پولیتیکو: بلوک‌های ژئوپلیتیک جدید، آینده جهان را در دست می‌گیرند
بررسی‌های جدید حاکی است پیشرفت فناوری به گونه‌ای بوده که منجر به ایجاد گروه‌ها و اتحادهایی شده که آینده ژئوپلیتیک جهان را تغییر داده و همه چیز را از زنجیره تامین تا پایایی دگرگون می‌کند و شوک بزرگی برای دولت‌ها به وجود می‌آورد.
به گزارش روز یکشنبه نشریه پولیتکو، جهان در حال تقسیم شدن به گروه های بی شمار رسمی و غیر رسمی است که همه چیز را از زنجیره تامین تا پایایی تغییر می دهد.
«ابیشور پریکاش» یکی از بنیانگذاران و پیشگامان پرژوه “ژئوپلیتیک” در موسسه (CIF)، (یک شرکت مشاوره مستقر در کانادا) که نویسنده چندین کتاب در این خصوص است، در تازه ترین تالیف خود به چگونگی تغییر ژئوپلتیکی جهان پرداخته است.
وی در کتاب جدید خود با عنوان “جهان عمودی است؛ نقش فناوری در بازسازی جهانی شدن” آورده است: در حالی که کشورهای سراسر جهان در حال گذار به سوی وسایل نقلیه الکتریکی هستند، یک بلوک ژئوپلیتیکی جدید در آمریکای لاتین در حال شکل گیری است که می تواند برای سرتاسر جهان آغازی دوباره بشمار رود.
وی این روند رو به رشد را “اتحاد لیتیوم” نامیده که توسط مکزیک مورد توجه قرار گرفته است؛ کشوری که که صنعت لیتیوم خود را در اوایل سال جاری ملی کرد. مکزیک همراه با آرژانتین، بولیوی و شیلی بیشترین لیتیوم جهان را در اختیار دارند و به دنبال مدیریت تولید و کنترل آن هستند. این در حالی است که به عقیده ناظران تجارت لیتیوم به سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از حیاتی ترین کالاها در جهان است. (لیتیوم عنصری است که در تولید نیمه هادی ها بکار گرفته می شود)
به باور پریکاش جهان در حال ورود به دوره ای عمودی است و بلوک های ژئوپلیتیک جدیدی در سراسر جهان در حال شکلگیری است و با تقسیم شدن جهان به گروه‌های متعدد، این بلوک‌های جدید می‌توانند همه چیز را از زنجیره‌های تامین تا پایایی تغییر دهند.
پولیتیکو در ادامه گزارش خود آورده است: در این میان، آمریکا در منطقه هند و اقیانوس آرام، گروه “تراشه ۴” را پیشنهاد کرده که اتحادی است متشکل از واشنگتن با همراهی ژاپن، کره جنوبی و تایوان با هدف ایجاد زنجیره تامین برای تراشه هایی که به چین متکی نباشند و بتوانند جلوی پیشرفت فناوری پکن را بگیرند.
اما این اتحاد درست در زمانی رخ داد که “شرکت بین المللی تولید نیمه هادی” به عنوان بزرگترین سازنده تراشه در چین از یک تراشه استخراج بیت کوین پیشرفته برخلاف تحریم های آمریکا پرده برداشت.
همزمان در خاورمیانه، اسرائیل و امارات همگام با هند و آمریکا با همکاری یکدیگر در تابستان سال جاری گروهی را با عنوان “I۲U۲” راه اندازی کردند که تمرکز اصلی آن بر روی امنیت آب، انرژی ، حمل و نقل، فضا، سلامتی و غذا است.
در آسیای مرکزی و در قزاقستان نیز در حالیکه این کشور در پی بازطراحی جریان تجارت فیزیکی و دیجیتال در سراسر اوراسیا است، چین در حال ساخت “کریدور شمالی” تحت عنوان “ابتکار کمربند و جاده” است که آسیا و اروپا را از طریق روسیه و بلاروس به هم متصل می‌کند.
با این حال، از آنجایی که جنگ در اوکراین این کریدور را بی‌ثبات کرده، قزاقستان راهی دیگر را پیشنهاد نموده است که در چارچوب ابتکار کمربند و جاده آسیا و اروپا را از طریق ترکیه به هم متصل می‌کند.
البته این امر معمای جدیدی را برای آمریکا ایجاد کرده که خواهان جدایی روسیه از اروپا است، هرچند این وضعیت می تواند شرکت های اروپایی را بیش از پیش به سمت چین بکشاند.
از این رو با ظهور بلوک های جدید، جهان به سرعت از وضعیت «یک گروه برای همه» فاصله گرفته و به سوی چند قطبی شدن پیش می رود؛ وضعیتی که شوک بزرگی برای دولت ها و کسب و کارها ایجاد می کنند.
به عنوان مثال، بسیاری از این بلوک های انحصاری جدید ایجاد شده توسط آمریکا دیگر شامل متحدان دیرین واشنگتن از جمله کانادا، فرانسه یا آلمان نمی شوند و آمریکا در عوض به دنبال افزایش متحدان خود در منطقه هند و اقیانوسیه است و بدین ترتیب برای شرکای خاورمیانه ای خود معضل تراشی می کند. همین امر چالشی را برای متحدان پیشین آمریکا در خاورمیانه ایجاد کرده که آیا با واشنگتن بمانند یا شانس خود را جای دیگری امتحان کنند.
در نهایت، در حالی که همه نگاه ها به غرب یا آسیا است، آفریقا نیز اکنون در کانون توجه قرار گرفته و اتحادیه آفریقا (AU) به تازگی سومین روز جهانی زدایی را برگزار کرد.
ناظران بر این عقیده هستند که اگرچه اقتصاد جهانی برای دهه ها فارغ از حد و مرز بوده اما هم‌سویی جدیدی در جریان است که جهان را بر اساس گسل‌های جدید تقسیم می‌کند. بسیاری از این گسل‌ها ایدئولوژیک هستند که تغییری عظیم نسبت به دهه‌های اخیر بشمار می رود، آن هم در برهه ای که به نظر می‌رسید ایدئولوژی در حال ناپدید شدن است.
اما در آینده نزدیک، چندین بلوک برای اداره جهان رقابت خواهند کرد و این بلوک ها در نهایت باید با یکدیگر کنار آیند و همزیستی داشته باشند و در عین حال راه‌های خلاقانه‌ای برای آوردن کشورها و شرکت‌ها به اتحاد خود بیابند. اما سوال این است که این بلوک ها تا کجا برای اجرای ایده های خود پیش خواهند رفت؟ و پس از همزیستی اجباری چه می شود؟
