کهن افسانه ها

رسول پویان برآمد آفـتاب از مشـرق دل در سحـرگاهان شب یلـدای تار…

مهدی صالح

آقای "مهدی صالح" با نام کامل "مهدی صالح مجید" (به…

جنگ های جدید و متغیر های تازه و استفادۀ ی…

نویسنده: مهرالدین مشید تعامل سیاسی با طالبان یا بازی با دم…

                    زبان دری یا فارسی ؟

میرعنایت الله سادات              …

همه چیز است خوانصاف نیست !!!

حقایق وواقعیت های مکتوم لب می کشاید  نصیراحمد«مومند» ۵/۴/۲۰۲۳م افغانها و افغانستان بازهم…

مبانی استقلال از حاکمیت ملی در جغرافیای تعیین شده حقوق…

سیر حاکمیت فردی یا منوکراسی تا به حاکمیت مردمی و…

نوروز ناشاد زنان و دختران افغانستان و آرزو های برباد…

نویسنده: مهرالدین مشید طالبان در جاده های کابل پرسه می زنند؛…

زما  یو سم تحلیل چې غلط؛ بل غلط تحلیل چې…

نظرمحمد مطمئن لومړی: سم تحلیل چې غلط ثابت شو: جمهوریت لا سقوط…

کابل، بی یار و بی بهار!

دکتر عارف پژمان دگر به دامنِ دارالامان، بهار نشد درین ستمکده،یک سبزه،…

ارمغان بهار

 نوشته نذیر ظفر. 1403 دوم حمل   هر بهار با خود…

چگونه جهت" تعریف خشونت" به تقسیم قوای منتسکیو هدایت شدم!

Gewaltenteilung: آرام بختیاری نیاز دمکراسی به: شوراهای لنینیستی یا تقسیم قوای منتسکیو؟ دلیل…

تنش نظامی میان طالبان و پاکستان؛ ادامۀ یک سناریوی استخباراتی

عبدالناصر نورزاد تصور نگارنده بر این است که آنچه که میان…

بهارِ امید وآرزوها!

مین الله مفکر امینی        2024-19-03! بهار آمــــد به جسم وتن مرده گـان…

از کوچه های پرپیچ و خم  تبعید تا روزنه های…

نویسنده: مهرالدین مشید قسمت چهارم و پایانی شاعری برخاسته از دل تبعید" اما…

سال نو و نو روز عالم افروز

 دکتور فیض الله ایماق نو روز  و  نو  بهار  و  خزانت …

میله‌ی نوروز

یاران خجسته باد رسیده‌ است نوبهار از سبزه کوه سبز شد…

تحریم نوروز ، روسیاهی تاریخی طالبان

                 نوشته ی : اسماعیل فروغی        در لیست کارنامه های…

طالب چارواکو ته دريم وړانديز

عبدالصمد  ازهر                                                                       د تروو ليموګانو په لړۍ کې:           دا ځلي د اقتصاد…

    شعر عصر و زمان

شعریکه درد مردم و کشور در آن نبوُدحرف از یتیم…

مبارک سال نو

رسول پویان بهـار آمد ولی بـاغ وطـن رنگ خـزان دارد دم افـراطیت…

«
»

دقانون او حقوقو تر منځ فرقونه

له ډېرو محصلینو سره دا پوښتنه وي، چې د قانون او حقوقو تر منځ کوم پیر شته او کنه؟ که وي نو کوم توپیرونه به وي.؟

هو د حقوق او قانون تر منځ توپیر شته او دا توپیرونه په لاندې ډول دي.

اول په تعریف کې لوی توپیر لیدل کېږي.

قانون: هغه مصوبه چې د ملي شورا د دواړو جرګو ( مشرانو جرګې او اولسي جرګې) له لورې تصویب او د اولسمشر له لورې توشیح شوی وي قانون بلل کیږي.

او یا قانون هغه صریح، معقول او الزامي امر دی، چې د واکمن مقام له لورې وضع کیږي. موخه او هدف یې د ټولنې لارښوونه وي قانون بلل کیږي.

او یا هم هغه معقول او صریح تجویز، چې د واکمن مقام له لورې وضع کیږي او تطبیق یې جبري شکل ولري قانون بلل کیږي.

نو قانون د قواعدو هغه مجموعي ته ویل کیږي، چې د ‌ ذیصلاح مرجع یعنی دولت له خوا په تصویب رسیدلی وي، او که دولت تصویب نه  کړي قانون نه شمېرل کیږي.

خو بیا-

حق: عبارت  له هغه سلطی، امتیاز او اقتدار څخه دی چی یو شخص یی د نورو اشخاصو او اشیاوو په وړاندې لري او د قانون له خوا حمایه کېږي.

حقوق : حقوق عبارت د یو سلسله قواعیدو څخه دی چی  انسانې ژوند د ټولنې په داخل کې رهبري کوي.

که د دواړو تاریخي سیر ته پام وکړو نو حق یا حقوق  د قانون څخه ډېر پخوا د انسان د پیدایښت سره سم رامنځته شوي. مثلاً د ژوند حق، د هستوګنې حق او نور… ان تر دې چې د دولت نه مخکې طبعي حقوق موجود و او په ټولنه کې د عدالت د تامین لپاره او د تجاوز د مخنیوي لپاره طبیعی حقوقو څخه کار اخیستل کېده.

د لغوي معنی له مخې هم توپیر لري.

قانون: مقیاس او اندازه کولو ته وایی

خو

حقوق: ثابت، رښتیا، د باطن په ضد مبارزه او د الله نوم دی

د ثابتوالي له مخې هم توپير لري.

قانون: تغیر منونکی دی، یعنې قانون انعطاف پزیر دی، د وخت په تېرو سره قانون بدلیږي او یا قانون ډېر زر تغیر کوونکی دی.

د مثال په ډول موږ د افغانستان دولت یادوو، ددې امکان شته چې دغه اوسنی رژیم ړنګ او پر ځای یې بل رژیم  وټاکل شي، نوي رژيم کولای شي، چې په قانون کې تغیرات راوړي یا – د افغانستان په اوسنی قانون کې داسې راغلې، چې ولسمشر نه شي کولای چې د دریم ځل لپاره ځان کاندید کړي، خو که  لویه جرګه جوړه شي او وغواړي چې ولسمشر د دریم او څلورم ځل لپاره بیا وټاکل شي. دا کار شونې ده.

خو

حقوق ثابت دی، انعطاف پزیر نه دی، لکه د ژوند کولو حق یا د ازادي حق دې ته ورته نور طبیعی حقوق پکې شامل دي.

قانون د حقوقو د چتر لاندې دی او یا هم د حقوقو یوه برخه ده.

قانون د حقوقو محافظ یا ساتونکې ده.

صیام الدین پسرلی