

اُلیګارشي څه شی ده؟

نور محمد غفوری د اُلیګارشي په اړه په (قاموس کبیر افغانستان) کې داسې راغلي دي: ((کلمه “اُلیگارشی” (Oligarchy) از دو کلمه یونانی “ὀλίγος” (oligos) که به معنای “کمی” یا “تعداد کم” است، و “ἄρχω” (arkho) که به معنای “حکومت کردن” است، به وجود آمده است. در واقع، الیگارشی به معنای حکومت یا سیاستگذاری توسط تعداد محدودی از افراد یا…

بیشتر بخوانید

من و هوش مصنوعی CHATGPT

دوستش‌ شوید… محمدعثمان نجیب بخش نخست از دیر زمانی می‌شنیدم که هوش‌مصنوعی ابداع شده، پهبادها طراحی و ساخته شده اند. اینان محسناتی دارند و محضراتی. به این اندیشه شدم، که همه‌ی اینان سخت دست و هوش و اندیشه‌ی خود بشر اند. اگر بشر آن را خشن‌ آفریده، خشونت دارد و اگر هوش مهربان برایش داده…

بیشتر بخوانید

درک لنین از عدالت

ترجمه. رحیم کاکایی کازونوف الکساندر سرگیویچ، دکتر علوم فلسفه، پروفسور دانشگاه دولتی لنینگراد به نام آ. س. پوشکین  هر چند واژه «عدالت» متناقض (پارادوکسیکال) است – در قاموس و. ای. لنین نیز این واژه کمیاب تر است. نکته گویا این است که این واژه در فهرست موضوعات مجموعه کامل آثار وی گنجانده نشده است. تنها…

بیشتر بخوانید

کنګره څه شی ده؟

  نور محمد غفوری یادونه: له ټولو هغو ځوانانو څخه چې د فیسبوک او نورو ویبسایټونو له لارې زما لیکنې لولي او خپل سوالونه مطرح کوي، د زړه له کومي مننه کوم. دا کار ماته د مقالو د لیکلو موضوع راښئي چې زما د فیسبوک ملګري او د مقالو لوستونکي د کومو معلوماتو سره مینه او څه…

بیشتر بخوانید

آدرنو؛- نابغه تئوری، ناتوان در عمل

Adorno, Theodor (1903-1969) آرام بختیاری نقش آدرنو، در مکتب فرانکفورت. تئودور-آدرنو(1969-1903.م)، فیلسوف،جامعه شناس، موزیک و زبان شناس آلمانی، در کنار هورکهایمر یکی از اعضای مهم مکتب فرانکفورت بود. گرچه هورک هایمر او را نابغه ای در علوم اجتماعی میدانست، هانا آرنت ولی وی را یک نیمه یهودی حراف میدانست که گرچه سالها در امریکا زیست…

بیشتر بخوانید

مرز بندی تخصصی: سیاست٬ ایمان و دولتداری…!

·      سیاست: اراده کردن همانا انسان موجودی در اراده یا حیوان سیاسی به باور ارسطو و غزالی است. یعنی سیاست در اراده٬ آزاد بودن انسان را٬ مصداق می باشد که حقوق هدف مطلوب اراده های جمعی و فردی را٬ مشخص می کند. ·      ایمان: کشش و جذبه حقیقت یا عقل مطلق یا عقل کُل همانا خداست٬ که کوشش عقل…

بیشتر بخوانید

توهم پولی، دستمزد، تورم ـــ برشی از کتاب: «درس‌گفتارهای کاپیتال»

دانش و امید، شمارهٔ ۲۹، اردیبهشت ۱۴۰۴ ــ  اوایل سال ۱۴۰۳، کتاب ارزش‌مند «درس‌گفتارهای کاپیتال» در دو جلد (به‌علاوۀ کتاب کوچک «درآمدی بر شناخت کاپیتال») توسط انتشارات نگاه معاصر منتشر شد. خلق این کتاب داستان مفصلی دارد که علاقه‌مندان برای آشنایی با آن می‌توانند به روزنامۀ «شرق»، ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ مراجعه کنند. مختصر آن‌که این…

بیشتر بخوانید

و.ای. لنین- وحدت فلسفه و سیاست

ترجمه. رحیم کاکایی اوگورودنیکوف ولادیمیر پتروویچ، دکتر علوم فلسفه، پروفسور، رئیس کرسی فلسفه دانشگاه دولتی پترزبورگ و.ای. لنین- وحدت فلسفه و سیاست آن طور که ولادیمیر ایلیچ لنین نشان داد، سیستم نیروهایی که تکامل جامعه را تعیین می کنند، تنها بر اساس ماتریالیسم دیالکتیکی و تاریخی میتوان آشکار و تعیین کرد که قوانین عمومی تکامل…

بیشتر بخوانید

ریشه‌یابی پیدایش سادات، خواجه، آقا و بار بی‌معنای مذهبی دادن به آنان

محمدعثمان نجیب بخش نخست:  مراد من این‌ است تا بدانیم، چرا مردمان زیادی از سده‌ها به این‌سو غرق خرافاتی به‌نام پیر پرستی، آغاپرستی شیخ.پرستی و شخصیت پرستی‌هایی اند که خود آن شخصیت‌‌نماها در لجن‌‌زاران کثافت کاری‌ها از هرنوعی که پنداری غرق اند. مگر با جادوی پیر و پیرخانه عالمی از خلایق نادان را دنبال خود…

بیشتر بخوانید

مارکوزه؛- فیلسوف التقاطی جنبش دانشجویی

Herbert Marcuse (1898-1879) آرام بختیاری نیاز  فیلسوف “چپ نو” به فرویدیسم. مارکوزه (1979-1898.م)، فیلسوف، جامعه شناس سکولار آلمانی، نظریه پرداز اتوریته چپ نو، نماینده “تئوری انتقادی”، از رهبران جنبش دانشجویی دهه1960 غرب و امریکا، نخست تحت تاثیر: “فلسفه زندگی” هوسرل، فنومنولوگی هایدگر، و روانکاوی فروید، قرار گرفت،سپس در سال 1917 میلادی بدلیل مخالفت با جنگ…

بیشتر بخوانید

تراشه قلب فنآوری دیجیتال سده 21

بیژن باران قلب فنآوری دیجیتال تراشه در طراحی، تولید، کاربرد، ساختن بنگاه تراشه سازی است. با آغاز انقلاب اطلاعات در آمریکا فنآوری دیجیتال رشد نجومی کرد تا جایی که صنایع سوختی و لابی آنها در جنگهای میانه سده 20 بکنار رفته؛ گلوبالیزاسیون و تجارت به پیدایش طبقه متوسط 1 بیلیونی هند و چین در نیم…

بیشتر بخوانید

زورگویی او قلدری 

نور محمد غفوری (د یوه ګران دوست د پوښتنې په ځواب کې) د زورګویۍ او قلدرۍ لغتونه یو له بله سره ډیر نږدې دی، خو بیا هم ځینې تفاوتونه لري. زورگویی: په (قاموس کبیر افغانستان) کې لیکي چې د زورګويي (/zor.goo.yee/) د لغت ترکیب دری دی چې لغوي معنا یې په پښتو ځورول، زور چلول،…

بیشتر بخوانید