نقش ایالات متحده در شکست نامزد چپ‌گرای ریاست جمهوری اکوادور
گزیده یی از بایگانی
فرستنده: حسین تلاش
دو مقاله درباره انتخابات ریاست جمهوری اکوادور پیش و پس از آن:
۱. کودتایی در شرف وقوع؟
۲. نقش ایالات متحده در شکست نامزد چپ‌گرای ریاست جمهوری اکوادور
راجر هریس (پاپیولار رزیستنس، ۲۸ اپریل ۲۰۲۱ / ۸ اردیبهشت ۱۴۰۰)
برگردان: مریم سینایی
منبع: دانش و امید، شماره ۶، تیر- سرطان۱۴۰۰
توضیح مترجم
دو مقاله پیشِ رو، اولی شش روز پیش از دور اول انتخابات ریاست جمهوری اکوادور در ۷ فبروری، نوشته شده که حاوی شواهدی دال بر دخالت سازمان سیا در آن برای به شکست کشاندن “آندرس آراوز” رهبر ضدامپریالیست، ضد صندوق بین‌المللی پول و ضد فقر و فلاکت است؛ و مقاله دوم شرح بیشتر چگونگی عملی شدن این توطئه علیه مردم اکوادور در مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری در ماه آوریل و بعد از آن نوشته شده است.
۱. کودتایی در شرف وقوع؟
نظرخواهی ها به روشنی نشان می دهند که “آندرس آراوز” در انتخابات ریاست جمهوری، که قرار است یکشنبه، ۷ فوریه برگزارشود، پیشتاز است. برخی حتی پیش بینی می کنند که این کاندید ۳۵ ساله احتمالاً دو برابر نزدیک ترین رقیب خود در دور اول، رأی بیاورد. اما اکنون به نظر می‌آید که بزرگ ترین خطر علیه وی نه نامزد های رقیب، بلکه تهدید مقامات به لغو انتخابات برای جلوگیری از پیروزی وی است.
گروه های بین‌المللی برای برگزاری این رقابت، در حال پرواز به اکوادور هستند، در حالی که هم زمان از طرف تعدادی از سازمان های منطقه‌ای مانند سازمان کشورهای آمریکایی تحرک بیشتری دیده می شود. با توجه به نقش این سازمان در کودتای راست افراطی در بولیوی در ۲۰۱۹، چندان روشن نیست که آنها برای بهبود روند انتخابات یا سنگ اندازی در آن به اکوادور می آیند. این سازمان از زمان نشست سران کشورهای عضو در واشنگتن دی. سی در ۱۹۴۸، همواره هم راستای سیاست خارجی ایالات متحده بوده و از سال ۱۹۶۲ نیز عضویت کوبا در این سازمان را معلق کرده است. از آن زمان این سازمان اغلب وسیله مشروعیت بخشیدن به دخالت های آمریکا در منطقه بوده است.
حالا تصمیم رئیس جمهور فعلی اکوادور برای گذراندن روزهای آخر دولتش نه در خانه٬ بلکه در واشنگتن دی. سی و برای ملاقات با اعضای با سابقه دولت بایدن، مدیرکل صندوق بین‌المللی پول، و لوئیس آلماگرو، رئیس سازمان کشورهای آمریکایی، که هم اکنون به خاطر نقشش در کودتای بولیوی تحت بازجویی قرار دارد، بر نگرانی ها از کودتایی به سبک بولیوی افزوده است.
رافائل کورئا، رئیس جمهور اکوادور از ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۷، زنگ خطر را در رسانه های اجتماعی به صدا درآورد و هشدار داد که نشست شورای ملی انتخابات اکوادور جهت تصمیم گیری برای تعلیق انتخابات به خاطر پیروزی حتمی آراوز است و هم زمان سفر مورنو به واشنگتن نیز برای کسب موافقت رسمی برای این نقشه است.
آراوز، ضد فقر، ضد امپریالیسم، و ضد صندوق بین‌المللی پول
آراوزِ جوان از پیروان کورئا است. در واقع، او پیش از آنکه شورای ملی انتخابات از آن جلوگیری کند، کورئا را به عنوان معاون خود انتخاب کرده بود. اما اگر کورئا در زمان دولت کنونی به اکوادور برگردد، بلافاصله به اتهام فساد زندانی خواهد شد. برخلاف مورنو که میلیارد ها دلار از صندوق دریافت کرده، آراوز قول داده است که اکوادور را از شر صندوق بین‌المللی پول خلاص کند، سازمانی که از نظر او یک غارتگر و ابزار دست ایالات متحده است. او همچنین افزایش قابل توجه بودجه های عمومی، افزایش مالیات ثروتمندان و افزایش کنترل بر سرمایه در رابطه با خروج پول از کشور را وعده داده است. هدف او ادامه برنامه فقرزدایی و سیاست های ضد امپریالیستی کورئا است. در همین راستا او گفته است، رابطه با دولت های چپگرا مانند بولیوی و ونزوئلا را ادامه خواهد داد و خواهد کوشید روابط دوستانه با چین را گسترش دهد. بنابراین، کاملاً روشن است که چرا هم آی.ام.اف و هم دولت ایالات متحده خواهان توقف یا جلوگیری از پیروزی او هستند.
پروفسور “استیو النر”، سردبیر مجله “چشم انداز آمریکای لاتین” گفت: “آراوز پیروز خواهد شد، مگر اینکه پیروزی را از او بدزدند.”
مبارزات اکوادور
کورئا اولین رئیس جمهور دوران معاصر اکوادور است که با دو بار انتخاب شدن و ده سال خدمت، دوران آرامش چشمگیری را در کشوری رهبری کرد که اغلب گرفتار آشفتگی سیاسی بود. او در دوران ریاست جمهوری خود موفق شد فقر را ۳۸درصد و فقر مطلق را ۴۷درصد کاهش دهد و همچنین بودجه خدمات اجتماعی را دو برابر نماید. اقتصاد و سیاست مستقل عرصه های کلیدی حکومت او بودند. وی با مذاکره مجدد با حلقه اصلی شرکت های انرژی خارجی برای افزایش سهم دولت از درآمد قابل توجه نفت از 13درصد به 87درصد ضربه مهمی به آنها وارد کرد. کورئا همچنین تمام نیروهای نظامی آمریکا را اخراج کرد و روابط منطقه‌ای خود با دیگر همسایگان همسو را هموار کرد. اکوادور همچنین به تعدادی از مخالفان غرب، از جمله جولیان آسانژ، بنیانگذار ویکی لیکس، پناهندگی داد.
مورنو معاون کورئا با این وعده که میراث او را دنبال خواهد کرد، انتخاب شد. اما او تقریباً بلافاصله با اتخاذ عکس جهت تمام مواضع سیاسی و اقتصادی سلف خود، از صندوق بین‌المللی برای بازگشت به اکوادور دعوت کرد و به سرعت به نرخ رشد فقر و بیکاری ایالات متحده نزدیک شد. تحت ریاست او اکوادور یکی از بدترین نمونه های پاسخ به کووید در جهان بوده است. او پیش از کرونا بنا به دستور آی.ام.اف، بودجه بهداشت کشور را تا ۳۶درصد کاهش داده و صد ها پزشک کوبایی را برای خوش رقصی در برابر دولت ترامپ بیرون کرده بود. و در نتیجه بهم ریختگی امور کشور به خاطر کووید – ۱۹، تصاویر اجسادی که روزها در خیابان ها می ماندند در سراسر جهان پخش شد.
با ۳۲درصد فقر اعلام شده و ۲۵درصد بیکاری، مسایل اقتصادی، اولین نگرانی رأی دهندگان در این انتخابات است. نرخ فقر در این کشور از ۲۵.۷درصد در دسامبر ۲۰۱۹ به ۵۸.۲درصد در ژوئن ۲۰۲۰ صعود کرد و فقر مطلق در همین دوران چهار برابر شد. مسأله دوم، بحران کرونا است، که آخرین فصل آن در رابطه با واکسن های بیمارستان های دولتی است که به کلینیک های خصوصی در مناطق مرفه هدایت می شوند، رسوایی‌ای که “واکسن برای نخبگان، تابوت مقوایی برای بقیه” نامیده شده است.
دو نفر از نزدیک ترین رقبای آراوز برای تصدی پست ریاست جمهوری، اولی گیلرمو لاسو، بانکدار 65 ساله و مدیر سابق کوکاکولا، دارای هواداران بسیار خوبی در میان طبقه بالا و متوسط کشور است. و دیگری رهبر بومی 51 ساله یاکو پرز است. پرز پس از اعتراض به اقدامات ریاضتی مورِنو در سال ۲۰۱۹ مورد توجه مردم قرار گرفت. با این حال، او از چپ فاصله گرفته است. هنگامی که از او خواستند تا درباره برنامه آراوز برای دادن هزار دلار به یک میلیون مادر اکوادوری سرپرست خانواده، نظرش را بگوید، گفت، با این ایده مخالفت خواهد کرد زیرا “آنها احتمالاً [این پول را] همان روز صرف آبجو می کنند.”
لاسو و پرز، هر دو در نظرسنجی ها بسیار بعد از آراوز هستند. یعنی او می تواند در دور اول رأی گیری پیروزی کامل کسب کند، دستاوردی نادر در یک دموکراسی چند حزبی. با این وجود، با توجه به توطئه هایی که در جریان است، آراوز باید احتمالاً بیش از رقبای سیاسی خود از آمریکا و مسئولین برگزاری انتخابات بترسد.
۲. نقش ایالات متحده در شکست نامزد چپ‌گرای ریاست جمهوری اکوادور
راجر هریس: به گفته یک دیپلمات بلند پایه آمریکای لاتین، نقش ایالات متحده در شکست “آندرس آراوز” در انتخابات ریاست جمهوری اکوادور در ۲۲ فروردین علنی نبود، زیرا نیازی به آن دیده نمی شد. ما با این دیپلمات و دیگران در یک هیئت رسمی ناظر بر انتخابات همراه با کدپینک، ملاقات کردیم. اسامی تعدادی از آنها به دلیل فضای خصمانه سیاسی علیه افراد مترقی، ناشناس می ماند.
این شکست برای جنبش “انقلاب شهروندان” که توسط رافائل کورئا بنیان گذاشته شد، با تقویتِ جبهه ارتجاعی متحدِ آمریکا در آمریکای لاتین، پیامدهای ژرفی برای اکوادور و فراتر از آن در بر خواهد داشت.
کورئا، رئیس جمهور سابق با ۶۰درصد محبوبیت میان مردم٬ دولت را ترک کرد. او دوبار در دور اولِ انتخابات پیروز شد؛ امری بی سابقه برای اکوادوری که در دهه های گذشته سرنگونی هفت رئیس جمهور را دیده است. پیروزی حزب “انقلاب شهروندان” او در چهارده انتخابات حکایت از محبوبیت برنامه های توزیع ثروت این حزب، از جمله کاهش فقر مطلق به کمتر از ۵۰درصد در گذشته دارد.
جانشین منتخب خودِ او، لنین مورنو با محبوبیت یک‌رقمی در ۲۴ ماه مه، (۳ خرداد- جوزا) دولت را ترک می کند. در این چهار سال بسیاری چیزها روی داد. کورئا از محبوب‌ترین رئیس‌جمهور منتخب مردم در تاریخ این کشور تا رد متحدین سیاسی‌اش با اکثریت آرا راه دشواری را طی کرده است.
چه شد؟
کورئا در سال ۲۰۱۷، برای معاون پیشین ریاست جمهوری خود با استفاده از حزب “انقلاب شهروندان” فعالیت کرد. اما زمانی که مورنو در مقام رئیس جمهور مشغول به کار شد، به همه همکاران سابق خود کاملاً پشت کرد و قانون را برای قلع و قمع رهبری “انقلاب شهروندان” به کار گرفت. خورخه گلاس معاون خود مورنو، هم‌ا کنون در زندان به سر می برد و دیگر مقامات ارشد مجبور به فرار از اکوادور شده‌اند. کورئا در یک دادگاه فاسد فاقد شواهد با اتهام استفاده از “نفوذ روانی” به طور غیابی حکمی دریافت کرد که مانع بازگشت وی به اکوادور است.
به گفته فاوستو جارین، وکیل کورئا، مورنو با کمک ایالات متحده حزب خود را غیرقانونی اعلام کرد. او بی هیچ بهانه‌ای در اولین روز دور اول انتخابات ریاست جمهوری در واشنگتن بود. درست پیش از دور دوم انتخابات نیز، مورنو و دیگر مقامات عالیرتبه دولت او برای دیدار با سفیر ایالات متحده به گالاپاگوس پرواز کردند.
مورنو در همه چیز تسلیم ایالات متحده شد. او شهروندی اکوادوری ژولیان آسانژ را لغو کرد و به بریتانیا اجازه داد تا او را در سفارت این کشور دستگیر کنند. مورنو ادعای قلابی خوان گوایدو برای ریاست جمهوری ونزوئلا را به رسمیت شناخت. او بعد از دیدار مایک پنس معاون ترامپ از اکوادور، با استقبال از اف.بی.آی، حتی یک پایگاه نظامی در مجمع‌الجزایر گالاپاگوس (بخشی از اکوادور) را به واشنگتن هدیه کرد.
مورِنو پزشکان کوبایی را اخراج کرد و اکوادور را از اتحادیه های کلیدی منطقه از جمله “اتحادیه کشورهای آمریکای جنوبی (UNASUR)”، “جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب (CELAC)” و “اتحادیه بولیواری مردمان آمریکا (ALBA)” بیرون کشید.
پیامدهای مهلک این اقدامات در هنگامه کووید – ۱۹، خود را نشان دادند. اگر اکوادور به جای این کارها عضویت خود در این سازمان ها را تقویت کرده بود، توانایی و قدرت جمعی آنها می توانست واکسن ها و دیگر منابع لازم برای مبارزه با این همه گیری را فراهم نماید.
مورنو بسته ریاضتی آی.ام.اف را بر اکوادور تحمیل کرد، که تنها در مواجهه با اعتراضات وسیع بومیان در اکتبر ۲۰۱۹، مجبور به لغو بخشی از آن شد. اما او بعداً تحت پوشش کارزار انتخابات ریاست جمهوری و بیماری کرونا بار دیگر اجرای این اقدامات ضد مردمی را از سر گرفت.
مورنوی فرصت طلب با قبول یک برنامه تمام عیار نئولیبرالی در پی انجام “رفرم های اقتصادی” بیشتر قبل از پایان دوره ریاست جمهوری خود بود تا امکان بازگشت آنها را برای دولت بعدی غیرممکن سازد. اما دیگر نیازی به نگرانی او نیست. رئیس جمهور آتی گیلرمو لاسو نه تنها شریک همان برنامه های نئولیبرال است، بلکه اعضای حزب سیاسی دست راستی لاسو در مجلس شورای ملی نیز از همکاران مورنو در اجرای این برنامه ها هستند.
این یک استراتژی مشعشع برای راست است. اکوادور در یک بحران اقتصادی قرار دارد که پیامد های اقدامات ریاضتی به وسیله همه گیری نیز شدت یافته است. سرعت بخشیدن به اجرای برنامه کامل نئولیبرالی پیش از ترک دولت توسط مورنو، در ضمن خدمتی به نهاد های مالی بین‌المللی به نمایندگی از طرف لاسو و ایالات متحده است، و این کمکی به لاسو در قبول بار مسئولیت چنین اقدامات ضد مردمی است.
ابزار قانونی برای دست‌کاری در عرصه انتخابات
اداره انتخابات اکوادور “سی.ان.ای”، تا آذرماه – قوس- برای دور اول انتخابات در نیمه بهمن – دلو – ، صلاحیت کارزار آراوز را تأیید نکرد. آراوز پیش از آن که در ماه دسامبر به کرونا مبتلا شود، در حالی که دیگر گروه ها سخت مشغول فعالیت انتخاباتی بودند، چهار ماه وقت خود را برای احراز جواز حزب صرف کرد.
مرکز انتخاباتی آراوز برای ایجاد زیرساخت های فعالیت انتخاباتی در محلات، برخلاف رقیب بانکدار ثروتمند خود، از نظر مالی بسیار در مضیقه بود. از آن مهم تر، اقدامات شبه قانونی متعدد حتی مانع از استفاده آنها از نام حزب‌شان شد و مجبور شدند “اتحاد برای امید” را به عنوان حزب جدید سرهم بندی نمایند.
علاوه بر این‌ها، کورئا با شهرت و محبوبیت قابل ملاحظه‌اش از شرکت در انتخابات به عنوان معاون آراوز منع شد. بازهم بدتر اینکه حزب از هرگونه استفاده از عکس، نام یا صدای کورئا در انتشارات و برنامه‌های خود ممنوع شد. در مقابل، احزاب دیگر برای تخریب آراوز از کورئا به وسعت استفاده کردند. آنها اتهامات دروغ فساد به کورئا نسبت می‌دادند و رابطه آراوز با کورئا را نیز همکاری در فساد قلمداد می‌کردند.
علیرغم تمام این موانع، آراوز در دور اول انتخابات با اخذ ۳۲درصد آرا پیروز شد و با ۱۳درصد اختلاف لاسو را در جایگاه سوم آرا قرار داد. اما برای آن که انتخابات به دور دوم کشیده نشود 40درصد آرا یا بیشتر لازم بود. آراوز در نظرسنجی‌ها هم پیشتاز بود، اما او نیاز داشت تا فعالیت انتخاباتی خود را به یک کارزار وسیع علیه اطلاعات دروغین تبدیل کند.
کارزار تبلیغاتی جناح راست
راستگرایان با استفاده از دسترسی انحصاری خود به رسانه های جمعی کوشیدند تا دشمنان قسم خورده مورنو و “انقلاب شهروندان” را بسیج نمایند، چیزی که یکی از رهبران کارزار انتخاباتی آراوز آن را تبدیل گفتمان سیاسی به بازی‌های اینستاگرامی و تیک تک توصیف کرد. از آراوز، این نخبه اقتصادی پرتحرک 36 ساله، تصویری احمقانه و تنبل ارائه می شد. در مقابل، از لاسو، محافظه کار 65 ساله با یک جفت کفش قرمز تصویری بازاری پسند عرضه شد. رسانه های راست گرا در کارزار چهار ساله خود کورئا و همکارانش را به عنوان افراد فاسد معرفی کردند. یکی از فعالین “انقلاب شهروندان” می‌گفت “وقتی دروغی را ده بار تکرار کنند، به حقیقت تبدیل می شود.” “سازمان غیردولتی چپ” که با پول ایالات متحده و متحدان اروپایی اداره می شود، در ارائه این تصویرِ وارونه از حقیقت، سهیم بود.
مبارزه در اکوادور ادامه دارد
گیلرمو لاسو، مالک دومین بانک بزرگ اکوادور، با اختلاف ۵درصد بیشتر پیروز شد. آراوز هنگام پذیرش نتیجه انتخابات گفت: “این یک شکست انتخاباتی است٬ اما به هیچ روی به معنی شکست اخلاقی یا سیاسی نیست.”
حزب آراوز با ۴۹ کرسی از ۱۳۷ کرسی، همچنان بزرگ ترین گروه متعلق به یک سازمان در مجلس شورای ملی می ماند. به گفته رهبران حزب، وظیفه رهبران سیاسی “انقلاب شهروندان” همچنان، تقویت ائتلاف با متحدین بالقوه ضمن تلاش برای حفظ وحدت در صفوف خود خواهد بود. آنها هم زمان می‌بایست سرکوب و حملات شبه قانونی مداوم جبهه راست را دفع نمایند. تا کنون تعدادی از مبارزان کشور را ترک کرده‌اند.
دومین گروه بزرگ در مجلس با ۲۷ کرسی، حزب پاچاکوتی، حزب بومیان با عقاید متنوع است. به همین دلیل رابطه “انقلاب شهروندان” با رهبری تعدادی از سازمان های بومیان و اتحادیه های کارگری در گذشته برخی مواقع ستیزه جویانه بود.
کورئا با سیاست مشتری مداری گذشته مخالفت کرد و از “فروختن” وزارتخانه ها و سایر پست ها به رهبران با نفوذ سیاسی با هدف جلب حمایت آنها پرهیز کرد. در عوض تمرکز او به تأمین منافع رای دهندگان خود با پروژه‌های زیرساختی برای مناطق بومی محروم، اعطای حق آب و ترویج آموزش های چند فرهنگی و سیاست های بهداشتی و نیز در همین راستا احراز حقوق کارگران بود. انقلاب شهروندان، با نگاه به گذشته، اکنون آشکارا نسبت به برخورد شدید با برخی از رهبران بومی و کارگری انتقاد دارد. به گفته وزیر پیشین کورئا، این ها باید جبران شوند.
“ترویج دموکراسی” در خدمت امپراتوری ایالات متحده
دست اندرکاران حاکم، نه به دلیل اعتقاد به دموکراسی، بلکه برای مشروعیت بخشیدن به حکومت خود انتخابات برگزار می کنند. در انتخابات ریاست جمهوری 2021 اکوادور، عرصه بازی با چنان سرعتی تغییر کرد که ایالات متحده مانند بولیوی در سال 2019، نیازی به مداخله آشکار نداشت. اما این به معنی این نبود که ایالات متحده به طور فعال مداخله نکرد. “وب سایت” های مؤسسه توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID)، موقوفه دمکراسی (NED)، مؤسسه ملی دمکراتیک (NDI) و سازمان جهانی جمهوری خواهان (IRI) در هرزه دری های امپراتورمنشانۀ تظاهر به “ارتقا دموکراسی” در اکوادور هیچ پنهان کاری نمی کنند. به گفته یک دیپلمات عالیرتبه، آمریکا زمینه های متحد کردن راست و تقلب در رقابت با چپ را فراهم کرد.
همانطور که ویلیام بلوم فاش کرد، اطلاعات آمریکا (سیا) بسیار پیش از کورئا و احتمالاً از همان زمان، “تقریباً در تمام سازمان های قابل توجه سیاسی، از چپ افراطی تا راست افراطی، اغلب در بالاترین سطوح نفوذ کرده است … تقریباً در هر بخش از دولت اکوادور می توان مردانی در پست های بالا و پایین پیدا کرد که در مقابل دریافت پول با سیا همکاری می کرده‌اند.”
ریکاردو اولکوانگو ، سفیر سابق کورئا، در مورد دولت جدید بایدن، معتقد است، سیاست خارجی ایالات متحده با حضور دموکرات ها یا جمهوری خواهان تفاوتی باهم ندارند. وی افزود، دموکرات ها خطرناک ترند؛ زیرا درست وقتی که دارند مداخله می کنند٬ بیشتر درباره همکاری صحبت می کنند!
