گمنام و کوشا
در روستای نی مردی‌ست که بدون هیچ چشم‌داشت و طمع و آزی، فقط و فقط برای اعتلای فرهنگ و هنر روستا و مردمش، کارهایی کرده کارستان که تاکنون از کمتر کسی ساخته و پرداخته است.
روستای نی، روستایی‌ست در دهستان زریوار، از توابع بخش مرکزی شهرستان مریوان استان کردستان است. این روستا در فاصله‌ی پنج کیلومتری جنوب غربی شهر مریوان قرار گرفته، و جمعیتی نزدیک به ۳۰۰۰ نفر را در خود جای داده است. قدمت روستا در محل کنونی آن به حدود ۱۵۰ سال پیش باز می‌گردد و قبل از آن تاریخ، روستا در محلی واقع در یک کیلومتری محل کنونی قرار داشته که اکنون به (ده کهن) معروف است.
روستای نی از قدیم با عبور رودخانه از مرکز آن و نیز وجود چشمه های متعدد آب، در داخل و اطراف آن دارای نیزار بوده است، اما وجه تسمیه روستا ارتباطی به وجود نیزازها ندارد. نام روستا برگرفته از وجود آسیاب‌های آبی متعدد در اطراف آن بوده اسـت. “نی” یک کانال چوبی است که آب را از رودخانه به داخل آسیاب هدایت می‌کند.
جالب است بدانید که “کوچر بیرکار” ریاضی‌دان نامی و برنده‌ی مدال فیلدز، زاده‌ی این روستا است، اما موضوع مورد نظر ما این شخص نیست، بلکه شخصی دیگر به نام “فاتح ارژنگی” است.
آقای “فاتح ارژنگی” با تخلص “تینوو” (تشنە)، شاعر، نویسنده، خطاط، هنرمند و ورزشکار کردستانی، زاده‌ی یکمین روز تیر ماه ۱۳۵۲ خورشیدی، در خانواده‌ای کشاورز، که کماکان در روستای نی ساکن‌ست و با کشاورزی و دامداری امرار معاش می‌کند.
وی سال‌هاست که بی‌چشمداشتی و سخت‌کوشانه در راه پیشرفت و پیشبرد فرهنگ و ادب و هنر در روستایش فعالیت می‌کند.
وی بنیانگذار نخستین و تنها کتابخانە‌ی روستای نی با نام کتابخانه‌ی ماموستا قانع‌ست که در سال ١٣٦٦ با همت و هزینه‌ی خود راه‌اندازی کرده است.
ایشان از بانیان انجمن فرهنگی ادبی روستای نی در سال ١٣٧٩ ، و بنیانگذار و مسئول انجمن ادبی غریبان مریوان در سال ١٣٨٣ نیز هست.
استاد “تینوو” بانی و مالک موزە‌ی مردم شناسی روستای نی با بیش از سه هزار قطعه و اثر تاریخی و ارزشمند نیز هستند.
در کنار این گام‌ها بلند فرهنگی، ایشان اقدامات بیشمار دیگری انجام داده‌اند، همچون بازسازی و ثبت و ضبط نزدیک به هفتاد بازی بومی و محلی خاص مردم منطقه و…
زانا کوردستانی
