سیاست جهانی واکسیناسیون و مرگ در هاله‌ای از ابهام
درباره نسخی که نه قابل تأیید است و نه سزاوار رد
مایه‌کوبی علیه کووید، هرچند با لغزش‌های زیاد، رو به جلو پیش می‌رود. حرکت بسیار نامتوازن است. تا ٢٠ ژوئیه امارات متحدۀ عربی رکورددار واکسیناسیون بود. ٧۶ و ٧٣ صدم درصد درصد جمعیت یک یا دو دوز واکسن را دریافت کرده بود؛ ۶٧ و ۵۵ صدم درصد کاملا واکسینه‌شده‌اند. اسرائیل با شاخص‌های به ترتیب برابر با ۶١ و ۶۵ صدم درصد و ۵۶ و ٣٧ صدم درصد در گروه پیشروان جای می‌گیرد. و چند کشور دیگر مانند کانادا به ترتیب با ۶٩ و ٧٨ صدم درصد و ۵١ و ٣ صدم درصد؛ هلند با ۶٧ و ٩٣ صدم درصد و ۴۶ و ٣ صدم درصد؛ انگلستان با ۶٧ و ٩ دهم درصد و ۵٣ و ١ دهم درصد؛ آلمان با ۴۶ و ٧۶ صدم درصد؛ ایالات متحدۀ آمریکا با ۵۵ و ٩٩ صدم درصد در گروه جزو کشورهای پیشرو محسوب می‌شوند. روسیه با ٢٢ و ٧٣ صدم درصد و ١۴ و ٧٩ صدم درصد در موقعیت متوسط جهانی قرار دارد.
با این حال، کشورهای زیادی هستند که صحبت از موفقیت آنها در امر واکسیناسیون جایز نیست. و این هم شاخص موجود در آنها: روآندا- ٣ درصد و ١ و ٩ دهم درصد؛ پاکستان- ۴ ممیز ١٣ صدم درصد؛ جمهوری کنگو- ٢ و ٨٩ صدم درصد و ٢٨ صدم درصد؛ نیجریا- ١ و ٢ دهم درصد و ۶۶ صدم درصد.
تعداد چنین کشورها بسیار زیاد است؛ در مجموع تقریباً نیمی از جمعیت جهان در آنها زندگی می‌کند. در حالی که پیشرفت در کشورهای جهان سوم بسیار ناچیز است، چگونه می‌توان از رسیدن به هدف مایه‌کوبی ٨٠ درصد جمعیت جهان، که سازمان بهداشت جهانی تعیین کرده، صحبت کرد؟
سازمان بهداشت جهانی درک می‌کند، که خود کشورهای جهان سوم (جهان سوم- تعریف سخیف ابدایی مائو و انور خوجه. م.) به تنهایی به سطح مشخصی از واکسیناسیون به این دلیل نمی‌رسند که این امر به پول هنگفتی نیاز دارد. قیمت یک دوز واکسن تولیدی غرب بطور میانگین ٢٠- ٣٠ دلار است. تصور کنید هزینۀ یک بار مایه‌کوبی جمعیت کشورهای جهان سوم ٢٠- ٣٠ دلار هزینه خواهد داشت (این آمار فقط برای فقیرترین کشورها در نظر گرفته میشود). اگر واکسیناسیون کامل (دو دوز) انجام شود، در این صورت، هزینۀ آن به ۴٠- ۶٠ دلار افزایش خواهد یافت. با این حال، بانک جهانی محاسبه می‌کند که در واقع، کشورهای جهان سوم حداقل به ١٠٠ میلیارد دلار پول نیاز دارند. کشورهای ثروتمند غرب بیش از یک سال است بر سر این موضوع بحث می‌کنند که آیا لازم است آنها برای جمع‌آوری این مقدار پول «ورود کرده» و به ساکنان فقیر کشورهای جهان سوم کمک کنند. بدیهی است، که شرکت‌‌های بزرگ داروسازی (کمپانی‌های آمریکایی: Pfizer ، Moderna ، Johnson & Johnson، Novavax؛ آلمانی: BioNTech و CureVac؛ آسترازنکای انگلیسی- سوئدی و غیره) از چنین سخاوتمندی بسیار خوشحال خواهند شد. زیرا، پولی که در قالب کمک به کشورهای جهان سوم ارائه میشود، در نهایت به حساب‌های بانکی داروسازی‌های بزرگ سرازیر خواهد شد. با این حال، هنوز کاری از پیش نرفته است. تا کنون آنها نتوانسته‌اند کمک‌های لازم را جمع‌آوری کنند.
صندوق بین‌المللی پول آماده است به منظور مبارزه با «همه‌گیری» و واکسیناسیون گله‌ای به کشورهای جهان سوم وام بدهد. اما چیزی برای خدمات‌رسانی و بازپرداخت وام‌ها وجود ندارد.
من در این خصوص فقط از منظر توضیح این موضوع صحبت می‌کنم، که رهبران بسیاری از کشورهای جهان سوم مشتاق درخواست سازمان بهداشت جهانی برای واکسیناسیون عمومی نبودند. این کشورها وظایف فشرده‌تری مانند غلبه بر گرسنگی، اطمینان از دسترسی مردم به آب سالم در پیش دارند. بسیاری از رهبران کشورهای جهان سوم «جشنوارۀ» کروناویروس را به‌درستی بعنوان بازی‌هایی درک کردند، که فقط غرب و غول‌های داروسازی به آن نیاز دارند. بسیاری از کشورهای در حال توسعه حتی در سال گذشته نسبت به راه‌اندازی هیاهو پیرامون «همه‌گیری» و بزرگنمایی آن توسط سازمان بهداشت جهانی کاملاً مظنون و بدبین بودند. اکثر دولتمردان جهان سوم در مورد دلایل مالی شک داشتند، اما برخی از آنها اهداف نهایی یک بازی کثیف به نام «واکسیناسیون» را درک کردند و درک خود را نیز پنهان نکردند.
تعداد مخالفان واکسیناسیون در کشورهای جهان سوم در طول سال به میزان قابل توجهی کاهش یافت. تا اواسط سال ٢٠٢١، تنها پنج کشور در جهان- بروندی، هائیتی، جمهوری دموکراتیک خلق کره تانزانیا و اریتره ایده واکسیناسیون دسته جمعی علیه کروناویروس را نپذیرفتند. رهبر سه کشور (بروندی، تانزانیا و هائیتی) چندی پیش فوت کردند و مرگ آنها در هاله‌ای ابهام قرار دارد.
از میان رهبران متوفی، درگذشت جان مگوفولی (جان پومب جوزف مگوفولی)، رئیس جمهور تانزانیا چشم‌گیر بود. او با قاطعیت از شرکت در روان‌پریشی عمومی و پیروی از «توصیه‌های» سازمان بهداشت جهانی برای مبارزه با کووید- ١٩ خودداری نمود. در ژوئن ٢٠٢٠، او تانزانیا را کشور «بدون کووید- ١٩» اعلام کرد. این کشور به روی گردشگران خارجی بسته نشد؛ پروازهای هوایی موقتاً قطع شده از مسکو، از اوت ٢٠٢٠ از سر گرفته شد.
رئیس جمهور جان مگوفولی با استفاده از ماسک‌های محافظ، فاصله‌گذاری اجتماعی به شدت مخالفت کرد، آزمایش کووید را مورد تردید قرار داد و حتی بالاتر از همه، نیاز به واکسیناسیون عمومی را رد کرد. او از صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی برای واکسیناسیون تقاضای وام نکرد و با غول‌های داروسازی در زمینۀ خرید واکسن نیز وارد مذاکره نشد. رسانه‌های جهانی او را «کوته‌فکر» می‌خواندند، تقبیح می‌کردند، اما رئیس جمهور تانزانیا همچنان سرسختانه مقاومت می‌کرد. وی ابتکار برخی از پزشکان محلی را برای آزمایش و ثبت موارد آلوده رد کرد. انتشار مطالب مربوط به کووید- ١٩ بدون اجازه مقامات در کشور ممنوع گردید. به درخواست رئیس جمهور، پزشکان تانزانیایی برای خاطرجمع کردن جمعیت و تمسخر وحشت جهانی، حیوانات و حتی میوه‌ها را آزمایش کردند. عفونت در بز، بلدرچین و پاپایا تشخیص داده شد (پاپایا- خربزه درختی، میوۀ درخت استوایی. م.). در آغاز سال ٢٠٢١، اتحادیۀ اروپا ٢٧ میلیون یورو برای مبارزه با «همه‌گیری»، به ویژه برای خرید واکسن، ماسک و دارو به این کشور شرق آفریقا اختصاص داد. اما رهبر تانزانیا با دریافت این پول، از واکسیناسیون جمعیت خودداری کرد. او این امر را چنین توضیح داد، که به داروها به اندازۀ گیاهان دارویی اعتماد ندارد و قدرت حیات‌بخش دعا را به مردم کشورش یادآوری کرد. جان مگوفولی در این رابطه گفت: «ما هنگام مبارزه با این بیماری خطرناک، باید اول به خدا توکل کنیم. بله، همانطور که پزشکان ما توصیه می‌کنند، باید اقدامات احتیاطی برای محافظت از خود در برابر این آفت به عمل بیآوریم. اما ما بیش از یک سال بدون ویروس سپری کردیم و به نحوی بدون این ماسک‌ها، که بسیاری از شماها از آنها استفاده نمی‌کنید، از عهدۀ آن برآمدیم».
عاقبتِ این داستان به فاجعه ختم شد. در ماه فوریه رسانه‌های جمعی گزارش دادند که جان مگوفولی به کروناویروس مبتلا شده است. و در ١٧ مارس، او ناگهان با تشخیص ابتلا به کووید- ١٩درگذشت.
بسیاری‌ها مرگ او را به عنوان تلافی غول‌های داروسازی به خاطر سرسختی رئیس جمهور تانزانیا تلقی کردند. برخی‌ها حتی آن را «اجرای اعدام تشریفاتی» نامیدند. این نسخه را نه می‌توان تأیید و نه رد کرد. اما اگر مرگ نسبتاً عجیب تعداد دیگری از رهبران کشورهای جهان سوم را نیز به آن اضافه کنیم، داستان حالت شوم پیدا می‌کند.
٨ ژوئن سال ٢٠٢٠، پیر نکرونزیزا (Pierre Nkrunziza)، رئیس جمهور بروندی در سن ۵۵ سالگی فوت کرد.
١٣ دسامبر سال ٢٠٢٠، نخست وزیر سوازیلند آمبروز مندولو دلامینی (Ambrose Mandvulo Dlamini) در سن ۵٢ سالکی درگذشت.
١٠ مارس سال جاری در سن ۵۶ سالگی حامد باکایوکو (Hamed Bakayoko)، نخست وزیر ساحل عاج از دنیا رفت.
و آخرین داستان در این مجموعۀ مرگ و میر، جوولن مویس (Jovenel Moïse)، رئیس جمهور هائیتی بود، که در ٧ ژوئیه ٢٠٢١ در سن ۵٣ سالگی ترور شد.
زنجیرۀ این مرگ‌های عجیب همچنان جلب توجه می‌کند. رهبران درگذشتۀ کشورها افراد مسن نبودند. مرگ آنها را با دلایل سنی نمی‌توان توضیح داد. دلیل مشترک این است که همۀ آنها در مقابل «همه‌گیری» و «واکسیناسیون» به این یا آن درجه «گستاخ» بودند. فقط جان مگفولی با کرونا جان خود را از دست نداد. در حادثۀ مرگ زودرس رئیس جمهور بروندی، نخست وزیر سوازیلند، نخست وزیر ساحل عاج نیز واژۀ «کووید» خودنمایی می‌کند. و درک این نکته که آیا این ویروس عامل اصلی بیماری و مرگ آنها بود یا علت دیگری داشت، دشوار است.
یا شاید اصلا ویروسی وجود نداشته باشد. امروزه، در زرادخانۀ سازمان «سیا» و سایر سازمانهای اطلاعاتی غربی روش‌های زیادی برای قتل سریع افراد نامطلوب بدون استفاده از سلاح گرم یا سلاح سرد، سم و سایر روش‌های «سنتی» وجود دارد. پیشرفت‌های مدرن در علم بیوتکنولوژی و پزشکی می‌تواند بسیاری از بیماری‌های کشنده را تحریک کند. همانطور که می‌دانیم هوگو چاوز، رئیس جمهور ونزوئلا در سال ٢٠١٢ درگذشت. حمله قلبی ناشی از عفونت حاد و سرطان بعنوان تشخیص رسمی اعلام گردید. بلی، حمله قلبی، سرطان و عفونت واقعیت داشت. اما، همه چیز با این واقعیت آغاز شد، که او را به طور نامحسوس آلوده کردند. تا زمان مرگ خود چاوز عقیده داشت، که سرطان او کار بدخواهان خارجی است. در ضمن، فیدل کاسترو بارها از چاوز خواست که مراقب خود باشد و فراموش نکند که سرویس‌های ویژۀ آمریکایی آموخته‌اند از سرطان به عنوان سلاح قتل استفاده کنند.
روزنامۀ انگلیسی گاردین در سال ٢٠١٢ لیستی از مقامات ارشد مبتلا به سرطان کشورهای مختلف را در همان دورۀ تاریخی تهیه کرد. این لیست شامل افراد زیر بود: «نستور کرشنر- رئیس جمهور آرژانتین (سرطان رودۀ بزرگ)، دیلما روسوف- رئیس جمهور برزیل (سرطان لنفوم) و سلف وی- لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا (سرطان گلو)، هوگو چاوز- رئیس جمهور ونزوئلا (رابدومیوسارکوم متاستاتیک)، فیدل کاسترو- رهبر سابق کوبا (سرطان معده)، اوو مورالس- رئیس جمهور بولیوی (سرطان بینی) و فرناندو لوگو- رئیس جمهور پاراگوئه (سرطان لنفوم)». همۀ آنها رهبران قدرتمند ملی بودند که روابط پر تنش با آمریکا داشتند.
این پرسش اکنون برای ما جالب نیست که علت واقعی مرگ چهار رهبر فوق‌الذکور چه بود (غیر از رئیس جمهور هائیتی). ما حتی نمی‌توانیم بگوییم که این چهار رهبر قربانی بیماری شدند یا عملیات مخفی. نکتۀ مهم است که این مرگ‌ها با عدم تمایل (یا تمایل ضعیف) آنها به واکسیناسیون جمعیت کشورهایشان ارتباط دارد. و اگر کسی علاقمند است این مرگ‌ها را بعنوان «اعدام‌های تشریفاتی» توصیف کند، ممکن است هدف او ارعاب آن دسته از سران کشورها و دولت‌ها باشد که جرأت می‌کنند از «خط کلی» سازمان بهداشت جهانی و سازماندهان و بهره‌مندان «همه‌گیری» و واکسیناسیون- حامیان سازمان بهداشت جهانی فرار کنند.
آخرین فرد مذکور در این لیست شوم- رئیس جمهور هائیتی مویس، از لیست قربانیان دلایل پزشکی خارج است. با وجود این، هائیتی یکی از معدود کشورهای جهان بود، که تا آغاز تابستان ٢٠٢١ برای واکسیناسیون مردم علیه کروناویروس اقدام نکرده بود. در آمریکای شمالی و جنوبی، هائیتی به طور کلی تنها مورد اشتثنایی بود. واشینگتن پست آن را «اختلال در عملکرد» نامید. رئیس جمهور مویس بر این عقیده بود که میکروب ساده نمی‌تواند اکثریت ساکنان جزیره را بکُشد (Mikwòb pa touye Ayisyen). در ماه آوریل سال ٢٠٢١ هائیتی از قبول تقریباً ٨٠٠ هزار دوز واکسن آسترازنکا که تحت برنامۀ کوواکس برای فقیرترین کشورها ارائه میشود، خودداری کرد (کوواکس- حروف اختصاری دسترسی جهانی متوازن به واکسن‌های کووید- ١٩. م.). و قتل پس از سه ماه اتفاق افتاد. رئیس جمهور با شلیک ١٢ گلوله کشته شد.
پ.ن. اکنون دهۀ سوم ماه ژوئیه سال ٢٠٢١ است. اگر تا اواسط سال پنج کشور جهان به فرایند واکسیناسیون عمومی ملحق نشده بود، حالا فقط سه کشور باقی مانده است. جانشینان رؤسای جمهور متوفی تانزانیا و هائیتی در ماه ژوئیه تصمیم گرفتند تا واکسیناسیون گله‌ای جمعیت را آغاز کنند. هائیتی در ١۵ ژوئیه، ٨ روز پس از مرگ رئیس جمهور، ۵٠٠٠٠٠ دوز واکسن دریافت کرد. آنها از سوی ایالات متحده به عنوان بخشی از سازوکار کوواکس، سازوکار جهانی برای توزیع متوازن واکسن‌های کرونا در سراسر جهان اهدا شد.
سه کشور هنوز به مقاومت در مقابل پروژۀ واکسیناسیون عمومی ادامه می‌دهند. ما حالا سلامت رییس جمهور بوروندی- اواریستا ندائیشیمی (Evariste Ndayishimiye)، رئیس شورای دولتی جمهوری دموکراتیک کره- کیم جونگ اون (Kim Jong-un) و رئیس جمهور اریتره- ایسایا افورکی (Isaiah Afeverki) را به دقت زیر نظر خواهیم داشت.
والنتین کاتاسانوف (Valentin Katasonov)
پروفسور، دکتر علم اقتصاد، مدیر مرکز مطالعات اقتصادی «شاراپوف» روسیه،
مشاور اقتصادی اسبق دبیر کل سازمان ملل متحد، پژوهشگر مسائل پشت صحنه
ا. م. شیری
٢٨ مرداد- اسد ١۴٠٠
منبع:
