اظهارات بایدن در مورد تایوان؛ پوک ساختن سیاست چین واحد
مترجم: سایت «۱۰ مهر»برگرفته از : گلوبال تایمز، ۲۳ ماه مه ۲۰۲۲ *
ژاپن همیشه چین، روسیه و کره شمالی را به‌عنوان «تهدیدات» اصلی امنیتی خود در نظر گرفته و از این عوامل برای توسعه بیشتر توان نظامی خود استفاده کرده است. علاوه بر این، ژاپن فکر می‌کند که درگیری روسیه و اوکراین تغییرات عمده‌ای را در ژئوپلیتیک بین‌المللی ایجاد خواهد کرد و بر قدرت و نفوذ اروپا و روسیه تأثیر می‌گذارد و در نتیجه به ژاپن فرصتی می‌دهد تا به‌عنوان دومین قدرت، جایگاه بزرگ غرب را اشغال کند.
دولت بایدن با بیان اینکه در صورتی که سرزمین اصلی چین جزیره تایوان را به زور تصرف کند، ایالات متحده مداخله نظامی خواهد کرد، گامی فراتر برای بی‌محتوا ساختن سیاست چین واحد برداشته و این اظهارات او با مخالفت شدید چین روبرو شده است. تحلیلگران هشدار دادند از آنجایی که ایالات متحده و متحدان آن، و به‌ویژه ژاپن، از بحران اوکراین برای کمک به «استقلال» واقعی جزیره تایوان استفاده می‌کنند، طرح‌های آنها در سرزمین اصلی چین با واکنش شدیدتری مواجه خواهد شد. سرزمین اصلی بر سر منافع اصلی خود سازش نمی‌کند.
بایدن پس از اولین نشست خود با فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن، گفت که اگر سرزمین اصلی چین، جزیره تایوان را به زور بگیرد، ایالات متحده مداخله نظامی خواهد کرد. کیشیدا گفت که «تلاش‌های یک‌جانبه برای تغییر وضعیت موجود با زور، مانند اوکراین، هرگز نباید در اقیانوس هند و آرام تحمل شود.» وی همچنین افزود که او و بایدن بر اهمیت صلح و ثبات در تنگه تایوان تأکید کردند.
سخنان بایدن توجه بسیاری از رسانه‌های جهانی را به خود جلب کرده بود و آن را تیتر اول صفحات خود کرده بودند. چین مخالفت قاطع خود را با اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرده است.
در یک کنفرانس مطبوعاتی، وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفت که جزیره تایوان بخشی جدایی‌ناپذیر از چین است و مسأله تایوان «صرفاً امور داخلی چین» است، که اجازه دخالت نیروهای خارجی را نمی‌دهد. و چین جایی برای مصالحه در مسائلی که به منافع اصلی آن در تمامیت ارضی و حاکمیت مربوط می‌شود، ندارد.
به گفته تحلیلگران، این اولین بار نیست که بایدن به جزیره تایوان ضمانت امنیتی می‌دهد و این اظهارات گاف نیست، بلکه سیگنال خطرناکی است مبنی بر اینکه آمریکا سیاست چین واحد خود را بیشتر کنار می‌گذارد.
در اکتبر ۲۰۲۱، بایدن گفت که ایالات متحده از تایوان در صورت «حمله» سرزمین اصلی چین محافظت خواهد کرد. و مانند آنچه در سال ۲۰۲۱ اتفاق افتاد، به‌زودی یک مقام ناشناس از کاخ سفید بیرون آمد و رویترز به نقل از او گفت که هیچ تغییری در سیاست ایالات متحده در قبال جزیره تایوان ایجاد نخواهد شد.
دا وی، مدیر مرکز امنیت بین‌المللی و استراتژی دانشگاه تسینگ هوا (چین خوا) در پکن گفت: مانند اظهارات بایدن درباره تایوان در ماه اکتبر، آنچه او در ژاپن گفت با موضع سنتی دولت آمریکا در مورد این موضوع که معمولاً به‌عنوان «ابهام استراتژیک» توصیف می‌شود، ناسازگار بود و همراه با مجموعه‌ای از اقدامات، دولت بایدن در حال برداشتن گامی فراتر برای توخالی کردن و پوک ساختن سیاست چین واحد است.
دا خاطرنشان کرد که بایدن نیز با حیله‌گری در این موضوعات برای ایالات متحده فضایی را باقی گذاشت. «ارسال نیروها مداخله نظامی است، ارائه سلاح و اطلاعات نظامی و انجام عملیات نجات نیز می‌تواند به‌عنوان «مداخله نظامی» تعبیر شود … دولت بایدن در حال بازی در این جزیره است که نه‌تنها به سیاستمداران طرفدار تایوان در ایالات متحده پاسخ می‌دهد، بلکه به استراتژی خود در قبال چین نیز خدمت می‌کند.»
با این حال، با توجه به حساسیت مسأله تایوان، بازی با تاکتیک‌ها از طریق گفتار یا عمل منجر به نتیجه خوبی نخواهد شد. دا گفت: «اگر دولت بایدن بر انجام این کار پافشاری کند، روابط چین و آمریکا مانند برخورد کشتی تایتانیک به کوه یخ خواهد بود که به بحران یا بدتر ختم می‌شود.»
بایدن همچنین گفت که بازدارندگی چین از تصرف جزیره یکی از دلایلی است که روسیه باید «بهای گزافی» برای درگیری با اوکراین بپردازد. وی افزود که هرگونه تلاش چین برای استفاده از زور علیه تایوان باعث می‌شود چین «کل منطقه را از بین ببرد» و «اقدام دیگری مشابه آنچه در اوکراین رخ داد»، خواهد بود.
سان چنگهائو، پژوهشگر مرکز امنیت بین‌المللی و استراتژی دانشگاه تسینگ هوا (چین خوا) به گلوبال تایمز گفت که ایالات متحده با تلاش برای درهم‌آمیختن مسأله اوکراین با مسأله تایوان و انکار حاکمیت چین بر جزیره تایوان، یک نبرد برای جنگ شناختی را ترویج می‌کند.
سان گفت: «با این حال، اوکراین و جزیره تایوان کاملاً متفاوت هستند. ایالات متحده با تلفیق عمدی این دو، در تلاش است تا کشورهای آسیا ــ اقیانوسیه را گمراه و آنها را وادار کند که فکر کنند منطقه آسیا ــ اقیانوسیه در معرض خطر یک درگیری مشابه است.» او افزود: چنین اظهاراتی می‌تواند به «استراتژی آسیا و اقیانوسیه» آمریکا و مداخله آن در مسئله تایوان مشروعیت بخشد.
اقدامات اخیر ایالات متحده در جزیره تایوان نشان‌دهنده تمایل به تغییر «ابهام استراتژیک» ایالات متحده به‌سمت «وضوح استراتژیک» است. ایالات متحده به‌طور کامل سیاست چین واحد خود را رها نکرده است، اما این روند بسیار خطرناک است. به گفته سان، ایالات متحده در حال آزمایش گام به گام حرف آخر چین است.
به‌عنوان مثال، در اواسط ماه مه، وزارت امور خارجه ایالات متحده در حال انجام اصلاحات و بازنگری‌های گسترده در بیانیه‌های خود در مورد به اصطلاح روابط ایالات متحده و تایوان در وب‌سایت رسمی خود بود، و جملات «ایالات متحده از استقلال تایوان حمایت نمی‌کند» و به‌رسمیت شناختن اینکه دولت جمهوری خلق چین به‌عنوان تنها دولت قانونی چین است و فقط یک چین وجود دارد و تایوان بخشی از چین می‌باشد را از این وب‌سایت رسمی حذف نمود.
سیاستمداران ایالات متحده همچنین موضوعات مربوط به ورود جزیره تایوان به «چارچوب اقتصادی هند ــ اقیانوس آرام» به رهبری ایالات متحده ــ ابزاری ژئوپلیتیکی برای منزوی کردن چین از زنجیره تأمین جهانی و فشار برای دعوت تایوان به مجمع جهانی بهداشت را مطرح کردند.
کارشناسان می‌گویند که صرف‌نظر از اتخاذ «ابهام استراتژیک» یا «وضوح استراتژیک»، عزم مردم چین برای حل مسأله تایوان تحت تأثیر قرار نخواهد گرفت و به راه اصلی خود ادامه خواهد داد.
تحلیلگران از بازی مکرر ایالات متحده با «کارت تایوان» انتقاد کردند و به جدایی‌طلبان در جزیره هشدار دادند که وعده‌های ایالات متحده به این جزیره فقط لفاظی است و زمانی که سرزمین اصلی چین تحت فشار قرار می‌گیرد تا اقدامات مصمم و سریع نسبت به جزیره انجام دهد، ایالات متحده مانند کاری که با دیگر «متحدان» خود کرده است، هیچ‌وقت هیچ تمایلی برای نجات تایوان نخواهد داشت.
در اوایل ماه مه، ارتش آزادیبخش خلق چین (PLA) یک رزمایش مشترک در مقیاس بزرگ را از هر دو طرف در اطراف جزیره تایوان برگزار کرد، حرکتی که به گفته کارشناسان سطح بالای آمادگی رزمی ارتش آزادیبخش خلق چین بر فراز تایوان را به نمایش گذاشت. هشدار قاطع به نیروهای جدایی‌طلب طرفدار «استقلال تایوان» و نیروهای مداخله‌گر خارجی در زمانی که این نیروها بارها اظهارات و اقدامات نادرستی در مورد مسأله تایوان از خود بروز می‌دهند.
جاه‌طلبی ژاپن
ژاپن به‌عنوان متحد نزدیک ایالات متحده، قبل و در طول سفرهای بایدن، مکرراً درباره تایوان صحبت کرده است. تحلیلگران می‌گویند که ژاپن همچنین از زمان‌بندی مناقشه روسیه و اوکراین برای ایجاد «مشروعیت» برای خود به‌منظور مداخله در امور داخلی چین و ایجاد فرصتی برای تبدیل شدن به یک متحد «محور جهانی» برای ایالات متحده و ایفای نقش بزرگ‌تر در عرصه جهانی استفاده می‌کند.
هو جیپینگ، معاون، رئیس انستیتوی روابط بین‌الملل معاصر چین به گلوبال تایمز گفت، ژاپن همیشه چین، روسیه و کره شمالی را به‌عنوان «تهدیدات» اصلی امنیتی خود در نظر گرفته و از این عوامل برای توسعه بیشتر توان نظامی خود استفاده کرده است. علاوه بر این، ژاپن فکر می‌کند که درگیری روسیه و اوکراین تغییرات عمده‌ای را در ژئوپلیتیک بین‌المللی ایجاد خواهد کرد و بر قدرت و نفوذ اروپا و روسیه تأثیر می‌گذارد و در نتیجه به ژاپن فرصتی می‌دهد تا به‌عنوان دومین قدرت، جایگاه بزرگ غرب را اشغال کند.
ناظران متوجه آخرین تعدیل‌های ژاپن در سیاست‌های این کشور شده‌اند، از‌جمله تحریم فعال روسیه، افزایش بودجه نظامی، و اعمال اصلاحات قانون اساسی.
هو گفت که ژاپن به‌جای تبدیل شدن به یک دست‌نشانده ایالات متحده، استراتژی جاه‌طلبانه‌تری دارد و خاطرنشان کرد که ژاپن می‌خواهد قدرت نظامی و جایگاه سیاسی بین‌المللی داشته باشد که با وضعیت اقتصادی آن به‌عنوان سومین اقتصاد بزرگ جهان مطابقت داشته باشد.
گذشته از هیاهوی «تهدید چین»، ایالات متحده و ژاپن همچنین پس از نشست بایدن و کیشیدا در روز دوشنبه بیانیه مشترکی منتشر کردند که در آن به اصلاحات در سازمان ملل، بحران اوکراین، حمایت ایالات متحده برای تقویت توان دفاعی ژاپن، فعالیت‌های دریایی و بسیاری از زمینه‌های دیگر اشاره کردند.
شیانگ هائویو، پژوهشگر موسسه مطالعات بین‌المللی چین روز دوشنبه به گلوبال تایمز گفت، با توجه به موضوعات و نتایج اجلاس، ائتلاف ایالات متحده و ژاپن تمایلی به «پان ــ امنیتی» نشان داده است ــ که از یک اتحاد نظامی سنتی به یک اتحاد نظامی، امنیتی، ایدئولوژیک، اقتصادی و فناوری تبدیل شده است.
شیانگ افزود، چنین نسخه‌ای قوی از اتحاد ایالات متحده و ژاپن به‌وضوح چین را هدف قرار می‌دهد. وی خاطرنشان کرد که ژاپن همیشه یک مهره شطرنج بوده و خواهد بود و تمام وعده‌هایی که آمریکا به ژاپن داده است این است که این کشور در خدمت استراتژی آمریکا برای مهار چین باشد.
برخی رسانه‌های ژاپنی نشست دوشنبه را «مهم‌ترین اجلاس ۲۰ سال اخیر» و مهم‌ترین مناسبت پس از روی کار آمدن کیشیدا به‌عنوان نخست‌وزیر ژاپن در اکتبر ۲۰۲۱ توصیف کرده‌اند.
شیانگ در پاسخ گفت که لاف زدن به «اهمیت» این اجلاس بیشتر شبیه خودارضایی است. برای جهان خارج، چیز خاصی نیست جز اینکه آنقدر آشکار است که ژاپن نمی‌تواند هدف خود از استفاده از ایالات متحده برای ارتقای جایگاه و نفوذ بین‌المللی خود را پنهان کند. و اضافه کرد که این نشست وضعیت نابرابر بین ایالات متحده و ژاپن را تغییر نخواهد داد.
تحلیلگران خاطرنشان کردند که از زمان شروع بحران اوکراین، ژاپن تمام تلاش خود را به کار گرفته است تا برای تبلیغ در جهت تقویت بیشتر بنیه نظامی خود، مدام از «فضای رو به وخامت امنیتی» ژاپن دم بزند. به گفته تحلیلگران، نخبگان ژاپنی با دستکاری افکار عمومی، جو همکاری با آمریکا را برای مقابله با چین، روسیه و کره شمالی ایجاد کرده‌اند.
شیانگ گفت که تمایلات ضدِ جنگ یا صدای دانشمندان، سیاستمداران و رسانه‌ها در ژاپن در دیپلماسی ژاپن کاهش یافته است، و خاطرنشان کرد که در طول تاریخ، ژاپن به دلیل هیاهوی خطرات خارجی از مسیر خارج شده است و وضعیت خطرناک سیاسی کنونی باید زنگ خطر را برای سایر کشورها به‌ویژه کشورهای آسیایی به صدا درآورد.
