پرتاب « بمب مادر» در اچین و نشست در مسکو
نویسنده : مهرالدین مشید
بمب مادر یا توپ امیر عبدالرحمان خان
درست زمانی امریکایی ها درۀ اچین را مورد حمله قرار دادند، بمب مادر را در مرکز و پناه گاۀ مهم واستراتیژیک گروۀ داعش به صدا در آوردند و به شعاع بیشتر از دو کیلومتر منطقه را تکان دادند که به ابتکار روسیه نشستی در پیوند به صلح افغانستان در مسکو آغاز می شد. این بمب یازده تن وزن و شانزده میلیون دالر قیمت دارد. به گفتۀ ساید ویکی لیکس، این تونل ها با پول امریکایی ها با ارزش ۳۱۶ میلیون دالر در زمان جهاد ساخته شده بود. حکومت افغانستان از این حمله به عنوان همکاری مشترک نیرو های افغان و خارجی یاد کرد و آن را ضربۀ محکم بر تروریزم و دشمنان مردم افغانستان خواند و سخنگوی رییس جمهور با این گفته که جریان های سیاسی به تقاضای مردم افغانستان که همیشه از رییس جمهور می خواهند که هراس افگنان را نابود کند، باید احترام بگذارند، بر تمامی آن سیاست مدارانی چون آقای کرزی تاخت که این حمله را بر رسم همدردی با داعش تقبیح کرد و آن را نقض حاکمیت ملی خواند و افزود که این بهانه یی برای استفاده از اسلحۀ خطرناک در کشور است. وزارت دفاع این حمله را ناگزیری خواند و گفت که این حمله در همکاری و هماهنگی نیرو های افغان انجام شده است. فرماندۀ نیرو های امریکایی نیکلسن این حمله را اسلحۀ دقیق بر هدف دقیق خواند و داعشیان را وحشی خواند. شماری ها از این حمله به عنوان یک تیرو دو فاخته یاد کردند و گفتند که این نشان داد که رییس جمهور امریکا برای نابودی داعش قاطعیت دارد و ترامپ گفت که امریکا بزرگترین اردوی جهان را دارد و این حمله را ستود و افزود که نیرو های امریکایی در این حمله کار شان را خوب انجام دادند. وی علاوه کرد که صلاحیت کامل برای نیرو های امریکایی در افغانستان داده است؛ اما شماری از شهروندان افغان گفتند که امریکایی ها با این کاردنبال هدف دیگری اند و بر صداقت امریکا در جنگ افغانستان ابراز بی اعتمادی کردند و گفتند که پناه گاۀ تروریستان در آنسوی سرحد است، هرگاه امریکا در این مبارزه صادق است، باید لانه های اصلی طالبان را در آنسوی دیورند نابود کند.
دراین میان آنچه نمی تواند، بی ارتباط به این حمله باشد، همانا نشستی است که همزمان به آن در مسکو برای صلح افغانستان برگزار می شد. نشست در مسکو در حالی صورت گرفت که روسیه متهم به پشتیبانی از طالبان است. هرچند موضوع پشتیبانی روسیه از طالبان چیز تازه نیست و به اضافه از یک سال و حتا پیشتر از آن می گذرد و اما پشتیبانی روسیه پس از آن از طالبان آفتابی شد که گزارش هایی از کمک های تجهیزاتی روسیه به طالبان و ایجاد پایگاۀ نظامی برای طالبان در آنسوی سرحد در تاجکستان از سوی روسیه رسانه یی شدو پس از آن سفر جنرالان روسی به وزیرستان و بازدید آنان از ولایت های شرقی افغانستان را رسانه های پاکستان منتشر کردند؛ اما در آخرین مورد اظهارات ، مقام های امنیتی ولایت ارزگان در پیوند به همکاری نظامی افسران روسی به طالبان در این ولایت خیلی تکانده است. این در حالی است که روس ها تاکید می کنند که هدف از تماس شان استقرار صلح در افغانستان است و هرگز طالبان را کمک مالی وتجهیزاتی نمی کنند. به دنبال نشر گزارش ها در پیوند به پشتیبانی روسیه از طالبان، سفارت روسیه در کابل ادعاها دربارۀ حمایت مسکو از گروه طالبان را “اتهام‌های بیبنیاد و فاقد مسؤولیت” و “شایعات و خیال‌های خام” خوانده وخواهان اسناد در این زمینه شده است. سفارت روسیه پس از آن چنین واکنش نشان داد که دیروز رئیس جمهوری افغانستان، پشتیبانی روسیه از طالبان را اشتباه خواند و همچنان مقام های دولتی، نمایندگان مجلس و مقام‌های ارشد پولیس افغانستان، با اشاره به بازدید هیآت نظامی روسی در وزیرستان، روسیه را متهم به حمایت از تروریسم می‌کنند. پیش از این، مقام‌های امریکایی به شمول جوزف ووتل، فرمانده فرماندهی مرکزی ارتش امریکا، روسیه را به حمایت مالی و فراهم سازی تجهیزات جنگی به طالبان، متهم کردهاند.
کمک روسیه برای طالبان بیشتر واکنش های منفی را به دنبال داشت؛ زیرا مردم افغانستان روسیه را کشور مهاجم می خوانند که در سال 1358 بر افغانستان حمله کرد و تمامی رخداد ها و بدبختی های کنونی محصول تجاوز روسیه می دانند. مردم می گویند که روس ها هرگز نیت نیک و انسانی در پیوند به صلح افغانستان نداشته ؛ بلکه هر از گاهی در صدد انتقامگیری از مردم افغانستان است و با این عمل خود می خواهد پای امریکا را در افغانستان بیشتر دخیل بسازد و با زمینگیر شدن امریکا در افغانستان به اهداف خود برسد تا بدین وسیله هم انتقام از مردم افغانستان و هم از امریکا بگیرد. از این رو روسیه از آغاز ورود امریکا به افغانستان در پی ثبات در افغانستان نبوده و مانند پاکستان با بازی دوگانچه در تلاش عمیق تر کردن بحران افغانستان بوده است؛ اما این حرف مقام های روسی را نمی توان از نظر دور داشت که آنان خواهان اسناد در بارۀ مداخلۀ روسیه در افغانستان شدند؛ زیرا خارجی ها با داشتن امکانات و وسایل پیشرفته از چنین توانایی برخوردار اند.
حکومت افغانستان در برابر کمک های روسیه به طالبان واکنش تند نشان داده او این را خلاف اصل همجواری و همسایگی نیک می خواند و از روسیه خواسته است تا بجای همکاری با طالبان با تشدید همکاری با حکومت افغانستان، برای تامین صلح در این کشور صادقانه کار کند. این رویکرد روسیه خشم رهبران و مقام های صلح حکومتی ومردم افغانستان را در پی داشته است. چنانکه رییس جمهور کشور گفت “هر کس که فکر می‌کند از راه کمک به دشمنش به خود کمک می‌کند، در اشتباه است. هرکسی میان تروریست خوب و بد تفکیک قایل شود اشتباه می‌کند. به همین گونه سخنگویان ریاست جمهوری و ریاست اجراییه و سایر نهاد های حکومتی هر از گاهی در پاسخ به پرسش های خبرنگاران و در نشست های مطبوعاتی موقف حکومت را در این باره صریح و روشن ابراز کرده اند و این عمل روسیه را پیچیده شدن اوضاع منطقه به نفع تروریزم خوانده اند. موضع وزارت خارجۀ افغانستان نیز در این رابطه روشن و شفاف است و این وزارت از روسیه خواست تا با برقراری رابطۀ دولت با دولت به صلح افغانستان کمک کند. این وزارت تماس های روسیه با طالبان را مردود شمرده است. به همین گونه سخنگویان ریاست جمهوری و ریاست اجراییه و سایر نهاد های رسانه یی حکومت این عمل روسیه را کمک به تروریزم عنوان کرده اند. روسیه در حالی کمک های تجهیزاتی برای طالبان را رد می کند که گزارش هایی از سفر جنرالان روسی به وزیرستان و ولایت های شرقی افغانستان به نشر رسیده و دیروز فرماندۀ پولیس ارزگان به رسانه ها گفت، بر اساس معلوماتی که دارد، روسها در این اواخر در مناطق مرکزی ترینکوت دیده شدهاند و در منطقه سراب ولسوالی گیزاب، یازده تن افسران روسی که دو تن آنها زنان اند دیده شدهاند. وی می گوید که این افسران روسی جلب و جذب در صفوف طالبان در ارزگان اند. این در حالی است که دو روز پیش، سفارت روسیه در کابل شماری از رسانهها و وکلای شورای ملی را متهم به مداخله دروغ پراگنی در مورد مداخله روسیه در امور افغانستان کرد. اما مشاور امنیت ملی کشور می گوید که روسیه برای او اطمینان داده است که تلاش آن برای تامین صلح در افغانستان است. این در حالی است احمدزی معاون مجلس نماینده گان می گوید، اسنادی در دست دارد که مداخلۀ روسیه را در افغانستان آشکار می سازد.
آگاهان امور روسیه را به خویشتن داری فراخوانده و از روسیه می خواهند که بار دیگر تجربۀ تلخ تجاوز سال های دهۀ هشتاد را در افغانستان تکرار نکند؛ زیرا که به باور آنان هر مهاجمی در افغانستان پا در گل مانده است و با گذاشتن باری از دشواری ها به دوش مردم افغاننستان، شرمسار و سیاه رو از این کشور بیرون شده اند. پس بر حکومت است تا اسناد های موثق را در پیوند به مداخلۀ روسیه در افغانستان جمع آوری کند و در این زمینه از اسنادی که در اختیار آقای احمدزی است، نیز استفاده کند. برای گشودن بن بست، حکومت باید با به کار اندازی دیپلوماسی فعال تلاش کند تا روسیه را مانع کمک هایش به طالبان نماید و امریکا را وادارد تا بجای افزایش نیرو ها نیرو های افغانستان را با اسلحۀ پیشترفت تجهیز کند و نیروی های هوایی پیشرفته را در اختیار نیرو های افغان بگذارد و یا تنها با نیرو های هوایی شان نیرو های رزمی افغانستان را کمک کنند. از این رو بهتر خواهد بود که دولت افغانستان کمتر به شایعه پراگنی ها در این مورد مهر تایید بگذارد و از طریق منابع استخباراتی و استفاده از امکانات نیرو های خارجی، تلاش کند تا درست بودن و نادرست بودن کمک های روسیه به طالبان را پیگیری کند. شماری ها دراین باره ابراز شک و تردید کرده و در عقب این سناریو دستان قدرت های کلان و شبکه های استخباراتی را برای کشاندن افغانستان به میدان نبرد بین المللی تصور می کنند. از این رو به حکومت پیشنهاد می کنند که هر از گاهی به نظریه های آگاهان سیاسی کشور ، توجه کرده و از نظریه های آنان استفاده کند؛ اما شگفت آور این است که مردم افغانستان
به جنگ امریکا در این کشور باور نداشته و می گویند که امریکا دنبال منافع استراتیژیک خود در افغانستان است و از حکومت می خواهند که بجای قربانی کردن مردم افغانستان در پای منافع قدرت های بزرگ از اختلاف آنان به نفع صلح و ثبات و منافع ملی افغانستان بهره بگیرد. مردم افغانستان ها با توجه به پروژه داعش و بازی های پشت پردۀ آن به حکومت افغانستان مشوره می دهند که در این رابطه دقت کرده و گام های روشن بردارد تا افغانستان را قربانی منافع قدرت های کلان نکند. از این رو اشتراک افغانستان را در نشست مسکو مهم خواندند و بدین باور اند که افغانستان می تواند با اتخاذ سیاست بیطرفانه و فعال از رقابت امریکا و روسیه به سود ملی استفاده کند و این را نشاندهندۀ تحرک تازه در دستگاۀ سیاسی افغانستان عنوان کردند. این را گامی برای ایجاد همگرایی منطقه می خوانند؛ زیرا بدون همگرایی منطقه یی ممکن نیست که افغانستان به ضلع نیرومند برسد تا فرایند منطقه یی و فرایند جهانی هماهنگ شود. اشتراک افغانستان در این نشست می تواند، ابتکار صلح به سود افغانستان را رقم بزند. هرچند نشست مسکو زیر پوشش بمباران امریکایی ها در اچین ننگرهار رفت و این حمله با حمله واکنش های مثبت و منفی را در پی داشت. شماری ها از این حمله به عنوان گامی برای نابودی کامل مخالفان مسلح و بویژه گروۀ داعش عنوان کردند و آن را قاطعیت امریکا برای نابودی گروه های تروریستی در هماهنگی کامل با حکومت افغانستان نام بردند و از آن استقبال کردند؛ اما بودند کسانی که این حمله را پرسش برانگیز خواندند و به صداقت امریکایی ها در جنگ افغانستان انکشت نهاده و از این حمله به عنوان یک بمب و چند هدف یادآوری کرده اند. از این رو استدلال می کنند که هرگاه امریکایی ها به گونۀ واقعی قصد نابودی هراس افگنان را دارد، باید لانه های آنان را در آنسوی دیورند بمباران کند. به همین دلیل این حمله را پاسخ امریکا به نشست مسکو تحلیل کردند و در ضمن این حمله را مرتبط به سفر مشاور امنیت ملی امریکا به افغانستان و گفت و گوهای وی با مقام های افغان و هند دانسته اند که کاخ سفید پس از گزارش مک ماستر آخرین تصمیم خود در مورد افغانستان را می گیرد. با توجه به پیچیده شدن جنگ افغانستان، حکومت باید. این گونه بازی های نظامی را به دقت تحت نظر داشته باشد تا مبادا مردم افغانستان قربانی این گونه بازی های خطرناک نظامی شوند؛ زیرا این بازی های نظامی چند پهلو و دارای زاویه های تاریک بوده و به ساده گی نمی توان به داوری آنها پرداخت. به گونۀ مختصر گفته می توان که این بمب شبۀ توپ عبدالرحمان خان است که در محل موضع منفجر (دانگه یی) شد و به پاسخ دیگران گفت « اینجا که چنین است؛ پس آنجا چه حال خواهد بود. یعنی تاثیر این بمب آهسته آهسته موج تازه پیدا می کند و ترس آن می رود که توطیۀ کلانی بر ضد حکومت و مردم افغانستان در عقب آن قرار نداشته باشد. یاهو
