ناکامی اردوغان خوش اقبال در ترکمنستان
مترجم: ک. رادین برگرفته از : بنیاد فرهنگ استراتژیک (بخش رویدادهای جهانی) *
اجلاس سه‌جانبه سران ترکمنستان، آذربایجان و ترکیه در ۱۴ دسامبر به پایان رسید. رؤسای جمهور، رؤسای وزارتخانه‌های امور خارجه، سازمانهای انرژی و حملونقل این کشورها در منطقه بین‌المللی گردشگری ترکمنستان به‌نام «آوازا» دیدار کردند. آنطور که رسانه‌ها نوشتند، «اردوغان تله‌ای برای پوتین آماده کرده بود» و مرد حیله‌گر ترک هدف از سفر به ترکمنستان و نشست «تروئیکا» را این‌گونه مشخص کرده بود : «اطلاع دادن به شرکای خود در مورد ایده ایجاد یک هاب گازی در ترکیه و اتصال آنها به زیرساخت‌های آن. در این بین، بدیهی است که برای استانبول امتناع عشق آباد از عضویت کامل در سازمان کشورهای ترک دردناک بود، آنطور که «مولود چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه در برابر نشست سران سازمان کشورهای ترک در سمرقند نوید داده بود. «قربانقلی بردی محمداف» تصمیم گرفت که ترکمنستان به وضع بی‌طرفانه خود ادامه دهد و بر سیاست چندجانبه اصرار داشت که حتی در قانون اساسی ترکمنستان آمده بود. تلاش برای وادار کردن عشق آباد به مشارکت فعال‌تر در حیات «خانواده ترک» و سود‌جویی و بهره‌برداری در این موضوع شکست خورد و «اردوغان» سعی کرد تا از موضوع گاز عبور کند. دور زدن روسیه از طریق ترانزیت گاز ترکمنستان از طریق ترکیه به اروپا، موضوعی شناخته شده است.
تا آنجا که به «الهام علی اف» مربوط است، رسالت نوچه سلطان بودن را برای خود انتخاب کرده بود، نه‌تنها نگران گاز و خط لوله ترانس خزر بود، بلکه نگران موضع بی‌طرف مستمر عشق آباد در مناقشه ارمنستان و آذربایجان نیز بود. باز در مجموع، رفتار و رابطه یکسان ترکمنستان و ایران با «تشویش‌دهی» باکو از نظر تهران متفاوت است. اگر ساده‌تر گفته شود، «اردوغان» و «علی اف» به‌دنبال فشار آوردن بر خانواده «بردی محمداف» رفته بودند، هرچند حق‌الامتیازهایی مانند میدان نفتی مورد مناقشه «دوستلوق» که به ترکمنستان انتقال یافته را فراموش نکردند. «بردی محمداف» یک سیاستمدار واقعی شرقی از آب در آمده است. او که متوجه شده بود به یک طرف متمایل خواهد شد، پذیرفت که اجلاس را روز بعد پس از مراسم تشریفاتی که به سالگرد بعدی روز بی‌طرفی ترکمنستان اختصاص داده شده بود، برگزار کند. البته، خط لوله گاز به «هاب » ترکیه چیز اشتهاآوری است، اما برای عشق آباد مسیر ترانس خزر شمال ــ جنوب کمتر جالب هست، به‌ویژه با توجه به اینکه تا چه حد ایران فعالانه لجستیک را در سواحل خزر خود در پیش گرفته است. باز پروژه گاز پوتین، به‌عنوان گزینه‌ای برای احیای خط لوله تاپی (خط لولهٔ ترکمنستان ــ افغانستان ــ پاکستان ــ هند یا تاپی طرح انتقال گاز طبیعی ترکمنستان از مسیر افغانستان به پاکستان و هند است. مترجم) ، برای ترکمنستان نیز بسیار جالب است. در نتیجه، آنطورکه «مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه» گزارش داد، در جریان مذاکرات در «آوازا»، تنها چند تفاهم‌نامه در زمینه‌های تجاری، علمی، آموزشی، فرهنگی، گمرکی، انرژی و حملونقل به امضا رسید. «اردوغان» آشکارا تصمیماتی که حملونقل گاز به اروپا را از طریق هاب ترکیه تأمین کند، اتخاذ نکرد. به گفته وزیر امور خارجه ترکیه، فعلا «ما تصمیم گرفته‌ایم گروه کاری را در این موضوع ایجاد کنیم». آنطور که گفته میشود در چنین مواردی، طرفین برای مذاکره بیشتر موافقت کرده‌اند و در این بین عشق آباد خود را به‌عنوان یک بازیکن مستقل اعلام کرده است.
* https://www.fondsk.ru/news/۲۰۲۲/۱۲/۱۶/turkmenskaja-neudacha-udachlivogo-erdogana-۵۷۹۶۷.html
