کهن افسانه ها

رسول پویان برآمد آفـتاب از مشـرق دل در سحـرگاهان شب یلـدای تار…

مهدی صالح

آقای "مهدی صالح" با نام کامل "مهدی صالح مجید" (به…

جنگ های جدید و متغیر های تازه و استفادۀ ی…

نویسنده: مهرالدین مشید تعامل سیاسی با طالبان یا بازی با دم…

                    زبان دری یا فارسی ؟

میرعنایت الله سادات              …

همه چیز است خوانصاف نیست !!!

حقایق وواقعیت های مکتوم لب می کشاید  نصیراحمد«مومند» ۵/۴/۲۰۲۳م افغانها و افغانستان بازهم…

مبانی استقلال از حاکمیت ملی در جغرافیای تعیین شده حقوق…

سیر حاکمیت فردی یا منوکراسی تا به حاکمیت مردمی و…

نوروز ناشاد زنان و دختران افغانستان و آرزو های برباد…

نویسنده: مهرالدین مشید طالبان در جاده های کابل پرسه می زنند؛…

زما  یو سم تحلیل چې غلط؛ بل غلط تحلیل چې…

نظرمحمد مطمئن لومړی: سم تحلیل چې غلط ثابت شو: جمهوریت لا سقوط…

کابل، بی یار و بی بهار!

دکتر عارف پژمان دگر به دامنِ دارالامان، بهار نشد درین ستمکده،یک سبزه،…

ارمغان بهار

 نوشته نذیر ظفر. 1403 دوم حمل   هر بهار با خود…

چگونه جهت" تعریف خشونت" به تقسیم قوای منتسکیو هدایت شدم!

Gewaltenteilung: آرام بختیاری نیاز دمکراسی به: شوراهای لنینیستی یا تقسیم قوای منتسکیو؟ دلیل…

تنش نظامی میان طالبان و پاکستان؛ ادامۀ یک سناریوی استخباراتی

عبدالناصر نورزاد تصور نگارنده بر این است که آنچه که میان…

بهارِ امید وآرزوها!

مین الله مفکر امینی        2024-19-03! بهار آمــــد به جسم وتن مرده گـان…

از کوچه های پرپیچ و خم  تبعید تا روزنه های…

نویسنده: مهرالدین مشید قسمت چهارم و پایانی شاعری برخاسته از دل تبعید" اما…

سال نو و نو روز عالم افروز

 دکتور فیض الله ایماق نو روز  و  نو  بهار  و  خزانت …

میله‌ی نوروز

یاران خجسته باد رسیده‌ است نوبهار از سبزه کوه سبز شد…

تحریم نوروز ، روسیاهی تاریخی طالبان

                 نوشته ی : اسماعیل فروغی        در لیست کارنامه های…

طالب چارواکو ته دريم وړانديز

عبدالصمد  ازهر                                                                       د تروو ليموګانو په لړۍ کې:           دا ځلي د اقتصاد…

    شعر عصر و زمان

شعریکه درد مردم و کشور در آن نبوُدحرف از یتیم…

مبارک سال نو

رسول پویان بهـار آمد ولی بـاغ وطـن رنگ خـزان دارد دم افـراطیت…

«
»

تحلیلگر مسایل شبه قاره در گفت و گو با ایرنا: روابط ایران و شبه قاره پس از توافق هسته یی وارد مرحله جدیدی می شود

هند و پاکستان 2 کشور مهم منطقه ی شبه قاره هستند که از دیرباز روابطی دوستانه با تهران داشته اند و در فضای تازه ی سیاست خارجی نیز مقصدهای مهمی برای دیپلماسی ایرانی به شمار می روند.
«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران در آخرین گام از دور دوم سفرهای منطقه یی خود روز بیست و دوم مرداد به پاکستان و یک رو بعد به هند سفر کرد.
به این بهانه، گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا در گفت وگویی با رمضانی بونش پژوهشگر و کارشناس مسایل منطقه ی شبه قاره، به بررسی جایگاه این منطقه در روابط خارجی ایران، وضعیت مناسبات سیاسی، امنیتی و اقتصادی با پاکستان و هند و چشم انداز روابط ایران با این کشورها پرداخت.
رمضانی بر این باور است که پیوندهای مشترک زبانی، قومی و فرهنگی میان ایران و شبه قاره موجب خواهد شد در کنار کسب منافع سیاسی و اقتصادی، بحران های منطقه یی با همکاری های رو به گسترش حل و فصل شود.

در ادامه، مشروح گفت وگوی ایرنا با «رمضانی بونش» آمده است:

*** ایرنا: وزیر امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران پنجشنبه و جمعه ی هفته ی گذشته سفری منطقه یی به پاکستان و هند داشت. این سفر در برهه ی کنونی چه اهمیتی دارد؟
**رمضانی: با توجه دیدارهای ظریف با شخصیت هایی مانند «محمد نواز شریف»، «ایاز صادق» و «سرتاج عزیز» نخست وزیر، رییس مجلس ملی و مشاور نخست وزیر پاکستان در امور خارجه، همچنین وزیر امور خارجه و نخست وزیر هندوستان، این دیدارها فرصت هایی را برای تشریح مواضع و رویکردهای تازه ی ایران در حوزه ی دیپلماسی و سیاست خارجی به کشورهای هدف فراهم کرد و از سوی دیگر بسترهایی را برای گسترش مناسبات پس از توافق هسته یی در حوزه های گوناگون به وجود آورد.
گذشته از این، در روابط با شبه قاره در فضای پس از توافق هسته یی، یکی از هدف های دولت یازدهم ترمیم مناسبات و پیش قدمی در حل و فصل مسایل منطقه یی و تبادل نظر در مورد مساله ی سوریه و چگونگی رویارویی با گروه داعش به شمار می رود.

*** ایرنا: شبه قاره ی هند در روابط خارجی ایران چه جایگاهی دارد؟
**رمضانی: ایرانیان و ساکنان شبه قاره دارای پیوندهای گوناگونی هستند. نزدیک هایی زبانی، فرهنگی و نژادی از دوران گذشته، 2 تمدن ایرانی و هندی را دارای روابط پردامنه یی کرده است. این روابط در طول سده های گذشته ادامه داشته است. در دوره ی نوین نیز روابط رسمی ایران با هند و پاکستان پس از استقلال 2 کشور برقرار شد. این روابط در دوره هایی زیر تاثیر قطب بندی های نظام بین المل فراز و فرودهایی داشت. با این حال، هند از نخستین کشورهایی بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی نظام جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخت. همچنین، روابط ایران و پاکستان در چند دهه ی گذشته، با وجود چالش ها و دخالت های بیرونی تداوم داشته است.
شبه قاره ی هند با توجه به جمعیت گسترده، اشتراک های نژادی- فرهنگی، زبانی و مذهبی و … برای ایران اهمیت بسیاری داشته و دارد. جنوب آسیا تا چند سال گذشته جایگاه مهمی در سیاست خارجی ایران نداشت اما پس از آنکه روابط با کشورهای غربی دستخوش تحولات منفی شد، ایران در چارچوب سیاست نگاه به شرق برای ایجاد موازنه در روابط خود با غرب به منطقه ی آسیا از جمله جنوب این قاره توجه بیشتری کرد.

*** ایرنا: ایران و پاکستان به عنوان 2 کشور همسایه اغلب روابطی دوستانه داشته اند. این روابط تا چه حد زیر تاثیر تحولات پرونده ی هسته یی بوده است؟
**رمضانی: در شرایط کنونی مقام ها، تحلیلگران و کارشناس های مسایل سیاسی و بین المللی پاکستان معتقدند سفر وزیر امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران به اسلام آباد می تواند نقطه ی عطفی در روابط 2 کشور همسایه باشد. از نگاه پاکستانی ها افزون بر مسایل دوجانبه، موضوع های مربوط به تحولات منطقه و صلح و امنیت آن از اصلی ترین محورهایی است که می توان در مورد آن رایزنی کرد و به یقین، ایران و پاکستان چشم انداز این توافق تاریخی و تاثیر آن در تحولات منطقه یی را مورد بحث و بررسی قرار می دهند.
هر چند پاکستانی ها در چند سال گذشته با در نظر داشتن متغیرهایی چون نقش عربستان سعودی و دخالت آمریکا تمایل جدی برای گسترش همکاری های گوناگون با ایران نداشتند و حزب حاکم نیز در این راه با چالش هایی روبرو بود و محدودیت هایی در راه همکاری جمهوری اسلامی ایران و پاکستان وجود داشت که اجازه نمی داد توافق های دوجانبه در مرحله ی اجرا قرار بگیرد، اما به نظر می رسد در برهه ی کنونی و به ویژه پس از توافق هسته یی، اراده ی سیاسی اسلام آباد برای گسترش روابط بیشتر شده است. این امر می تواند بسترساز روابطی تازه میان جمهوری اسلامی ایران و پاکستان شود. در این راه، 2 کشور با توجه به ظرفیت های گوناگون امنیتی، نظامی- دفاعی و اقتصادی و با تکیه بر بسترهای مشترک برای توسعه ی روابط می توانند در حوزه هایی چون اقتصاد، انرژی، امن سازی مرزهای مشترک و مبارزه با تروریسم (دهشت افکنی) و گروه های افراط گرا در منطقه و کشورهای دیگر همکاری هایی داشته باشند.

*** ایرنا: تحولات هسته یی در روابط تهران- دهلی نو به چه شکلی تاثیرگذار بود؟
**رمضانی: با نگاهی به فرصت ها و بسترهای روابط ایران و هندوستان در حوزه های گوناگون و نیز جایگاه 2 کشور در نظام بین الملل باید گفت تهران و دهلی نو از ظرفیت افزایش روابط برخوردارند.
هند با جمعیتی بیش از یک میلیارد و 200میلیون نفر و گستردگی سرزمینی بیش از 2 برابر ایران، چهارمین اقتصاد بزرگ دنیا، دومین کشور پرجمعیت پس از چین و دارای تولید ناخالص داخلی با ارزش اسمی بیش از یک تریلیون دلار است. رشد و پیشرفت اقتصادی هند باعث شده این کشور در رده ی پنجمین مصرف کننده ی بزرگ انرژی در دنیا قرار گیرد و پیش بینی می شود تا سال 2030 میلادی به سومین مصرف کننده ی بزرگ انرژی پس از آمریکا و چین تبدیل شود. این کشور تنها چهار دهم درصد از ذخایر نفت اثبات شده ی دنیا را دارد و همچنان به عنوان یک وارد کننده ی بزرگ انرژی باقی خواهد ماند. اکنون هند 70 درصد از نیازهای نفتی و 50 درصد از نیازهای گازی خود را وارد می کند.
ایران در گذشته دومین تامین کننده ی نفت هند بوده است. اکنون نیز هند می تواند به ایران که سومین دارنده ی بزرگ ذخایر نفت و دومین دارنده ی ذخایر گاز است نگاهی تازه به عنوان منبعی جهت تامین انرژی خود داشته باشد. در این میان، هند و هم ایران در راه متنوع سازی بازارهای صادراتی و وارداتی انرژی خود و جلوگیری از وابستگی به چند کشور ویژه کوشش خواهند کرد تا روابط انرژی، گازی و نفتی خود را ادامه دهند. در حوزه ی گاز طبیعی نیز هندوستان می تواند با گذر از مشکلات پیشین در طرح های انرژی و توسعه ی میدان های گازی ایران همکاری داشته باشد. در این میان می شود با احداث یک خط لوله ی فراساحلی، گاز ایران را به هندوستان رساند یا با رفع چالش های کنونی در خط لوله ی صلح همکاری کرد.
در حوزه ی همکاری های حمل و نقل و ترانزیتی، 2 کشور از سال 2005 میلادی در پی تشکیل یک کریدور شمال- جنوب با مشارکت روسیه هستند که امکان جابجایی کالا از بندرهای هندی را به بندرعباس یا چابهار ایران فراهم می کند و نقش ایران را در ترانزیت کالا در منطقه گسترش بسیاری خواهد داد. در این ارتباط، هند در مورد تکمیل بندر چابهار و ساخت خط آهنی که چابهار را به شهر «زرنج» افغانستان متصل خواهد کرد، با ایران به توافق رسیده است. بندر چابهار به عنوان دروازه ی طلایی کشورهای مستقل همسود و افغانستان می تواند با گذر از مانع پاکستانی که دشمن راهبردی هند بوده برای انتقال کالاهای گوناگون هندی به افغانستان و آسیای مرکزی استفاده شود. گذشته از این، مبادلات غیرنفتی 2 کشور که پیش از این، بیشتر در زمینه ی فراورده های نفتی بوده، می تواند به سرمایه گذاری در بخش های خودرو، فناوری اطلاعات، منسوجات و … نیز کشیده شود.
افزون براین، در حوزه ی همکاری های دفاعی- امنیتی ایران و هندوستان تاکنون چندین دور گفت وگوی راهبردی انجام داده اند. به همین خاطر همکاری هایی در زمینه هایی چون آموزش و تبادل کارشناسان، همکاری در حوزه دانش فضایی، انتقال دانش نظامی، همکاری های امنیتی در رویارویی با تروریسم و مواد مخدر، رزمایش مشترک و همکاری های امنیتی و نظامی برای 2 کشور قابل انجام است.

*** ایرنا: فرصت ها و چالش های پیش روی روابط جمهوری اسلامی ایران با پاکستان چیست؟
**رمضانی: ایران نخستین کشوری است که پس از استقلال پاکستان در سال 1947 میلادی از هند، این کشور را به رسمیت شناخت. این کشور که سابقه ی سال ها حسن همجواری با ایران دارد با توجه به فشارهای کشورهای عربی و آمریکا مجبور شد روابط اقتصادی با ایران را قطع کند. طی سال های اخیر بی توجهی اسلام آباد به برقراری امنیت مرزی و همچنین قاچاق موارد مخدر و سلاح و پایبند نبودن به تعهدهای مربوط به طرح خط لوله ی صلح مهمترین چالش های موجود در روابط دوجانبه بوده است.
دولت کنونی اسلام آباد به دنبال برقراری نوعی توازن منطقه یی در روابط با عربستان و ایران است و نوع کنشگری پاکستان در بحران هایی مانند یمن و افغانستان می تواند روابط ایران و پاکستان را متاثر سازد. ورای این متغیرها، بازیگران خارجی و منطقه یی به ویژه متغیرهایی مانند هند، آمریکا و چین در روابط میان 2 کشور ایران و پاکستان موثرند.
افزون بر این، در بحث انرژی به ویژه خط لوله ی گازی مشترک ایران و پاکستان فرصت های همکاری گسترده یی میان 2 کشور وجود دارد.

*** ایرنا: فرصت ها و چالش های پیش روی روابط جمهوری اسلامی ایران و هند چیست؟
**رمضانی: در گذشته با وجود کوشش های تهران و دهلی نو در گسترش روابط، متغیرها و چالش های داخلی، منطقه یی و بین المللی گوناگونی موجب تاخیر در گسترش روابط یا جلوگیری از گسترش آن شده است. از سوی دیگر نیز جدا از تحریم ها در سال های گذشته، واشنگتن معتقد بوده که روابط دهلی نو با تهران می تواند به عنوان چالش بزرگی بر سر راه همکاری های بیشتر هندوستان و آمریکا قرار گیرد. هندی ها در چارچوب نگاه واقع گرایانه، واقعیت ها و منافع گوناگون اقتصادی و سیاسی خود را در برابر رابطه با آمریکا نادیده نگرفتند.
در شرایط کنونی، هر چند برخی از چالش ها بر سر گسترش روابط تهران و دهلی نو حذف یا کمتر شده است اما نبود مرز مشترک در خشکی، تنش در روابط پاکستان و هند، فشارهای وارده از جانب کشورهای غربی و آمریکا، بدقولی های هندی ها در حوزه های اقتصادی چون بندرچابهار، انرژی و … نیز می تواند از مهمترین چالش های موجود در روابط دوجانبه باشد.

*** ایرنا: با توجه به سیر تحولات کنونی، آینده ی روابط ایران و پاکستان را چگونه می بینید؟
**رمضانی: اگر به دامنه ی روابط 2 کشور نگاه کنیم در شرایط کنونی این همکاری در حوزه های گوناگونی می تواند گسترش پیدا کند. در این حال بحث اقتصادی مهم ترین مساله یی است که 2 کشور می توانند در این زمینه باهم کار کنند. هزینه ی حمل و نقل میان 2 کشور به دلیل وجود خط آهن به پاکستان اندک است و از این زاویه بسیار مناسب است که ایران و پاکستان همکاری های خودشان را ادامه دهند. گذشته از این، در حوزه ی همکاری منطقه یی، بهترین ظرفیت برای همکاری ایران و پاکستان می تواند در چارچوب سازمان اکو انجام گیرد. در این میان، موضوع احداث خط لوله ی گاز و مبارزه ی مشترک با افراطی گری مناسبات را بیش از پیش گسترش خواهد داد.

*** ایرنا: نظر شما در باره ی چشم انداز مناسبات تهران- دهلی چیست؟
**رمضانی: هند با جمعیت انبوه، گستردگی سرزمینی بالا و عضویت در باشگاه هسته یی، دارای ظرفیت بسیاری در تاثیرگذاری منطقه یی و حتی جهانی است. این کشور دارای مولفه های اصلی قدرت یعنی گستردگی جغرافیایی، جمعیت و قدرت نظامی است و اندیشه ی تبدیل شدن به قدرتی بزرگ در سطح جهانی و کسب حق وتو در شورای امنیت را در سر می پروراند.
هندی ها با توجه به ظرفیت های انرژی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران خواستار روابط محکم تری با تهران هستند. اکنون نیز هند با عضویت در جنبش غیرمتعهدها و گروه «بریکس» می تواند به ایران در همکاری در سوق دادن جهان تک قطبی به چند قطبی کمک کند. افزون بر این، در شرایط کنونی، هند می تواند به خروج ایران از فشارهای غرب کمک کند. در این شرایط با توجه به متغیرهای گوناگون منطقه یی و بین المللی به نظر می رسد، گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران با هندوستان در تمامی زمینه ها از اولویت های سیاست خارجی دولت یازدهم باشد و توافق هسته یی نیز می تواند افق های روشنی را در تثبیت و گسترش روابط 2 کشور ایجاد کند.
* گروه پژوهش و تحلیل خبری

هند و پاکستان 2 کشور مهم منطقه ی شبه قاره هستند که از دیرباز روابطی دوستانه با تهران داشته اند و در فضای تازه ی سیاست خارجی نیز مقصدهای مهمی برای دیپلماسی ایرانی به شمار می روند.
«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران در آخرین گام از دور دوم سفرهای منطقه یی خود روز بیست و دوم مرداد به پاکستان و یک رو بعد به هند سفر کرد.
به این بهانه، گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا در گفت وگویی با رمضانی بونش پژوهشگر و کارشناس مسایل منطقه ی شبه قاره، به بررسی جایگاه این منطقه در روابط خارجی ایران، وضعیت مناسبات سیاسی، امنیتی و اقتصادی با پاکستان و هند و چشم انداز روابط ایران با این کشورها پرداخت.
رمضانی بر این باور است که پیوندهای مشترک زبانی، قومی و فرهنگی میان ایران و شبه قاره موجب خواهد شد در کنار کسب منافع سیاسی و اقتصادی، بحران های منطقه یی با همکاری های رو به گسترش حل و فصل شود.

در ادامه، مشروح گفت وگوی ایرنا با «رمضانی بونش» آمده است:

*** ایرنا: وزیر امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران پنجشنبه و جمعه ی هفته ی گذشته سفری منطقه یی به پاکستان و هند داشت. این سفر در برهه ی کنونی چه اهمیتی دارد؟
**رمضانی: با توجه دیدارهای ظریف با شخصیت هایی مانند «محمد نواز شریف»، «ایاز صادق» و «سرتاج عزیز» نخست وزیر، رییس مجلس ملی و مشاور نخست وزیر پاکستان در امور خارجه، همچنین وزیر امور خارجه و نخست وزیر هندوستان، این دیدارها فرصت هایی را برای تشریح مواضع و رویکردهای تازه ی ایران در حوزه ی دیپلماسی و سیاست خارجی به کشورهای هدف فراهم کرد و از سوی دیگر بسترهایی را برای گسترش مناسبات پس از توافق هسته یی در حوزه های گوناگون به وجود آورد.
گذشته از این، در روابط با شبه قاره در فضای پس از توافق هسته یی، یکی از هدف های دولت یازدهم ترمیم مناسبات و پیش قدمی در حل و فصل مسایل منطقه یی و تبادل نظر در مورد مساله ی سوریه و چگونگی رویارویی با گروه داعش به شمار می رود.

*** ایرنا: شبه قاره ی هند در روابط خارجی ایران چه جایگاهی دارد؟
**رمضانی: ایرانیان و ساکنان شبه قاره دارای پیوندهای گوناگونی هستند. نزدیک هایی زبانی، فرهنگی و نژادی از دوران گذشته، 2 تمدن ایرانی و هندی را دارای روابط پردامنه یی کرده است. این روابط در طول سده های گذشته ادامه داشته است. در دوره ی نوین نیز روابط رسمی ایران با هند و پاکستان پس از استقلال 2 کشور برقرار شد. این روابط در دوره هایی زیر تاثیر قطب بندی های نظام بین المل فراز و فرودهایی داشت. با این حال، هند از نخستین کشورهایی بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی نظام جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخت. همچنین، روابط ایران و پاکستان در چند دهه ی گذشته، با وجود چالش ها و دخالت های بیرونی تداوم داشته است.
شبه قاره ی هند با توجه به جمعیت گسترده، اشتراک های نژادی- فرهنگی، زبانی و مذهبی و … برای ایران اهمیت بسیاری داشته و دارد. جنوب آسیا تا چند سال گذشته جایگاه مهمی در سیاست خارجی ایران نداشت اما پس از آنکه روابط با کشورهای غربی دستخوش تحولات منفی شد، ایران در چارچوب سیاست نگاه به شرق برای ایجاد موازنه در روابط خود با غرب به منطقه ی آسیا از جمله جنوب این قاره توجه بیشتری کرد.

*** ایرنا: ایران و پاکستان به عنوان 2 کشور همسایه اغلب روابطی دوستانه داشته اند. این روابط تا چه حد زیر تاثیر تحولات پرونده ی هسته یی بوده است؟
**رمضانی: در شرایط کنونی مقام ها، تحلیلگران و کارشناس های مسایل سیاسی و بین المللی پاکستان معتقدند سفر وزیر امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران به اسلام آباد می تواند نقطه ی عطفی در روابط 2 کشور همسایه باشد. از نگاه پاکستانی ها افزون بر مسایل دوجانبه، موضوع های مربوط به تحولات منطقه و صلح و امنیت آن از اصلی ترین محورهایی است که می توان در مورد آن رایزنی کرد و به یقین، ایران و پاکستان چشم انداز این توافق تاریخی و تاثیر آن در تحولات منطقه یی را مورد بحث و بررسی قرار می دهند.
هر چند پاکستانی ها در چند سال گذشته با در نظر داشتن متغیرهایی چون نقش عربستان سعودی و دخالت آمریکا تمایل جدی برای گسترش همکاری های گوناگون با ایران نداشتند و حزب حاکم نیز در این راه با چالش هایی روبرو بود و محدودیت هایی در راه همکاری جمهوری اسلامی ایران و پاکستان وجود داشت که اجازه نمی داد توافق های دوجانبه در مرحله ی اجرا قرار بگیرد، اما به نظر می رسد در برهه ی کنونی و به ویژه پس از توافق هسته یی، اراده ی سیاسی اسلام آباد برای گسترش روابط بیشتر شده است. این امر می تواند بسترساز روابطی تازه میان جمهوری اسلامی ایران و پاکستان شود. در این راه، 2 کشور با توجه به ظرفیت های گوناگون امنیتی، نظامی- دفاعی و اقتصادی و با تکیه بر بسترهای مشترک برای توسعه ی روابط می توانند در حوزه هایی چون اقتصاد، انرژی، امن سازی مرزهای مشترک و مبارزه با تروریسم (دهشت افکنی) و گروه های افراط گرا در منطقه و کشورهای دیگر همکاری هایی داشته باشند.

*** ایرنا: تحولات هسته یی در روابط تهران- دهلی نو به چه شکلی تاثیرگذار بود؟
**رمضانی: با نگاهی به فرصت ها و بسترهای روابط ایران و هندوستان در حوزه های گوناگون و نیز جایگاه 2 کشور در نظام بین الملل باید گفت تهران و دهلی نو از ظرفیت افزایش روابط برخوردارند.
هند با جمعیتی بیش از یک میلیارد و 200میلیون نفر و گستردگی سرزمینی بیش از 2 برابر ایران، چهارمین اقتصاد بزرگ دنیا، دومین کشور پرجمعیت پس از چین و دارای تولید ناخالص داخلی با ارزش اسمی بیش از یک تریلیون دلار است. رشد و پیشرفت اقتصادی هند باعث شده این کشور در رده ی پنجمین مصرف کننده ی بزرگ انرژی در دنیا قرار گیرد و پیش بینی می شود تا سال 2030 میلادی به سومین مصرف کننده ی بزرگ انرژی پس از آمریکا و چین تبدیل شود. این کشور تنها چهار دهم درصد از ذخایر نفت اثبات شده ی دنیا را دارد و همچنان به عنوان یک وارد کننده ی بزرگ انرژی باقی خواهد ماند. اکنون هند 70 درصد از نیازهای نفتی و 50 درصد از نیازهای گازی خود را وارد می کند.
ایران در گذشته دومین تامین کننده ی نفت هند بوده است. اکنون نیز هند می تواند به ایران که سومین دارنده ی بزرگ ذخایر نفت و دومین دارنده ی ذخایر گاز است نگاهی تازه به عنوان منبعی جهت تامین انرژی خود داشته باشد. در این میان، هند و هم ایران در راه متنوع سازی بازارهای صادراتی و وارداتی انرژی خود و جلوگیری از وابستگی به چند کشور ویژه کوشش خواهند کرد تا روابط انرژی، گازی و نفتی خود را ادامه دهند. در حوزه ی گاز طبیعی نیز هندوستان می تواند با گذر از مشکلات پیشین در طرح های انرژی و توسعه ی میدان های گازی ایران همکاری داشته باشد. در این میان می شود با احداث یک خط لوله ی فراساحلی، گاز ایران را به هندوستان رساند یا با رفع چالش های کنونی در خط لوله ی صلح همکاری کرد.
در حوزه ی همکاری های حمل و نقل و ترانزیتی، 2 کشور از سال 2005 میلادی در پی تشکیل یک کریدور شمال- جنوب با مشارکت روسیه هستند که امکان جابجایی کالا از بندرهای هندی را به بندرعباس یا چابهار ایران فراهم می کند و نقش ایران را در ترانزیت کالا در منطقه گسترش بسیاری خواهد داد. در این ارتباط، هند در مورد تکمیل بندر چابهار و ساخت خط آهنی که چابهار را به شهر «زرنج» افغانستان متصل خواهد کرد، با ایران به توافق رسیده است. بندر چابهار به عنوان دروازه ی طلایی کشورهای مستقل همسود و افغانستان می تواند با گذر از مانع پاکستانی که دشمن راهبردی هند بوده برای انتقال کالاهای گوناگون هندی به افغانستان و آسیای مرکزی استفاده شود. گذشته از این، مبادلات غیرنفتی 2 کشور که پیش از این، بیشتر در زمینه ی فراورده های نفتی بوده، می تواند به سرمایه گذاری در بخش های خودرو، فناوری اطلاعات، منسوجات و … نیز کشیده شود.
افزون براین، در حوزه ی همکاری های دفاعی- امنیتی ایران و هندوستان تاکنون چندین دور گفت وگوی راهبردی انجام داده اند. به همین خاطر همکاری هایی در زمینه هایی چون آموزش و تبادل کارشناسان، همکاری در حوزه دانش فضایی، انتقال دانش نظامی، همکاری های امنیتی در رویارویی با تروریسم و مواد مخدر، رزمایش مشترک و همکاری های امنیتی و نظامی برای 2 کشور قابل انجام است.

*** ایرنا: فرصت ها و چالش های پیش روی روابط جمهوری اسلامی ایران با پاکستان چیست؟
**رمضانی: ایران نخستین کشوری است که پس از استقلال پاکستان در سال 1947 میلادی از هند، این کشور را به رسمیت شناخت. این کشور که سابقه ی سال ها حسن همجواری با ایران دارد با توجه به فشارهای کشورهای عربی و آمریکا مجبور شد روابط اقتصادی با ایران را قطع کند. طی سال های اخیر بی توجهی اسلام آباد به برقراری امنیت مرزی و همچنین قاچاق موارد مخدر و سلاح و پایبند نبودن به تعهدهای مربوط به طرح خط لوله ی صلح مهمترین چالش های موجود در روابط دوجانبه بوده است.
دولت کنونی اسلام آباد به دنبال برقراری نوعی توازن منطقه یی در روابط با عربستان و ایران است و نوع کنشگری پاکستان در بحران هایی مانند یمن و افغانستان می تواند روابط ایران و پاکستان را متاثر سازد. ورای این متغیرها، بازیگران خارجی و منطقه یی به ویژه متغیرهایی مانند هند، آمریکا و چین در روابط میان 2 کشور ایران و پاکستان موثرند.
افزون بر این، در بحث انرژی به ویژه خط لوله ی گازی مشترک ایران و پاکستان فرصت های همکاری گسترده یی میان 2 کشور وجود دارد.

*** ایرنا: فرصت ها و چالش های پیش روی روابط جمهوری اسلامی ایران و هند چیست؟
**رمضانی: در گذشته با وجود کوشش های تهران و دهلی نو در گسترش روابط، متغیرها و چالش های داخلی، منطقه یی و بین المللی گوناگونی موجب تاخیر در گسترش روابط یا جلوگیری از گسترش آن شده است. از سوی دیگر نیز جدا از تحریم ها در سال های گذشته، واشنگتن معتقد بوده که روابط دهلی نو با تهران می تواند به عنوان چالش بزرگی بر سر راه همکاری های بیشتر هندوستان و آمریکا قرار گیرد. هندی ها در چارچوب نگاه واقع گرایانه، واقعیت ها و منافع گوناگون اقتصادی و سیاسی خود را در برابر رابطه با آمریکا نادیده نگرفتند.
در شرایط کنونی، هر چند برخی از چالش ها بر سر گسترش روابط تهران و دهلی نو حذف یا کمتر شده است اما نبود مرز مشترک در خشکی، تنش در روابط پاکستان و هند، فشارهای وارده از جانب کشورهای غربی و آمریکا، بدقولی های هندی ها در حوزه های اقتصادی چون بندرچابهار، انرژی و … نیز می تواند از مهمترین چالش های موجود در روابط دوجانبه باشد.

*** ایرنا: با توجه به سیر تحولات کنونی، آینده ی روابط ایران و پاکستان را چگونه می بینید؟
**رمضانی: اگر به دامنه ی روابط 2 کشور نگاه کنیم در شرایط کنونی این همکاری در حوزه های گوناگونی می تواند گسترش پیدا کند. در این حال بحث اقتصادی مهم ترین مساله یی است که 2 کشور می توانند در این زمینه باهم کار کنند. هزینه ی حمل و نقل میان 2 کشور به دلیل وجود خط آهن به پاکستان اندک است و از این زاویه بسیار مناسب است که ایران و پاکستان همکاری های خودشان را ادامه دهند. گذشته از این، در حوزه ی همکاری منطقه یی، بهترین ظرفیت برای همکاری ایران و پاکستان می تواند در چارچوب سازمان اکو انجام گیرد. در این میان، موضوع احداث خط لوله ی گاز و مبارزه ی مشترک با افراطی گری مناسبات را بیش از پیش گسترش خواهد داد.

*** ایرنا: نظر شما در باره ی چشم انداز مناسبات تهران- دهلی چیست؟
**رمضانی: هند با جمعیت انبوه، گستردگی سرزمینی بالا و عضویت در باشگاه هسته یی، دارای ظرفیت بسیاری در تاثیرگذاری منطقه یی و حتی جهانی است. این کشور دارای مولفه های اصلی قدرت یعنی گستردگی جغرافیایی، جمعیت و قدرت نظامی است و اندیشه ی تبدیل شدن به قدرتی بزرگ در سطح جهانی و کسب حق وتو در شورای امنیت را در سر می پروراند.
هندی ها با توجه به ظرفیت های انرژی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران خواستار روابط محکم تری با تهران هستند. اکنون نیز هند با عضویت در جنبش غیرمتعهدها و گروه «بریکس» می تواند به ایران در همکاری در سوق دادن جهان تک قطبی به چند قطبی کمک کند. افزون بر این، در شرایط کنونی، هند می تواند به خروج ایران از فشارهای غرب کمک کند. در این شرایط با توجه به متغیرهای گوناگون منطقه یی و بین المللی به نظر می رسد، گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران با هندوستان در تمامی زمینه ها از اولویت های سیاست خارجی دولت یازدهم باشد و توافق هسته یی نیز می تواند افق های روشنی را در تثبیت و گسترش روابط 2 کشور ایجاد کند.
* گروه پژوهش و تحلیل خبری