شورش دهقانی محصول رفرم مسیحیت بود

Thomas Müntzer (1490-1525) آرام بختیاری توماس مونستر اعدام شد، مارتین لوتر رهبر…

صف بندی های  تازه در قلب آسیا و بازخوانی جایگاۀ…

نویسنده: مهرالدین مشید بازتعریف جایگاه افغانستان؛ از رقابت نوین امریکا و…

نقش اساسنامه در زندگی و فعالیت حزبی

نور محمد غفوری  در مقالهٔ پیشین تحت عنوان «اساسنامهٔ حزب چیست…

هموطن، آزرده نه شو!

رژیم فعلی در وجود حاکمیت طالبان با همه قید و…

قطع انترنت هدایت به طالب است، نه صلاحیت طالب

هیچ خطری در جهان خطرناک‌‌تر از خطر خودِ‌ آمریکا برای…

در بارۀ جشن مهرگان

سلیمان "راوش" بر طبق آیه های شاهنامه فردوسی شخصیت مهرگان زادۀ…

بگرام؛ خط سرخ طالبان یا ابزاری برای بازی های سیاسی،…

نویسنده: مهرالدین مشید پایگاۀ بگرام و بازگشت آن در مرکز معادله…

نامه‌ی سرگشاده‌یی عنوانی سرمنشی ملل متحد

اولویت فلسطین، به رسمیت شناسی روی کاغذ نی‌ست محمدعثمان نجیب نماینده‌ی مکتب…

اساسنامهٔ حزب چیست و چه چیز  را در خود می‌گنجاند؟

   هر حزب سیاسی برای سازماندهی، فعالیت، شفافیت و تبیین اهداف…

سید بهاؤالدین مجروح

دی هغه نوموتی او پیاوړی فیلسوف، تکړه شاعر او ادیب،…

نامه‌ی سرگشاده‌یی از محمدعثمان نجیب

نماینده‌ی مکتب دینی فلسفی-من بیش از این نه می‌دانم عنوانی آقای…

غنی فراتر از سکوت؛ مهره ی پنهان طالبان در بازی‌…

نویسنده: مهرالدین مشید بانگ نابهنگام و بیجای غنی و فساد های…

کارل مارکس و کمون پاریس

ترجمه. رحیم کاکایی  آ. کوساچیف ۱۴ مارس، ۱۴2 سال (۱۸۸۳) از درگذشت…

درباره دموکراسی

تتبع ‌نگارش از میر عبدالواحد سادات  تعریف دیموکراسی یکی از بحث برانگیزیرین…

مارکس و اتحادیه‌های کارگری(۵) مارکس و جنبش کارگری فرانسه

نوشته: ا. لازوفسکی برگردان: آمادور نویدی مارکس و جنبش کارگری فرانسه سوسیالیسم فرانسوی‌…

ابوعلي سینا بلخي

هغه د اسلام د زرین پېر یو ستر  طبیب، ریاضي…

امریکا میخواهد پایگاه نظامی بگرام را پس بگیرد!

ترامپ در باکینگهام‌شایر به خبرنگاران گفت: «ما در تلاشیم تا…

ارنست ماندل؛- تروتسکیست، سندیکالیست،اکونومیست

Ernest Mandel (1923-1995 )  آرام بختیاری ارنست ماندل؛ هیچگاه به فلاکت سیاسی…

معروف آقایی

زنده‌یاد "معروف آقایی"، روز دوم بهمن ماه ۱۳۴۴ خورشیدی، در روستای وه‌زنی…

عشق به حقیقت٬ اقتداربخشی ذهنیت برای عدالت است...!

برخلاف فلسفه غرب در فلسفه مشرق اسلامی٬ عشق با حکمت…

«
»

عدالت بين المللي، آرمانگرائي يا معما!!

عبدالاحمد فيض

بشريت دراعصارگوناگون ودرمراحل متفاوت انكشاف حيات انساني درين سياره زيبا راه بي امان مبارزه را بخاطر دستيابي به عدالت كه مفهوم جزء دادگري، مساوات، برابري واعاده حق نداشته وندارد، درپيش گرفته ودرراستای دستیابی به عدالت مبارزه نموده است.

واژه عدالت بمثابه متعالي ترين آرمان بشري، تجلي يك مفهوم ومحتواي انتزاعي نبوده بلكه عدالت درسطوح وعرصه هاي متفاوت حيات بشري مانند عدالت اجتماعي، عدالت اقتصادي، عدالت در عرصه حقوقي وغيره مطرح ميگردد كه تحقق آن متضمن ثبات، امنيت، رفاه، برابري ومساوات خواهد بود.

طوريكه تصريح يافت، عدالت خواهي ومبارزه بخاطر دسترسي به عدالت پديده تاريخي است واما با تدوين وظهورتئوريهاي نوين كه دربستر مبارزات باشكوه آزادی خواهي وروشنگري قوام كسب نمود، پيكارومبارزه بغرض تحقق عدالت بيشترينه در چهارچوب تفكرات نوين هومانيستي درپرتو نظريات ودكتورين دانشمندان وپيشگامان نهضت هاي دموكراتيك سده هجدهم درجامعه بشري رونق يافت.

شايان ذكر ميدانم كه علي الرغم اين پيشگفتار درباب عدالت ، منظور نويسنده تعريف وتوصيف عدالت وبررسي چگونگي عدالت بگونه موسع ومشروح نيست، بلكه تلاش خواهم ورزيد تا مفهوم ومحتواي عدالت بين المللي ونحوه عملكرد تابعان حقوق بين المللي را در خصوص تحقق عدالت بين المللي بطور اخص موردكنكاش قرارداد.

دراول جون (٢٠١٠)طيف وسيع از دول عضو ميثاق روم كه در جون سال (١٩٩٨) ديوان بين المللي جزائي را اساس گذاشتند، در شهركامپالاكشوراوگاندا گردهم آمدند تا باگشايش يك كنفرانس بين المللي نحوه فعاليتهاي ديوان را مورد بحث قرارداده واساسنامه روم را مورد بازنگري وتجديد نظر قرار دهند، درين كنفرانس دولتهاي عضو به توافق رسيدند تا به هدف جلب هرچه فزونتر حمايت جامعه جهاني از ميثاق روم و توسعه فعاليتهاي ديوان بين المللي جزائي لاهه، هفدهم جولاي راكه مصادف ميگردد به تقويم امضاي ميثاق روم، بمثابه روز بين المللي عدالت مسمي وهمه ساله ازينروز بزرگداشت بعمل آيد.

لذا با اهتمام به نيات و مقاصد دولتهاي شركت كننده دركنفرانس كامپالا، عدالت بين المللي همانا عدالت جزائي يا كيفري است كه از عدالت اقتصادي ويا عدالت اجتماعي كه جوانب گوناگون مناسبات اجتماعي را درمحورداعيه عدالت خواهي موردبررسي قرارميدهد، تفكيك شده كه هدف ازآن تعقيب، مجازات ورعايت بي تأخير كليه مفاد وهنجارهاي است كه ديوان جزائي لاهه در فروغ آن ايجاد وفعاليت مينمايد.

تذكراين موضوع غير منصفانه نخواهد بود كه بشريت علي الرغم سيستم حقوقي جهاني با پهناي گسترده با يك نظام بين المللي ناعادلانه روبروست كه درمواجهه با تضيع حقوق وارزشهاي انساني، اعاده حقوق شان با بكارگيري ابزارها وميكانيزمهاي متنوع نا ممكن ميگردد.

دردنياي معاصر زور وقدرت در جايگاه قوانين بين المللي نقش ايفاء داشته ومبرهن مينمايد كه دشوار خواهد بود تا قوانين وهنجار جهاني را ازمنظرقدرت وكركترالزامي واجرائي درچهارچوب عدالت بين المللي مورد توجه قرارداده وخود را در پناه اصول بين المللي مصون پنداشت.

درست بيست وسه سال ازعمر پيمان بين المللي روم كه امروز تحت عنوان روز عدالت بين المللي به هدف ارتقاي سطح حمايت جهاني ازان بزرگداشت خواهد شد، گذشت، درطي اين مدت جهان شاهد حملات مسلحانه برحاكميتهاي مستقل ديگر ووقوع منازعات مسلحانه خونبار دربسا نقاط جهان بوده كه اين مخاصمات با تمام ابعاد خطيري كه درپي دارد، كماكان عمدتأ در محورمنافع وتمايلات آزمندانه عنصرخارجي در مناطق درگيرجنگ ادامه داشته كه بي ترديد موارد متعددي از جنايت جنگي، نقض فاجعانه حقوق انساني، قتل وكشتار بيرحمانه مردمان كه درجنگ مشاركتي نداشتند بوقوع پيوسته است، مانند جنگ جاري در افغانستان، يمن، سوريه، عراق، غزه وغيره كه با وصف موجوديت ديوان بين المللي جزائي، ازعدالت قضائي مبني بر شناسائي، پيگرد ومجازات عاملان جنايات وحشيانه بين المللي خبري نيست.

كشورما افغانستان در نتيجه تهاجم مسلحانه ائتلاف بين المللي به هدايت امريكا ومداخلات گسترده ازكشورهاي پيرامون مبني بر تمويل نبرد مسلحانه به هدف تحقق اهداف ومقاصد سياست خارجي توسعه طلبانه آنها مانند اداره نظامي پاكستان، به مكان امن ومحل تجمع جنايتكاران جنگي وناقضان حقوق بشري مبدل گرديده است، درين كشور درحال منازعه در دودهه گذشته، موارد مشهود وغير قابل انكارجنايت جنگي يا نقض بي شرمانه حقوق بين المللي بشردوستانه، توسط قواي خارجي، نظاميان بومي يا گروهاي مسلح مخالف دولت ارتكاب گرديده است، كه به دلايل گوناگون مانند وابستگي نامحدود به منابع خارجي، عدم شفافيت وناتواني نظام عدلي نه تنها هيچ اقدام قابل انتظاردر زمينه دستگيري ومحاكمه جنايتكاران وقاتلان مردم بيدفاع ازجانب دولت صورت نگرفته است، بلكه مجرمان بدنام ومرتكبين جنايات وحشيانه، به معافيت از تعقيب دست يافته اند، اين وضعيت دركشور درشرايطي حاكم است كه عاملان جنايات هدفمندانه ضد بشري درميادين جنگ ومكانهاي غير نظامي بطور روز افزون وكم سابقه به گسترش موارد جنايت در تلاش هستندوهكذا ماده(٢٩)منشور ديوان جزائي بين المللي معافيت ازتعقيب ويا رعايت اصل مرور زمان رادرجرايم مغايرارزشهاي انساني وجنايت جنگي منتفي نموده است.

عدالت بين المللي از تابعان حقوق بين المللي يعني دولتها وحتا شخصيتهاي حقيقي (افراد)ميطلبدكه به هدف تحقق عدالت جهاني در عرصه بين المللي ازمنشور ديوان جرائي لاهه حمايت نموده ودرجهت تطبيق همه جانبه احكام ماده (٥) اساسنامه محكمه كيفري جهاني، به اين ديوان همكاري نمايند،متن ماده پنجم ديوان حاوي احكام صريح درخصوص تعقيب ومجازات عاملان جنايت زمان جنگ، ناقضان حقوق بشري، نسل كشي وجنايت عليه صلح ياجنايت تجاوزاست، كه همه موارد پيش بيني شده در جوامع درگير منازعات مانند كشور ما مصداق دارد، هكذا عدم همكاري جامعه بين المللي در زمينه شناسايي، تعقيب ودستگيري مجرمين بين المللي بخصوص دول عضو پيمان روم وكشورهاي كه محل ارتكاب جرم قرارميگيرند، باعث شده است تا اين مرجع ذيصلاح قضائي كه بيش ازدودهه ازايجادش ميگذرد، علي الرغم كثرت وقوع جنايات ضد بشري وجرايم جنگي در سطح دنيا فقط به پرونده محدود ازقبيل قضيه نسل كشي دارفور ومحاكمه رئيس جمهور پشين سودان رسيدگي نموده ومجموع فعاليت اين نهاد قضائي درهمين محدوده باقي بماند.

چنانچه ايالات متحده امریکا كه ميثاق ديوان بين المللي جزائي را نپذيرفته است، ازقوانين ملي خود كه تحويلدهي ومحاكمه شهروندان امريكائي را در محاكم خارجي تجويز نمينمايد بمثابه حربه استفاده نموده وحتا در موارد معين از ابزارتحريم عليه اين نهاد عدلي بين المللي استفاده نموده است.

به پندارم دریک چنين فضای غيرعادلانه جهانی، صحبت پيرامون عدالت بين المللي بيشترينه آرماني است ودر ايجاد يك نظام حقوقي كه بسترهاي مناسب براي تأمين عدالت جهاني ايجاد گردد، كماكان راه طولاني وناهمواري درپيش خواهد بود.