کهن افسانه ها

رسول پویان برآمد آفـتاب از مشـرق دل در سحـرگاهان شب یلـدای تار…

مهدی صالح

آقای "مهدی صالح" با نام کامل "مهدی صالح مجید" (به…

جنگ های جدید و متغیر های تازه و استفادۀ ی…

نویسنده: مهرالدین مشید تعامل سیاسی با طالبان یا بازی با دم…

                    زبان دری یا فارسی ؟

میرعنایت الله سادات              …

همه چیز است خوانصاف نیست !!!

حقایق وواقعیت های مکتوم لب می کشاید  نصیراحمد«مومند» ۵/۴/۲۰۲۳م افغانها و افغانستان بازهم…

مبانی استقلال از حاکمیت ملی در جغرافیای تعیین شده حقوق…

سیر حاکمیت فردی یا منوکراسی تا به حاکمیت مردمی و…

نوروز ناشاد زنان و دختران افغانستان و آرزو های برباد…

نویسنده: مهرالدین مشید طالبان در جاده های کابل پرسه می زنند؛…

زما  یو سم تحلیل چې غلط؛ بل غلط تحلیل چې…

نظرمحمد مطمئن لومړی: سم تحلیل چې غلط ثابت شو: جمهوریت لا سقوط…

کابل، بی یار و بی بهار!

دکتر عارف پژمان دگر به دامنِ دارالامان، بهار نشد درین ستمکده،یک سبزه،…

ارمغان بهار

 نوشته نذیر ظفر. 1403 دوم حمل   هر بهار با خود…

چگونه جهت" تعریف خشونت" به تقسیم قوای منتسکیو هدایت شدم!

Gewaltenteilung: آرام بختیاری نیاز دمکراسی به: شوراهای لنینیستی یا تقسیم قوای منتسکیو؟ دلیل…

تنش نظامی میان طالبان و پاکستان؛ ادامۀ یک سناریوی استخباراتی

عبدالناصر نورزاد تصور نگارنده بر این است که آنچه که میان…

بهارِ امید وآرزوها!

مین الله مفکر امینی        2024-19-03! بهار آمــــد به جسم وتن مرده گـان…

از کوچه های پرپیچ و خم  تبعید تا روزنه های…

نویسنده: مهرالدین مشید قسمت چهارم و پایانی شاعری برخاسته از دل تبعید" اما…

سال نو و نو روز عالم افروز

 دکتور فیض الله ایماق نو روز  و  نو  بهار  و  خزانت …

میله‌ی نوروز

یاران خجسته باد رسیده‌ است نوبهار از سبزه کوه سبز شد…

تحریم نوروز ، روسیاهی تاریخی طالبان

                 نوشته ی : اسماعیل فروغی        در لیست کارنامه های…

طالب چارواکو ته دريم وړانديز

عبدالصمد  ازهر                                                                       د تروو ليموګانو په لړۍ کې:           دا ځلي د اقتصاد…

    شعر عصر و زمان

شعریکه درد مردم و کشور در آن نبوُدحرف از یتیم…

مبارک سال نو

رسول پویان بهـار آمد ولی بـاغ وطـن رنگ خـزان دارد دم افـراطیت…

«
»

ټاپي (TAPI) به پاکستان وتړي

لومړی؛ د ټاپي سياسي ارزښت

کابو له پنځه ويشتو کلونو وروسته د افغانانو يو پخوانی خوب په حقيقت بدل شو. سره د دې چې کورنيو داړه مارانو يې د تخريب او د مخنيوي هڅه کوله؛ خو بيا هم د ټاپي پروژه په برياليتوب پرانيستل شوه. دغه پروژه د دې تر څنګ چې افغانستان ته اقتصادي اهميت لري؛ د سياسي ارزښت درلودونکې هم ده. د دغې پروژې په پلي کولو سره د افغانستان نېږدې دښمن پاکستان وتړل شو. په دې مانا چې اوس د پاکستان هغه مداخلې چې په افغانستان کې يې کولې؛ د ټاپي پروژې سره وتړل شوې. پاکستان تل د افغانستان په جګړه کې خپلې ګټې ترلاسه کړي دي خو د ټاپي پروژه به چې پاکستان يې هم يوه برخه ده؛ وکولی شي چې د افغانستان په اړه د پاکستان جنګي سياست په اقتصادي سياست بدل کړي.

د ټاپي پروژې اوس پاکستان داسې وتړلو چې مداخلې يې له اقتصادي ګټو سره وتړل شوې، اوس که پاکستان دلته په جګړه کې خپلې ګټې ګوري نو د اقتصادي ګټو د نزول په قيمت به ورته تمامېږي. پاکستان اوس ګوزار نه شي کولی، پاکستان اوس وتړل شو، پاکستان که دلته افغانستان کې مداخله کوي نو مستقيماً د دوی اقتصادي ګټې به هم ګواښل کيږي او همداراز له بل لوري به د ټاپي د شريکو هېوادونو له ډاره خپل ځان اصلاح کوي. ځکه که پاکستان له افغانستان سره بيا هم د خپل بد نيت د ښودلو نيت وکړي او د ټاپي د تخريب لپاره ګوزار کولو ته زړه وکړي نو دا به د ټاپي شريکو هېوادونو باندې ګوزار وي، او پاکستان نشي کولی چې هم مهاله هم له افغانستان او هم د ټاپي د نورو شريکو هېوادونو سره ټانټې وژووي.

بل لور ته مهم او د پام وړ ټکی له دغې پروژې د وسله والو طالبانو ملاتړ يادولی شو. طالبان هم د ټاپي پروژه د هېواد د اقتصادي بنسټ مهم عنصر بولي او وايې تر خپل کنټرول لاندې سيمو کې د دې پروژې له پلي کولو سره همکاري کوي. د طالبانو دا اعلان که د هر چا په خوښه او امر شوی وي خو له دريځه يې معلوميږي چې اوس وسله والو مخالفين هم د جګړې تر څنګ سياسي مبارزې ته هم پاملرنه کوي.

اوس که پاکستان هر څومره او په هره لاره، يا د طالبانو په وسيله او يا د هر بل عامل په وسيله د ټاپي د تخريب هڅه کوي نو د افغانستان په شمول به د هندوستان او ترکمنستان له غبرګون سره مخامخ کيږي. هر هېواد به د خپلو ګټو د تامين لپاره هم له دغې پروژې څخه کلکه ساتنه کوي.

دويم؛ د ټاپي اقتصادي ارزښت

د ټاپي ګازو نللیکه چې د افغانستان له هرات، فراه، نیمرزو، هلمند او کندهار ولایتونو تیریږي او له پاکستان نه په تېریدو د هند فاضلیکا ښار ته رسیږي، ټول اوږدوالی يې ۱۸۱۴ کيلومټره دی چې لويه برخه ۸۱۶ کيلومټره يې د افغانستان له خاورې تېريږي. دغه ستره ملي پروژه به په افغانستان کې په زرګونو خلکو ته د کار زمينه برابره کړي. دغه پروژه د افغانستان لپاره د سياسي ارزښت تر څنګ ستر اقتصادي ارزښت هم لري.

سربېره پر دې چې افغانستان به په کلني ډول د ټاپي له پروژې د حق العبور له درکه ۴۰۰ میلیونه ډالره لاس ته راوړي؛ د دغې پروژې په پلي کېدلو سره به د هغه ولايتونو چې دغه نلليکه پرې تېريږي؛ زرګونو خلکو ته د کار زمينه برابره شي، د سوېلي او مرکزي آسيا په تړل کېدو سره به افغانستان کې کورنيو او بهرنيو پانګوالو ته د پانګونې زمينه برابره شي، د برښنا سب سټيشنونه به جوړ شي او د افغانستان کورني عوايد به لوړ شي.

له دې ټولو سربېره به په کابل او ټول افغانستان کې د ګازو بيه راټيټه او خلکو ته به اساني برابره شي. په ټوله کې ويلای شو چې د ټاپي پروژه د سيمي د اقتصادي پراختيا، امنيتي وضعيت ښه والي او په سيمه ايزه کچه د ترهګرۍ پر وړاندې د ګډ دريځ رامنځته کولو کې پراخه ونډه لري.

لیکنه: خوشحال آصفي