جنگ سایه‌ها علیه روسیه
نویسنده: جرمی کوزمارُف ــ
واشنگتن پست از جنگ سایه‌ای که سازمان سیا از سال ۲۰۱۴ علیه روسیه به‌راه انداخته پرده برمی‌دارد.
در ماه اوت سال ۲۰۲۲، عوامل سرویس امنیتی اوکراین (SBU) در اتومبیلی مواد منفجره پنهان کردند که یک زن رانندۀ آن بود و دختر دوازده ساله‌اش را به‌همراه داشت. مواد منفجره در جعبۀ حمل گربه جاسازی شده بود. پس از عبور اتومبیل از مرز روسیه، عوامل سرویس امنیتی اوکراین مواد منفجره را به اتومبیل شاسی‌بلند روزنامه‌نگار روس، «داریا دوگینا»، دختر فیلسوف مشهور «الکساندر دوگین»، منتقل کردند که در نتیجۀ انفجار آن او به‌طرز غم‌انگیزی جان خود را از دست داد.
در افشاگری اخیر واشنگتن پست، که بر پایۀ مصاحبه با تعداد زیادی از کارکنان سرویس‌های امنیتی ایالات متحدۀ آمریکا و اوکراین تهیه شده است، بمب‌گذاری در اتومبیل «دوگینا» بخشی از «جنگ توفندۀ سایه‌ها» بود که طی آن سرویس امنیتی اوکراین دوبار پُل بین شبه‌جزیرۀ کریمه با روسیه را بمباران کرد؛ هواپیماهای بی‌سرنشین را روی پشت بام کرملین فرستاد، و همچنین با انفجاری بدنۀ کشتی نیروی دریایی روسیه در دریای سیاه را سوراخ سوراخ کرد.
مهم‌‌‌ترین نهادی که در جنگ سایه‌ها شرکت داشت که بود؟ درست حدس زدید، سازمان سیا بود که طبق افشاگری‌های واشنگتن پست، واحدهای ویژۀ دخیل در مهم‌‌‌ترین عملیات اوکراین را آموزش داده و تجهیز کرده بود.
به گفتۀ مقامات آمریکا، سازمان سیا از سال ۲۰۱۵ میلیون‌ها دلار صرف کرد تا سرویس امنیتی باقیمانده از دوران اتحاد جماهیر شورویِ اوکراین را به نیرویی متحد، یا به‌عبارتی به یک نیروی ضربتی کارآمد علیه روسیه، تبدیل کند.
سازمان سیا سیستم‌های پیشرفتۀ ردیابی در اختیار اوکراین قرار داد؛ افراد جذب‌شده را در اوکراین و ایالات متحده آموزش داد؛ ستاد جدیدی برای بخش سرویس امنیتی اوکراین تأسیس کرد؛ حضور مؤثر خود در «کی‌یف» را حفظ کرد؛ و اطلاعات لازم را در ابعادی در اختیار «کی‌یف» قرار داد که قبلاً غیرقابل تصور بود.
افشاگری‌های فعلی، با توجه به آنچه که قبلاً افشا شده بود، چندان تعجب‌برانگیز نیست. «واسیلی پروزورُف»، یکی از افسران سابق سرویس امنیتی اوکراین که به روسیه فرار کرد، علناً گفته است که سازمان سیا از سال ۲۰۱۴ به کارکنان سرویس امنیتی اوکراین مشاوره می‌داده و مأمورین سیا برای طراحی عملیات مخفی به «کی‌یف» آمده بودند.
انکار معصومانه و تولد موساد جدید
سرویس امنیتی اوکراین، و همتای آن سرویس مخفی ارتش اوکراین (GUR)، در چارچوب جنگ سایه‌ها چندین عملیات تروریستی علیه مقامات روسیه در اراضی اشغال شدۀ اوکراین، همدستان احتمالی روسیه در اوکراین، افسران روس در پشت جبهه‌ها، و طرفداران به‌نام جنگ در داخل خاک روسیه انجام دادند. وبلاگ‌نویس کشته شده در یکی از کافه‌‌های سن‌پترزبورگ یکی از آنهاست.
واشنگتن پست به‌نقل از یکی از کارکنان سازمان سیا نوشته است: «ما شاهد زایش مجموعه‌ای از سازمان‌های مخفی هستیم که با موساد اسرائیل، که عملیات آن در دهۀ هفتاد میلادی شهرت دارد، قابل مقایسه هستند.»
یکی دیگر از مقامات سازمان سیا بر محدودیت‌های عملیاتی ایالات متحده تأکید کرده و گفته است که مرکز ثقل فعالیت‌ها «ایجاد ارتباطات امن و فناوری جاسوسی و یافتن منابع اطلاعاتی جدید در روسیه بود تا پرداختن به این سؤال که چگونه می‌توان شهردار یک شهر را منفجر کرد. من چنین احساسی نداشتم که ما خود را خیلی درعملیات آنها درگیر می‌کردیم».
اظهارات اخیر را می‌توان به‌نوعی انکار معصومانه تلقی کرد، تلاشی از سوی ایالات متحده و سازمان سیا برای القای عدم مشارکت در عملیات تروریستی و مقصر جلوه دادن نیروهای نیابتی خود.
معروف است که از «واشنگتن پست» به‌عنوان پلاتفرمی برای «درز اطلاعات کنترل شده» استفاده می‌شود.
«اُله تزاروف»، نمایندۀ مجلس اوکراین از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۴، در این رابطه گفته است که تلاش ایالات متحده برای بی‌گناه جلوه دادن خود در بمب‌گذاری در اتومبیل «دوگینا» و دیگر عملیات تروریستی نادرست است. او گفته است که سازمان سیا و سازمان «ام آی ۶» بریتانیا کودتای «کی‌یف» را مدیریت کردند و به این نکته هم اشاره کرده که او می‌تواند مقامات اوکراینی را که از سازمان سیا پول گرفته‌اند نام ببرد.
تشابهات طرح سیا در اوکراین با طرح ققنوس در ویتنام ـ با چرخشی تازه
مجلۀ «کاورت اکشن» از مشابهت‌های تاریخی طرح سیا در اوکراین با طرح ققنوس در ویتنام گزارش داده است که در آن عملیات هم سازمان سیا مشارکت در طرح را انکار کرده بود. در آن عملیات هم اعمال تروریستی در جهتِ «خنثی کردن» مقامات غیرنظامی حامی جبهۀ آزادی‌بخش ویتنام به گردن نیروهای نظامی نیابتی ـــ واحد شناسایی استانی ویتنام ـــ که به انجام عملیات بی‌رحمانه معروف بود، انداخته شد.
سازمان سیا اعضای نیروهای نیابتی ویتنامی فعّال در عملیات ققنوس را مانند همکاران فعلی در اوکراین با فناوری پیشرفتۀ جدید مجهز می‌کرد، آنها را در عرصۀ جمع‌آوری اطلاعات امنیتی و شیوه‌های بازجویی آموزش می‌داد، و بانکهای اطلاعاتی کامپیوتری با نام شورشیان را که برای کشتار در نظر گرفته شده بودند تأسیس می‌نمود.
البته سازمان سیا مشارکت بلاواسطه در عملیات سرویس امنیتی اوکراین را انکار میکند، ولی درست همان کاری را در اوکراین انجام می‌دهد که در عملیات ققنوس کرد، یعنی جمع‌آوری اطلاعات، سازماندهی و تهیۀ لیست سیاه، و احتمالاٌ صدور دستور آغاز عملیات.
مقامات غیرنظامی اوکراینی که متهم به همدستی با روسیه یا معروف به تبلیغات‌چی‌های روسیه هستند در لیست سیاه جای دارند. اما این پدیدۀ تازه‌ای است که سازمان سیا و سرویس امنیتی اوکراین لیست سیاه را با انتشار آن در وب‌سایت «Myrotvorets»، که از مرکز سیا در «لانگ‌لی» اداره می‌شود، برای عموم قابل دسترس کرده‌اند.
«نوزاد کوچک ما»
روابط تنگاتنگ سازمان سیا و سرویس امنیتی اوکراین بلافاصله پس از کودتای میدان در سال ۲۰۱۴، که منجر به سرنگونی رئیس جمهور طرفدار روسیه، «ویکتور یانوکویچ»، و به‌قدرت رسیدن رئیس جمهور طرفدار غرب، «پترو پروشنکو»، و بعدها «ولادیمیر زلنسکی» شد، افزایش یافت.
پس از کودتا، سازمان سیا با سرویس امنیتی اوکراین جهت تأسیس سازمان امنیت جدیدی همکاری کرد، سازمانی که قرار بود روی عملیاتی با «اقدامات فعالانه» علیه روسیه، که ایالات متحده خواهان برکناری دولت آن بود، تمرکز کند.
طبق اظهارات یکی از مقامات اوکراینی دخیل در عملیات، مؤسسات آموزشی در خارج از «کی‌یف»، که تعدادی از کارکنان برگزیدۀ سیا در آنها تدریس می‌کردند، قرار داشتند. طرح شامل تأسیس واحدهایی بود که بتوانند «به‌عنوان گروه‌های مخفی پشت خط جبهه کار کنند».
سازمان سیا تجهیزات ارتباطات و تجهیزات شنود امن را در اختیار آنها قرار می‌داد، که شنود مکالمات تلفنی و خواندن ایمیل‌های روسیه را امکان‌پذیر می‌کرد. سازمان سیا لباس و اونیفورم جدایی‌طلبان دونباس را هم در اختیار آنها قرار می‌داد که ورود عوامل اطلاعاتی اوکراین به شهرهای اشغال شدۀ اوکراین را آسان‌تر می‌نمود.
اولین مأموریت‌ها متمرکز بر جذب خبرچین‌ها بین نیروهای نیابتی روسیه، و همچنین شنود سایبری و الکترونیکی بود. همچنین، سرویس امنیتی اوکراین عملیات خرابکارانه و دستگیری رهبران جدایی‌طلب و همدستان اوکراینی روسیه را آغاز کرد و تعدادی از دستگیرشدگان را به زندان‌های مخفی در اوکراین منتقل نمود.
در یک بازۀ زمانی سه ساله، تعدادی از مأمورین روس، فرماندهان ارشد جدایی‌طلبان، و یا همدستان اوکراینی روسیه، طی عملیات‌های خشونت‌باری کشته شدند، که به‌ظاهر قربانی تسویه‌حساب‌های شخصی شده بودند، ولی بنا به گفتۀ مقامات اوکراین در اصل کار سرویس امنیتی اوکراین بود.
در سال ۲۰۱۶، «یوگنی شیلین»، یکی از رهبران گروه‌های طرفدار روسیه در شرق اوکراین، جایی که پس از کودتای میدان زیر بمباران‌ها و اعمال فجیع اوکراین قرار گرفته بود، و او برای حفظ جان خود در روسیه به‌سر می‌برد، در رستورانی در مسکو با شلیک گلوله کشته شد.
سازمان سیا میلیون‌ها دلار برای تأسیس سرویس مخفی ارتش اوکراین (GUR) سرمایه‌گذاری کرد و سازمان کوچک و قابل‌انعطافی را شکل داد که به‌نسبت جانشین «کا.گ.ب»، یعنی سرویس امنیتی اوکراین، تعداد کم‌تری از مأمورین «کا.گ.ب» در آن کار می‌کردند. یکی از مأمورین سابق سازمان سیا در رابطه با تأسیس سرویس مخفی ارتش اوکراین گفته است: «سرویس مخفی ارتش اوکراین نوزاد کوچک ما بود و ما این نوزاد را آموزش دادیم و تجهیز کردیم.»
«در اماکنی در اوکراین، و بعدها در ایالات متحدۀ آمریکا، مأمورین سرویس مخفی ارتش اوکراین مهارت‌های مختلفی را آموختند: از برگزاری رزمایش‌های مخفی در پشت خطوط جبهۀ دشمن تا استفاده از سیستم‌های تسلیحاتی و مواد منفجره.»
سازمان سیا هزینۀ تأسیس ستاد جدیدی را برای بخش شبه‌نظامی «Spetsnatz» در سرویس مخفی ارتش اوکراین نیز تأمین، و به این سازمان در تهیۀ پیشرفته‌‌‌ترین سیستم‌های ردیابی و شنود و همچنین تجهیزات تلفن همراه کمک کرد. این تجهیزات در امتداد خطوط مرزهای تحت کنترل روسیه در شرق اوکراین اسقرار یافتند. در کنار آنها، ابزارهای نرم‌افزاری هم برای شنود تلفن‌های همراه مقامات روسیه که از مسکو برای بازدید از منطقه می‌آمدند تهیه شد.
اداره و استفاده از این تجهیزات به عهدۀ افسران اوکراینی بود، ولی اطلاعاتی که جمع‌آوری می‌شدند در اختیار آمریکایی‌ها قرار می‌گرفت. با استفاده از این تجهیزات جدید، مقادیر زیادی اطلاعات جمع‌آوری و به واشنگتن ارسال می‌شد تا توسط تحلیلگران سازمان سیا و «آژانس امنیت ملی آمریکا» (NSA) بررسی شود.
به نشانۀ وجود اعتماد بین ایالات متحدۀ آمریکا و اوکراین، به کارکنان سازمان سیا اجازه داده شده بود مستقیماً با مأمورین اوکراینی در سرویس مخفی ارتش اوکراین تماس بگیرند.
روایت سازی
شبکۀ مأمورین سرویس امنیتی و سرویس مخفی ارتش اوکراین در طراحی عملیات تروریستی و حملات پهبادی در روسیه به اوکراین کمک می‌کردند، از جمله در حملات به پُل «کرچ» و عملیاتی در ماه مه سال ۲۰۲۳، که طی آن بخشی از پشت‌بام کرملین به آتش کشیده شد.
از دیگر عملیات تروریستی مأمورین سرویس مخفی ارتش اوکراین ترور یکی از فرماندهان نیروی دریایی روسیه «استانیسلاو رشیتسکی» بود که محل استقرار وی به‌دلیل استفادۀ او از برنامۀ ورزشی در تلفن همراه خود کشف شده بود، و او به‌هنگام پیاده روی صبحگاهی هدف گلوله قرار گرفت.
یکی از مأمورین امنیتی اوکراین به واشنگتن پست گفته است که در ترور فوق‌الذکر، و دیگر ترورهای جنجال برانگیز، هدف ساختن «روایت» بود تا به دشمنان اوکراین نشان داده شود که مجازات حتی کسانی که خود را مصون از حملات می‌پندارند قریب‌الوقوع است.
این اظهارات مطابق با تعریف سنتی تروریسم است: انجام عملیاتی خشونت‌بار علیه مردم غیرنظامی با هدف رسیدن به خواسته‌ای سیاسی و یا مرعوب کردن مردم.
در دوران جنگ سرد، سازمان سیا برای ارعاب مردم مستمراً عملیات تروریستی انجام می‌داد. به‌عنوان مثال، در چارچوب عملیات ققنوس در ویتنام، برای مرعوب کردن مردم اجساد چریک‌های کشته شده را از تیرهای چراغ‌برق آویزان می‌کرد.
همین روش امروز هم در جنگ کثیف دیگری در اوکراین به‌کار می‌رود که توسط سازمان سیا هدایت می‌شود. این جنگ حتی خطرناک‌تر از موارد سابق است، زیرا در خاک روسیه، که مسلح به سلاح‌های اتمی است، انجام می‌گیرد.
منبع: Free 21، پانزدهم ژانویۀ ۲۰۲۴
https://free۲۱.org/der ـ cia ـ schattenkrieg ـ gegen ـ russland ـ seit ـ ۲۰۱۴/
