سیل سلاح‌های ناتو به اوکراین، زمین بازی را تغییر می‌دهد؟
بررسی راهبرد نظامی غرب؛
گزارش‌های رسانه‌ای حاکی است: غرب که با اعمال شدیدترین تنگناها و تحریم‌ها تاکنون نتوانسته روسیه را زمین‌گیر کند، اقدام به روانه کردن سیل عظیمی از جنگ‌افزارها به اوکراین کرده تا جبهه نظامی را به نفع کی‌یف توزان بخشد. سئوال کارشناسان این است که آیا این راهبرد غرب به تغییر زمین بازی منجر می‌شود؟
راهبرد غرب علیه روسیه
کشورهای غربی با تحریک اوکراین برای عضویت در ناتو و اتحادیه اروپا زمینه را برای رویارویی مسکو و کی‌یف هموار ساختند؛ جنگی که از چند روز پیش وارد ماه چهارم شد. با آغاز درگیری و به دنبال آن تشدید تنش، کشورهای غربی از دو راه درصدد تضعیف روسیه برآمدند:
۱- نخست فشار اقتصادی
۲- ارسال سیل سلاح‌های پیشرفته به این کشور با هدف توازن‌بخشی به نبرد
تحریم‌ها و فشار اقتصادی علیه روسیه
جنگ اوکراین پنجم اسفند آغاز شد و حدود یک هفته بعد از شروع بحران، غرب از ابزار تحریم علیه مسکو بهره گرفت به طوری که ۱۳ اسفند (چهارم مارس) «بلومبرگ» با استناد به داده‌های «کاستلوم» به عنوان بانک اطلاعات ردیابی تحریم‌های جهانی، نوشت که روسیه از لحاظ شمار و تنگناهای تحریمی از ایران، سوریه، کره شمالی، ونزوئلا، میانمار و کوبا که بیشترین تحریم‌ها را تجربه کرده‌اند، پیشی گرفته است.
روسیه از لحاظ شمار و تنگناهای تحریمی از ایران، سوریه، کره شمالی، ونزوئلا، میانمار و کوبا که بیشترین تحریم‌ها را تجربه کرده‌اند، پیشی گرفته است
برخلاف انتظارات اما غربی‌ها به اهداف مورد نظر غرب نزدیک نشده‌اند. به عنوان نمونه با شروع جنگ روسیه علیه اوکراین، ارزش روبل در برابر دلار به کاهش چشمگیری یافت به طوری که دهم ماه مارس (اسفند) هر دلار با ۱۳۵ روبل معامله می‌شد اما مدتی بعد ارزش ارز روسیه دوباره حالتی صعودی به خود گرفت. تا اینکه اوائل ماه ژوئن (خرداد) با ۶۲ روبل معامله می‌شود؛ واقعیتی که از قدرت روبل در برابر دلار نشان دارد.
اینکه چگونه روبل روسیه در دام دلار و یورو نیفتاد، باید به تدابیر اقتصادی و سیاست کارامد دلارزدایی در ذخایر ارزی مسکو توجه کرد؛ سیاستی که سبب شد دیگر کشورها برای خرید انرژی روسیه به جای ارزهای رایج، روبل بپردازند. بنابراین موفقیت در این جنگ اقتصادی ریشه در سیاست‌های یک دهه گذشته کرملین دارد زیرا در این مدت، روسیه با دلارزدایی و استقلال اقتصادی مخاطرات ناشی از تحریم را کاهش داد.
روسیه حدود هشت سال پیش یعنی بعد از اتفاقات کریمه در سال ۲۰۱۴ میلادی تصمیم به تنوع بخشی ذخایر ارزی خود کرد. ذخایر ارزی، دارایی‌های حاصل از بازرگانی خارجی یک کشور است که در اختیار بانک مرکزی آن کشور قرار می گیرد و شامل ارز و طلا می‌شود.
طبق اعلام بانک مرکزی روسیه، ذخیره ارزی این کشور در ژانویه سال جاری میلادی (دی‌ماه ۱۴۰۰) به میزان تاریخی ۶۳۹.۶ میلیارد دلار رسید که چهارمین ذخیره بزرگ ارزی در جهان است و می‌تواند برای تقویت ارزش روبل برای مدتی طولانی استفاده شود. در حالی که تا پنج سال پیش ۴۰ درصد کل ذخیره ارزی روسیه را دلار تشکیل می‌داد. بنابر آمار بانک مرکزی روسیه، امروزه حدود ۱۶ درصد از آن به دلار نگهداری می‌شود.
تا پنج سال پیش ۴۰ درصد کل ذخیره ارزی روسیه را دلار تشکیل می‌داد. بنابر آمار بانک مرکزی روسیه، امروزه حدود ۱۶ درصد از آن به دلار نگهداری می‌شود
این درحالی است که نزدیک به ۱۳ درصد از کل ذخیره ارزی روسیه به یوآن چین، حدود ۳۲ درصد به یورو، نزدیک به ۶.۵ درصد آن به پوند انگلیس، حدود ۲۲ درصد به طلا و بقیه به ین، دلارهای کانادا، استرالیا و سنگاپور نگهداری می‌شود.
همچنین میزان بدهی خارجی دولت روسیه در ماه دسامبر(آذرماه) سال ۲۰۲۱ میلادی به رکورد تاریخی پایین ۲۶.۳ درصد رسیده که رقم بسیار مناسبی است. به عنوان نمونه ایتالیا که به طور معمول اقتصاد روسیه از نظر حجم با آن مقایسه می‌شود بار بدهی بیشتر از ۱۴۰ درصدی را به دوش می‌کشد.
اکنون داده‌های آماری از نتیجه عکس تحریم حکایت می‌کنند و نشان می‌دهند که چگونه بحران غذا و گرانی گریبان اروپا و آمریکا را گرفته‌است.
تارنمای شبکه «سی‌اِن‌بی‌سی» نرخ تورم آمریکا را در ماه آوریل در مقایسه با سال قبل ۸.۳ درصد اعلام کرد و نوشت که این افزایش بهای کالاها و خدمات حتی از پیش‌بینی ۸.۱ درصد «داوجونز» نیز بیشتر است که بالاترین نرخ تورم را از سال ۱۹۸۲ تا کنون نشان می‌دهد.
به گزارش روزنامه «الجزیره» قطر، تورم در آلمان هم در ماه می به بالاترین حد خود رسید و بهای کالا و خدمات برای مصرف‌کننده در این کشور به عنوان بزرگترین اقتصاد قاره اروپا به ۸.۷ درصد افزایش یافت.
تورم در آلمان هم در ماه می به بالاترین حد خود رسید و بهای کالا و خدمات برای مصرف‌کننده در این کشور به عنوان بزرگترین اقتصاد قاره اروپا به ۸.۷ درصد افزایش یافت
سیل عظیم سلاح‌های ناتو روانه اوکراین
ناتوانی ناتو و اتحادیه اروپا از اعمال تنگنای اقتصادی علیه روسیه، آنها را به سمت تضعیف مسکو در عرصه میدانی و صحنه جنگ کشانده است.
همین چند روز پیش، «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا با ارسال سامانه موشکی پیشرفته‌تر به اوکراین موافقت کرد. سران کی‌یف از مدت‌ها پیش خواستار دریافت این نوع تسلیحات از آمریکا بودند تا بتوانند از فاصله دورتر، مواضع روسیه را هدف قرار دهند اما آمریکا از بیم کاربرد این موشک‌ها برای زدن اهدافی در داخل خاک روسیه، تاکنون از پذیرش این درخواست سر باز زده بود.
این سامانه از توع «هیمارس اِم ۱۴۲» است که می‌تواند همزمان با چند راکت نقطه‌زن به اهدافی در فاصله ۷۰ کیلومتری حمله کند و برد آن بیشتر از توپخانه اوکراین است. نیروهای اوکراینی که در نبرد سنگین و فرسایشی دونباس با آتش سنگین و مستمر روسیه روبرو هستند از کمبود قدرت آتش خود شکایت دارند و از نگاه ناظران، ارسال این سامانه با هدف توازن‌بخشی و فرسایشی نبرد در این منطقه صورت گرفته‌است.
کنگره آمریکا پیشتر نیز بسته ۴۰ میلیارد دلاری را برای کمک به اوکراین تصویب کرد؛ بسته‌ای که کارشناسان معتقدند بیش از آن که در راستای کمک به اوکراین باشد، در واقع برای باز کردن جای پای آمریکا در آینده این کشور است.
کنگره آمریکا پیشتر نیز بسته ۴۰ میلیارد دلاری را برای کمک به اوکراین تصویب کرد؛ بسته‌ای که کارشناسان معتقدند بیش از آن که در راستای کمک به اوکراین باشد، در واقع برای باز کردن جای پای آمریکا در آینده این کشور است.
سایت «یو.اِن.زد ریویو» (The Unz review) در این باره نوشت: در دنیای واقعی، روسیه به آرامی اما با گام‌هایی مطمئن هنر جنگ ترکیبی را بازنویسی می‌کند. با این حال، با کارناوالی که ناتو با همفکری همه‌جانبه رسانه‌ها در زمینه بسته جدید ۴۰ میلیارد دلاری «کمک» ایالات متحده به اوکراین برای تغییر اذهان عمومی انجام داده، این واقعیت طوری نمایش داده شد که انگار ناتو قادر به تبدیل شدن به یک تغییر دهنده بازی در جنگ است.
این روایت «تغییر بازی» به لطف همان افرادی تبلیغ می‌شود که تریلیون‌ها دلار را به بهانه تامین امنیت افغانستان و عراق نابود کردند و ما دیدیم که چگونه در این مسیر ناکام بودند.
این ۴۰ میلیارد دلار فقط برای دو طبقه از مردم می‌تواند بازی را تغییر دهد. نخست، مجتمع نظامی-صنعتی ایالات متحده و دوم، گروهی از الیگارش‌های اوکراینی و سازمان‌های غیردولتی تازه تاسیس که بازار سیاه سلاح و کمک‌های انسان‌دوستانه را برداشته و سپس از طریق جزایر کیمن این وجوه را پولشویی می‌کنند.
نگاهی سریع به جزئیات تخصیص این ۴۰ میلیارد دلار نشان می‌دهد که ۸.۷ میلیارد دلار برای تکمیل انبار تسلیحات ایالات‌متحده هزینه خواهد شد و بنابراین اصلا به اوکراین نمی‌رود. ۳.۹ میلیارد دلار برای ( USEUCOM) دفتری که تاکتیک‌های نظامی را به کی‌یف دیکته می‌کند، اختصاص یافته‌است. ۵ میلیارد دلار برای یک زنجیره تامین جهانی غذای که بسیار مبهم و نامشخص است. ۶ میلیارد دلار برای تسلیحات واقعی و آموزش به اوکراین، ۹ میلیارد دلار نیز کمک اقتصادی است که به جیب افراد خاص خواهد رفت منتخب ناپدید می شود و در نهایت ۰.۹ میلیارد دلار نیز به پناهندگان تخصیص داده‌شد.
این کمک‌های ظاهری در حالی به سوی اوکراین روانه می‌شود که ناتو و اتحادیه اروپا همواره کی‌یف را امیدوار ولی پست درهای بسته خود منتظر نگهداشته‌اند.
سخن پایانی
روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارشی نوشته‌است زلنسکی هر مسیری به جز مسیر الحاق سریع به پیکره اتحادیه را رد کرده اما بعید به نظر می‌رسد که مطالبه او تحقق یابد.
به گزارش این روزنامه آمریکایی، باوجود حمایت لهستان و کشورهای حوزه بالتیک از عضویت سریع اوکراین در اتحادیه اروپا، حتی اگر سران اتحادیه مذاکرات با این کشور را آغاز کنند باز هم این روند زمانبر خواهد بود. حتی شروع مذاکرات با اوکراین برای پیوستن به اتحادیه محل مناقشه است چرا که گرجستان و مولداوی و برخی کشورهای دیگر مدت‌ها است که درگیر روند عضویت هستند.
ترکیه از سال ۱۹۸۷، مقدونیه شمالی از سال ۲۰۰۴، مونته‌نگرو از سال ۲۰۰۸ و آلبانی و صربستان از سال ۲۰۰۹ درخواست عضویت داده و مذاکرات برای پیوستن به اتحادیه را آغاز کرده‌اند.
افزون برآن، کنفدراسیون پیشنهادی «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهوری فرانسه و «ماریو دراگی» نخست‌وزیر ایتالیا روز نهم ماه می در جریان بزرگداشت «روز اروپا» نیز بیشتر به یک راه گریز شباهت دارد؛ کنفدراسیونی که اتحادیه اروپا را به عنوان هسته مرکزی و کشورهای دواطلب عضویت را به عنوان یک گروه پیرامونی می‌داند.
امانوئل مکرون این جامعه سیاسی جدید را «اروپای دو سرعته» می‌نامد که هر دو حلقه قادر خواهند بود در حوزه‌های گوناگون از جمله امنیت، انرژی، حمل ونقل، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و نیز آمد وشد آزادانه اتباع خود همکاری کنند.
منابع:
