درمراثی قربانییان زمین لرزه ی مشرق زمیـــن !

امین الله مفکرامینی                   2025-02-09! بدیــــــــده اشکِ ماتم و بدل خونم ز لغزشِ…

اشک قلم 

رسول پویان  اشک قلم به صفحـۀ دل ها چکیده است  صد لاله…

استاد عبدالروف بینوا

استاد بینوا د هېواد، سیمې او نړۍ په کچه ستر…

کودکانی که کودکی نمی‌ کنند

خیابان، خانه بی‌در و پیکر کودکان فراموش‌ شده! فرشید یاسائی *  ما…

بحران هویت ملی؛ ناکامی ملت سازی و به زنجیرکشیده شدن…

نویسنده: مهرالدین مشید نیم قرن مبارزۀ سیاسی و فرهنگی و تبدیل…

سقراط، تیشه‌زنی به ریشه‌‌ی دانایی

دیدگاهی از مکتب دینی-فلسفی من بیش‌ از این نه می‌دانم. در…

خوشحال خان خټک

د ادب او فرهنګ درنو او پتمنو مینه والو! ګڼ شمېر…

اعلامیه در مورد زلزله‌ی مرگبار در ولایت کنر 

سازمان سوسیالیست‌های کارگری افغانستان  با اندوه فراوان و خشم عمیق از…

“طالبان، شطرنج بزرگ و رؤیای اوراسیایی روسیه”

نویسنده: نجیب الله قاریزاده  najeebulla.qarizada1@gmail.com +447887494441 سقوط حکومت غنی در افغانستان و بازگشت…

حکومت‌استبدادی و افراطی طالبان و ساز و برگ‌های استخباراتی و…

 نویسنده: مهرالدین مشید  از استبداد تا شایعه پراگنی؛ ساز و کار…

   امید زنده گی

زنده گی در همه حالات  بسر می آید گاه به تلخی…

از تو جدا نمیشوم 

نوشته نذیر ظفر 08/28/25 از همه گان جدا شوم از تو…

پرسش ۴: ساختار «پرس‌ومان» چگونه از گفت‌وگو به یک نظام…

-خراسان بزرگ دی‌‌روز، دانش‌مند، دانش و سبک کهنی نسبت به…

قهرمان‌پروری‌های احساسی و سقوط افغانستان در چنگال تروریسم

 نویسنده: مهرالدین مشید از اسطوره‌ پردازی های فریبنده تا بحران سیاسی…

پرسش ۵

از مکتب دینی فلسفی من بیش از این نه می‌دانم نقش…

نتیجه گیری از بحث های شبکه های تلویزونی و تحلیل…

بحث های داغ پیرامون این اقدام پاکستان راه افتید ،…

دموکراسي څه شی ده او سوسیال دموکراسي څه ته وايي؟

دا سوال د ډیرو ځوانانو پر مخ کې پروت او…

نام های بیشمار جنبش روشنگری غرب

Helvitius, C.A.(1715-1771) آرام بختیاری مقدمات: اصلاحات، انقلاب، عدالت، و سکولاریسم. روشنگری، جنبش برابری…

توضیحی بر فراخوان انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان در دفاع از…

نوشته از بصیر دهزاد  ‎فراخوان انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان در دفاع …

آیا انسان، نسبت به انسان، از ته‌یی دل هم‌دلی دارد؟

پاسخ: محمدعثمان نجیب به نماینده‌‌‌گی از مکتب هم‌دلی!؟؟ شما از موردی پرسان می‌کنید که…

«
»

د غني ستر غني اقدام؛ امنيتي ځواکونه به نور پاکستاني محصولات نه خوري

د افغان امنيتي ځواکونو د خوراک له مينو پاکستان محصولات ليرې شول. د افغانستان ملي دفاع وزارت د افغان امنيتي ځواکونو د خوراک له مينو پاکستاني محصولات حذف کړي او پر ځای يې وطني توليداتو څخه استفاده کوي. په وروستيو کې د ولسمشر غني د فرمان پر اساس پر افغان امنيتي ځواکونو پاکستاني محصولات لکه وريجې، غوښه، مالټې او کيلې بندې شوي او پر ځای يې له کورنيو توليداتو استفاده کيږي. ولسمشر غني ويلي له کورنيو توليداتو د استفادې بهير به سربيره پر دفاع وزارت، ټولو وزارتونو ته تر هغې وغځوي چې د خپلو محصولاتو لپاره کورنی او نړيوال بازار پيدا کړي.

د يو هيواد د اقتصادي پرمختګ اساسي ستنې ځوان بشري ځواک، طبيعي زيرمې او د اوبو پراخې سرچينې بلل کيږي. په داسې حال کې چې افغانستان له نېکه مرغه د پرمختګ درې واړه اساسي ستنې لري خو بيا هم له اقتصادي پلوه يو وروسته پاتې او پر نورو متکي هيواد دی. دا چې افغانستان نه دی توانيدلی د تاريخ په اوږدو کې اقتصادي پرمختګ وکړي او په ځان بسيا شي؛ دليل يې همدا دی چې له دغو درېو اساسي ستنو څخه په سمه توګه استفاده نه ده شوې او يا ورڅخه د استفادې زمينه نه ده برابره شوې.

د ترسره شويو سروې ګانو له مخې افغانستان تر ځمکې لاندې د درې تريلون ډالرو په ارزښت زيرمې لري، د ټول نفوس ۶۸ سلنه ځوان بشري ځواک او همداراز افغانستان د ۳۱۶ زره ميګا واټه د اوبو، لمر او بادي برښنا د توليد ظرفيت لري. د چارو شنونکي وايې که د افغانستان يوازې له اوبو برښنا سمه استفاده وشي، پر سيندونو برښنا بندونه جوړ شي نو دومره برښنا به توليد کړي چې نه يواځې خپل کورنۍ اړتياوې به پوره کړي بلکې په نورو هيوادونو به يې هم وپلوري. په افغانستان الله ج د اقتصادي پرمختګ ټول نعمتونه لورولي دي خو له بده مرغه تر اوسه داسې څوک نه دی پيدا شوی چې له دغو وسيلو سمه استفاده وکړي. ملنګ جان بابا په يو شعر کې د افغانستان همدغې بدبختۍ ته داسې اشاره کړې ده:

د سرو زرو رشه باندې ولاړ يمه نس خوږی

د سيند په غاړه ناست يم په ارمان د اوبو تږی

په دې چې بې هنر یم

ملنګ جان بابا رښتیا ويلي چې د کانونو زيرمې مو د سرو زرو رشې دي او له اوبو ډک پراخ سيندونه مو نورو هيوادونو ته وړيا بهيږي خو دلته مونږ افغانان په نس وږي تږي ورته لاس تر ځنې ناست يو، علت يې همدا دی چې بې هنره يو او له دغو نعماتو د استفادې هنر مو نه دی زده. اصلاً يو هيواد هغه مهال اقتصادي پرمختګ کولی شي چې پخپل ځان متکي او خود کفا وي ، یعني خپلي ټولي اړتیا وي د کورنیو عایداتو په وسیله ترسره کړي، له بده مرغه په تير کې ټول افغان حکومتونه په دې نه دي توانيدلي چې خپلو کورنيو توليداتو څخه په کور دننه د استفادې زمينه او کورني او بهرني بازارونه پيدا کړي.

اوس چې افغان ولسمشر غني هوډ کړی چې په کور دننه د کورنيو محصولاتو لپاره د استفادې زمينه او ورته کورني او بهرني بازارونه پيدا کړي نو دا په خپل ذات کې د ولسمشر غني لخوا د کورني اقتصاد پياوړتيا لپاره لوی ګام دی. ولس يې بايد ملاتړ وکړي او سوداګر مو بايد په دې برخه کې ناغيړي ونه کړي. اوسمهال ټولو سوداګرو ته لازمه ده چې له بهره په واردوونکو توکو پر ځای په خپلو کورنيو توکو پانګونه وکړي او د ولس په مقابل کې خپل ايماني او افغاني رسالت سر ته ورسوي. په ټوله کې حکومت ته لازمه ده چې د اړتیا وړ مواد په کور دننه تولید کړي، سوداګرو ته د کار او فعاليت زمينه برابره کړي، د سوداګرو د مال او ځان امنيت ډاډه کړي او ورته د کار کولو لپاره ځانګړې سیمې چې په برښنا سمبالې وي، چمتو کړي.

همداراز د حکومت تر ټولو ستر مسوليت دا دی چې د کورنيو توليداتو لپاره د بازار موندنې تر څنګ په کور دننه د پروسس فابريکې، ذخيرې او همداراز د ميوه جاتو او سبزيجاتو لپاره سړې خونې جوړې کړي. له نيکه مرغه افغانستان اوس ددې ظرفیت لري چې خوراکي توکي او نور د اړتیا وړ مواد د هیواد دننه تولید کړي او خپلو اړتیا وو ته په خپله ځواب ووايې. اوس حکومت ته په کار ده چې د کرني په سکټور کې لازمه پانګونه وکړو او د دې ترڅنګ د غذايي موادو په برخه کې د پانګوني لپاره اسانتیاوي رامنځته کړي.

لیکنه : خوشحال آصفي