کلارا آیزنرزتکین یکی ا زچهره‌های برجسته جنبش زنان جهان
درهرسال یک بار،همراه باتجلیل وبزرگداشت از هشتم مارچ روزجهانی زنان،نام کلارازتکین به ذهن ها تازه شده ومشعل مبارزات اش روشن و تابنده تر می گردد. .
زیراکلارا زتکین پیشنهاددهنده وبانی انتخاب چنین روزی دردومین کنگرۀ زنان سوسیالیست درسال ۱۹۱۱ ، درکپنهاگ بود.او به روز ۵ جنوری ۱۸۵۷،در آلمان زاده شد. درسال۱۹۳۳، به عمر ۷۶ ساله گی در نزدیکی شهر ماسکو چشم ازجهان بست.
زتکین دختر یک آموزگارروستایی از ایالت ساکسن آلمان بود. درخانواده‌یی مسیحی بانظرات انسان دوستانه بزرگ شد. او دردوران تحصیل درآموزشگاه تربیت معلم درلایپزیک به عضویت حزب سوسیال دموکرات آلمان درآمد درپاریس به عنوان روزنامه نگار درنشرات کارگری فرانسوی وآلمانی مشغول به کارشد و هر دو پسرخود را دراین شهربه دنیاآورد .
کلارازتکین پس ازدرگذشت شریک زنده گی‌اش در سال ۱۸۹۰ ،به همراه کودکانش ازپاریس به اشتوتگارت آلمان بازگشت ودرآن‌جا به عنوان نویسنده یک نشریه کارگری زنان تحت نام”برابری”آغاز به کارکرد.
در آنجاآشنایی‌اش باهنرمند نقاش، گیورگ فریدریش زوندل به ازدواج با اوانجامید.
کلارازتکین گفت:«همان گونه که کارگربه وسیله سرمایه‌داربه انقیاد کشیده می‌شود، زن نیز تا زمانی که از نظراقتصادی مستقل نشده، در بند مرد باقی خواهند ماند!»
کلارا زتکین نه تنها تضادی بین فعالیت برای حقوق زنان و مبارزه برای برقراری جامعه یی عادلانه که کنترول تولید به دست کارگران باشد، نمی‌دید و برای تحقق هردوی آنان مبارزه می‌کرد،بلکه رهایی کامل زن را تنها دربستر مناسباتی امکان پذیر می دانست که آنان را از وابستگی اقتصادی برهاند. به همین دلیل او مردها را دشمن واقعی زنان نمی دانست،بلکه روابط و مناسبت موجود را دشمن هردوی آنان می شمرد. برای تحقق این ایده،کلارا زتکین نیزمانند بسیاری از زنان و مردان مبارزبایستی بهای سنگینی
می پرداخت. پیوستن اودرسن ۲۱ ساله گی به حزب سوسیال دموکرات آلمان که درآن زمان غیرقانونی بود،منجربه دستگیری مکرراو و درنهایت اجباربه ترک آلمان وزنده گی درتبعیدشد.
درپاییز ۱۸۹۰،که فعالیت حزب سوسیال دموکرات آلمان آزادشد،اونیزباخانواده‌اش به آلمان بازگشت.کلارازتکین درآلمان در سال ۱۸۹۹،با نقاش جوانی به نام فریدریش زوندل ازدواج کرد،اماطولی نکشید که این رابطه به شکست منجرشد.اوهرگز درفعالیت های سیاسی خود نقش جنس دوم را بازی نکرد واین اجازه را نیز به دیگران نداد تا چنین نقشی را به اوتحمیل کنند.
کلارازتکین ازبنیانگذاران انترناسیونال اول درسال ۱۸۸۹، ویکی ازنماینده گان انقلابی درجناح مارکسیست‌های انقلابی حزب سوسیال دموکراسی آلمان بود. دراین سال،او به همراه روزا لوگزامبورگ ،کارل لیبکنشت، پوتیه ،پل لافار،لویی میشل،اگوست ببل وفرانس مهرینگ آشناشدوبرای اساسگذاری تشکل هاوسازمان های پیشروعلیه نظام طبقاتی سرمایه داری مبارزه کرد . .
درسال ۱۹۱۹ روزا لوگزمبورگ و کارل لیبکنشت پس از تحمل شکنجه های شدید به طرز فجیعی به وسیله ماموران دولت آلمان،کشته شدند،کلارازتکین سوگند نامه مشهوری را به یاد رفقای جانباخته اش نوشت .
کلارا زتکین ازسال ۱۹۲۷ تا ۱۹۲۹، دررهبری کمیته ی مرکزی حزب کمونست آلمان درامور بین المللی آن حزب قرارداشت.او همچنین از سال ۱۹۲۱ ، تا ۱۹۳۳عضو کمیته‌ی اجرایی انترناسیونال کمونیستی وازسال ۱۹۲۵ ، رییس “کمک سرخ درآلمان”بود.درفاصله‌ی سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۳ دردوران جمهوری وایمرنیزاونماینده درمجلس آلمان بود.مبارزه برای کسب حقوق زنان،یکی از مهمترین زمینه‌های فعالیت‌های سیاسی- اجتماعی کلارا زتکین را تشکیل می داد.
زتکین یکی از پیشتازان مبارز برای کسب حق رأی برای زنان است. نشریه‌ی زنان به نام برابری از سال ۱۸۹۱ تا ۱۹۱۷،باهمت وبامسوولیت اومنتشر می‌شد.او درکنگره‌ی مؤسس انترناسیونال دوم،در تاریخ ۱۹جولای ۱۸۸۹،بردرخواست زنان دررابطه باکسب حق رأی،انتخاب آزادانه‌ی شغل وحمایت ویژه از زنان درقوانین اجتماعی، صریحاً به بحث بافعالان حقوق زنان پرداخت که ازمنافع طبقات مرفه وسرمایه‌دارحمایت می‌کردند.اودرسخنرانی خود دراین جلسه چنین استدلال می‌کند: “مامی‌دانیم که رهایی کامل زنان،نه تنها با به دست آوردن حق اشتغال میسراست ونه،تنها با داشتن حق تحصیل،اگرچه این‌ها نیزحقوق طبیعی و مسلم ماوحتامقدم برحقوق سیاسی مااستند.گواه ما،تجربه‌ی کشورهایی است که درآنان زنان حق شرکت درانتخابات به اصطلاح همگانی،آزادومستقیم رادارند.دراین کشورها،حق رأی، بدون داشتن استقلال اقتصادی زنان،تفاوتی واقعی دروضعیت آنان به وجود نیاورده است.اگررهایی اجتماعی تنهابارهایی سیاسی میسربود،بایستی دراین کشورهامعضلات اجتماعی زنان نیزباکسب حق رأی حل شده باشد.
ماباور داریم که رهایی زن تنهابا رهایی انسان ودربیان اقتصادی آن بارهایی کارازسرمایه میسراست…اگرهمین امروز تمام قوانین موجود تغییرکرده وزنان نیزهمان حقوقی راکه مردان دارا استند،بیابند،بازاین به معنای رهایی ازاستثماراقتصادی زنان وپایان یافتن برده گی نیست.»
کلارازتکین دراگست ۱۹۳۲،درحالی که بینایی خود را از دست دادوسخت بیماربود.هم چنان ازسوی حزب نازی به مرگ تهدید شده بود،اجلاس پارلمان آلمان را افتتاح کرد.اوباوجود وضعیت جسمانی ضعیف، بیش از یک ساعت درحال ایستاده سخنرانی تاریخی خود را ایراد کرد.او ضمن اینکه فاشیزم را به عنوان «درنده خوترین شکل حکومت سرمایه داری انحصاری» محکوم کرد،تاکید کرد که سازمان های ضدفاشیست نبایدرنج مضاعف ملیون هازن را که ناشی ازنابرابری جنسی است نادیده بگیرند.
کلارا زتکین دراین سخنرانی مشهورخود،آرزوکرد زنده باشد وآلمان سوسیالست را به چشم ببیند!
کلارازتکین یکی ازنخستین مبارزان حقوق برابر زنان است که نه تنها به عنوان سیاست مدار برجسته جنبش سوسیال دموکراسی،بلکه به عنوان یکی از چهره‌های رهبری جنبش زنان آلمان شناخته شده است. گفته می شود که درمراسم خاک سپاری کلارا زتکین درمسکو دربیستم جون ۱۹۳۳،بیش از ۶۰۰ هزارنفرشرکت کردند. تابااین مبارزبرجسته جنبش زنان وداع گویند!
کلارا زتکین ۷۶ سال زنده گی کرد وخاکسترجسد اودردیوارکرملین به خاک سپرده شد.خاطره تابناک این مبارز راه نجات انسان، به ویژه زنان –ازستم طبقاتی را گرامی می دارم وبرادامه راه پرافتخاراو تاکید می نمایم.
کليه ی حقوق براساس قوانين کپی رايت محفوظ و متعلق به نویسنده (شیرین نظیری)می باشد.
منابع: حقوق زن در گذر تاریخ
کلارا زتکین آن که به ستیز با ریشه های واقعی ستم بر زنان برخاست
به مناسبت سال مرگ کلارا زتکین، دوست بزرگ جنبش زنان
زتکین کلارا (1383) ،لنین و مساله زنان، ترجمه پروین اشرفی ، نشر کارگری سوسیالیستی
Clara Zetkin (1857- 1933)
