آرامگاه مونیخ !

تاریخ انتشار :28.07.2025 hoshyaresmaeil2017@hotmail.com سیرک تابستانی «همکاری ملی برای نجات ایران» در…

انار مفتی

خانم “انار مفتی” (به کُردی: هەنار موفتی) شاعر کُرد زبان،…

مانور های سیاسی طالبان در غیاب یک اوپوزوسیون قدرتمند

نویسنده: مهرالدین مشید دورنمای ثبات و بحران در افغانستان؛ سکوت سنگین…

از منظر مکتب دینی فلسفی من بیش از نه می‌دانم…

امید و توحش، جان‌مایه‌ی ماندن از آشوب‌ها و کجایی جای‌گاه نویسنده‌گان…

جمعآوری کتابها و دستگیری جمعی زنان و دختران توسط عمال…

نوشته بصیر دهزاد در هفته گذشته رژیم اختناق ، ظالم  زن …

نمونه ی چند از سروده های خانم مفتوحه ایماق به…

 زیارتگاه مفتوحه ایماق در حضیره اندخوییان شهدای صالحین کابل - افغانستان آق …

 مکتب دینی فلسفی «من بیش از این نه  می‌دانم»، از…

فرستنده: محمدعثمان نجیب مکتب دینی–فلسفی «من بیش از این نمی‌دانم» با…

اگرعمل نداریم!

امین الله مفکر امینی     2025-21-07! تا کی سخــن رانیــــــم زوحدتی همه ابنـــــــای…

دمیدن صور در نفخ خاطره ها

نویسنده: مهرالدین مشید از سنگ بابه کلان تا سنگ های سوخته…

رفقا نباید در دوئل های عشقی شرکت کنند!

Ferdinand Lassalle (1825-1864) آرام بختیاری فردیناند لاسال،- مرگ بدلیل یک دوئل عشقی. جوانمرگی…

اعلامیه بنیاد فرهنگی اوستا در باره سرکوب و اخراج جبری…

در ماه های اخیر برخوردهای خشن در برابر پناهجویان افغان…

غمنامه ی غمگنانه ی خونین من

غرب، حامی و مسئول این‌همه جنایات و خونریزی است! سلیمان کبیر…

فراخوان دهمین دوسالانه‌‌ی «داستان کوتاه نارنج» اوایل مردادماه منتشر می‌شود

 کوتاه نارنج» اوایل مردادماه  ۱۴۰۴ با رونمایی از کتاب باغ نارنج، پوستر و…

زبان هویت 

رسول پویان  گـویند که دنـبه از درون می گندد  کُخ میزند وبه…

 باز هم وحدت 

از رفیقان  دور بودن  نا رو ا ست زیر پا کردن …

اداره طالبان و جایگاه افغانستان در ژئوپولیتیک کشورهای منطقه و…

نویسنده: مهرالدین مشید از دولت منزوی تا مهره‌ ناپایدار در بازی…

دیدگاهی بر وخامت اوضاع بین المللی و موانع موجود در…

نوشته از یصیر دهزاد  اوضاع پر از وخامت بین المللی به…

مشخصات یک جامعه‌ی عادلانه

مفهوم عدالت اجتماعی همواره یکی از بنیادی‌ترین و در عین‌حال…

این بار توطیه برضد مردم افغانستان سنگین تر و پیچیده…

نویسنده: مهرالدین مشید سرزمینی امروز به نام  افغانستان هرچند از سده…

اسدالله بلهار جلالزي

له خوږ ژبي شاعر، تکړه کیسه لیکونکي او ژورنالیست ښاغلي…

«
»

د وياړونو او سرلوړۍ ورځ

نن د وياړونو ورځ ده، نن د افغان ولس د سرلوړۍ ورځ ده، نن د افغانانو د غرور ورځ ده،  نن د افغان ولس حماسه جوړوونکې ورځ ده، نن هغه ورځ ده چې په کې د انګريزي استعمار پوزه په خاورو ککړه شوه، نن هغه ورځ ده چې اتلانو مو د ښکيلاګر ښکرونه ورمات کړل، نن د غازي امان خان د سپيڅلې کارنامې د يادولو ورځ ده، نن د غازى امان الله خان د جاه و جلال ورځ ده، نن د افغانستان د کمال او جمال ورځ ده، نن د زمري اته ويشتمه ده، نن د افغانستان د خپلواکۍ ورځ ده.

درې کم پوره سل کاله وړاندې؛ د ۱۲۹۸ کال د زمري په اته ويشتمه د افغانستان د خپلواکۍ اتل او وياړلي شخصيت غازي امان الله خان او د هغه نورو زړورو ملګرو د افغانستان او افغانانو لپاره داسې وياړ راوبښه چې تاريخ يې په پوره درناوي او زرينو کرښو ليکي او د افغانانو هر نسل به يې د زړه په تل کې ياده او ژوندۍ ساتي. په دغه ورځ اتلو، زړه ورو، غيرتمنو او پر خپلواکۍ مينو افغانانو د غازي امان الله خان په رهبريت د خپلواکۍ، ځمکنۍ بشپړتیا او ملي حاکميت ناره پورته کړه. غازي امان الله خان او ملګرو يې په دې ورځ نه يوازې افغانستان ته د خپلواکۍ وياړ وبخښه؛ بلکې د نړۍ نورو مستعمرو هيوادونو ته يې هم الهام ورکړ او دا احساس يې ورکړ چې بايد د ښکيلاک په مقابل کې لکه د اتلو افغانو راپاسي، غاښ ماتوونکی ځواب ورکړي او خپل ولس ترې ازاد کړي. د افغانستان خپلواکي نه يوازې د افغانستان په تاريخ کي د ژور مثبت بدلون فکتور په توګه شتون لري بلکې دغې ورځې د نړۍ په ډیری مستعمرو هيوادونو کې پراخ بدلون رامنځته کړ او په الهام يې له خپلواکۍ برخمن شول.

د زمري اته ويشتمه د هيواد د نورو تاريخي وياړلو ورځو په څېر هر کال په ټول هيواد کې په خوښۍ لمانځل کيږي. خو په وروستيو څو کلونو کې يې لمانځل د پخوا په شان شاندارو مراسمو او لکه څرنګه چې بايد ولمانځل شي؛ نه کيږي. د ليلونه يې ډیر څه کيدلی شي خو په عمومي  توګه د هيواد ترينګلي سياسي او امنيتي حالات او په کور دننه د ځينو لاسپوڅو او پرديو ته وفادارو کړيو نفوذ د دې سبب شوی چې دغه له وياړه ډکه ورځ مو لکه څرنګه چې ښايي؛ نه لمانځل کيږي. دا يو منل شوی حقيقت دی چې څومره يو څوک دوستان پيدا کوي او محبوبيت يې ډيريږي؛ په همدې کچه يې مخالفان او دښمنان هم ډيريږي.

د افغانستان د خپلواکۍ اتل غازي امان الله خان له  انګريزي ښکيلاک نه د خپلواکۍ په ترلاسه کولو سره د ټول ولس په زړونو کې لکه د وينې ځای نيولی او هيڅلکه به يې هير نه کړي خو له بده مرغه چې اوس هم ځينې کړۍ د دولت په بدنه کې شتون لري چې په بيلابيلو پلمو او لارو  څخه غواړو د دغې ورځې ارزښت کم کړي او يا هم کم تر کمه د افغانستان دخپلواکۍ ارزښت ته ضربه ورسوي. دوی داسې نه دي چې يوازې د غازي امان الله خان ايډيالوژيک مخالفان وي بلکې دوی په اصل کې د افغانستان د ازادۍ غوښتونکي نه دي. دوی د دې لپاره چې د دغې وياړلې ورځې ارزښت ته زيان ورسوي؛ نور خلک (هغوی چې د غازي امان خان د مفکورې مخالفان و) رامخته کوي او وايې چې د فلاني هډوکې دې هم له سره ولمانځل شي. دوی غواړي د قومي، ژبني او سمتي تعصب له مخې د غازي امان الله خان د مفکورې مخالفانو ته ارزښت ورکړي او په خلکو يې تحميل کړي. خو دوی دا هير کړي چې پر خپلواکۍ مينو افغانانو له زړونو د غازي امان او د خپلواکۍ د ورځې محبوبيت کمول؛ د دوی خوب دی، خيال دی او مجال دی.

دوی د غازي امان الله خان د هغو مخالفانو پاتې شونې دي چې په هاغه مهال يې هم د انګريزي ملايانو په وسيله غازي خان پسې پروپاګند شروع کړ. د دوی نيکونو چې د افغانستان لپاره د غازي امان الله خان د پلانونو د تطبيق مخالفان و؛ د انګريز په اشاره نوموړي پسې پراخ  منفي تبليغات شروع کړل او بلاخره هغه يې ديته اړ کړ چې له هيواده کډه وکړي. په هغه وخت همدغو د پرديو غلامانو د غازي دا برياوې ونه شوې زغملای، نو له انګريز نه د پيسو په ترلاسه کولو يې په پيسو مين ملايان په هغه پسې راپاڅول او په دې ډول يې زموږ د خلکو له سپېڅلو اسلامي احساساتو څخه يې ناوړه ګټه پورته کړه. که چيري دغو افغان دښمنه او د پرديو مزدورانو، غازي امان الله خان د افغانستان د پرمختګ اړوند خپل پلان عملي کيدو ته پريښی وای نو نن به افغانستان هم د سيمې له سيالو هیوادونو لکه ايران او ترکيه سره به په قطار کې ولاړ و.

لیکنه : خوشحال آصفي