نقض پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد
در بررسی وزارت امور خارجه روسیه اشاره میشود که به دو نکته اخیر نقض قرارداد توسط آمریکا، وزارت امور خارجه روسیه بیش از پانزده سال است که به طرف آمریکایی تذکر میدهد، اما بدون نتیجه است.
در دولت جدید آمریکا سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در سمتوسوی روسیه بیاندازه سادهتر شد. اتهامات پشت اتهامات به آدرس روسیه مطرح میشوند، یاوههایی که بههیچوجه مانع گسترش طیف تحریمهای ضد روسی نمیشود. اتهام اشغال دونباس، مسموم کردن سرگی ویکتورویچ اسکریپال، به توپ بستن مردم صلحجوی سوریه و غیره و در حال حاضر اتهام اینکه روسیه گویا برچیدن موشکهای برد متوسط را (پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد) رعایت نمیکند، اضافه شده است. واشنگتن بهخود زحمت نمیدهد دلایلی برای این امر بیاورد و اینبار هم گویا لازم نیست.
۱۶ ماه مه رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ در یک یادداشت ویژه دستور طرحی برای اعمال تحریم علیه روسیه بهخاطر نقض این معاهده داد. وزیر خارجه مایک پومپئو، وزرای امورمالی، دفاع، تجارت و مدیر اطلاعات ملی باید گزارش مربوط به رئیسجمهور را به کنگره تنظیم کنند. همزمان با تشریح «تخطی و عقبنشینی» روسیه از پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد، گزارش باید شامل طرح اعمال تحریم نسبت به «مجرمین» رهبری نظامی و سیاسی روسیه باشد.
بهیاد بیاوریم که پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد توسط ایالات متحده آمریکا و اتحاد شوروی در سال ۱۹۸۷ امضاء شده بود. طرفین متعهد به عدم تولید، عدم آزمایش و عدم گسترش موشکهای بالستیک و بالدار متوسط مستقر در زمین با برد ۵۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر بودند. موشکاندازها و حاملینی با شعاع عمل یادشده که طرفین در اختیار داشتند، مشمول تخریب بودند. این منع تنها به موشکهای زمینی مربوط بود و گسترش موشکهای بالدار پایگاههای دریایی و هوایی با همان میزان برد ممنوع نشد.
پنج نوع موشک شوروی در مجموع ۱۷۵۲ واحد برای برچیدن مورد تأیید قرار گرفت ـ موشکهای بالستیک با برد متوسط «پیونیر»، رـ۱۲، رـ۱۴ (طبق طبقهبندی آمریکا و ناتو به ترتیب اس اس ـ ۲۰، اس اس ـ ۴، اس اس ـ ۵)، موشکهای بالدار مستقر در زمین رک ـ ۵۵ (اس اس س ـ ایکس ـ ۴ اسلینگشوت)، و همچنین موشکهای بالستیکی کوتاهبرد ـ اُت ر ـ ۲۲ (اس اس ـ۱۲ ام اسکالبورد) و اُ ت رـ ۲۳ «اُکا» ( اس ـ ۲۳ اسپیدر). ایالات متحده آمریکا سه نوع موشک را که در مجموع ۸۵۹ واحد بود ـ موشکهای بالستیک برد متوسط «پرشینگ ـ ۲»، موشکهای بالدار زمینی ب.گ.م ـ ۱۰۹ گ، و همچنین موشکهای بالستیک کوتاهبرد «پرشینگ ـ ۱۱» از بین برد. تا سال ۱۹۹۱ این پیمان اجرا شد.
طی پانزده سال بعد روسیه و آمریکا بازرسیهای متقابل در زمینه اجرای قرارداد را انجام میدادند. در سال ۲۰۰۷ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد این دو کشور حتی یک بیانیه مشترک منتشر کردند که در آن پیشنهاد شده بود که کشورهای دیگر بهطور دواطلبانه به سروسامان دادن این قرارداد بپیوندند. سپس با وجود این آمریکا بهطور فزایندهای طرف روسی را متهم میکرد به اینکه گویا موشکهای بالدار زمینی منع شده در قرارداد را تولید و آزمایش میکند. حدود چهار سال لازم بود که طرف آمریکایی قبول زحمت فرموده روشن کند که کدام ساخت موشک در سئوالات او مطرح هستند. با اینحال بهعنوان موشک نه چیزی طرح ریزی شد برای موشکهای میانبرد یا کوتاهبرد و نه چیزی برای برد ممنوع شده آزمایش شد، که قرارداد را نقض کند که برای آمریکاییها بهصورت معما و راز بماند. توضیحات واضحی راجع به این امر در نزد طرف آمریکایی وجود ندارد.
مسکو اصرار دارد که سیستم سلاحهای آماده شده در روسیه تحت الزامات پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد قرار نمیگیرند و همزمان مسکو ادعاهای بهحق مخالف آمریکا را طرح میکند. کاملاً واضح است که واشنگتن اطلاعات نادرستی درباره انجام تعهدات خود در زمینه قرارداد میدهد. طرف روسی برخلاف آمریکاییها، درباره این امر گفتوگوی بسیار مشخصی را انجام میدهد. در بررسیهای منتشره شده ۲۴ آوریل توسط وزارت امور خارجه روسیه حقایق جامعی ارائه میشوند.
همینطور ایالات متحده آمریکا سیستم دفاع ضد موشکی در رومانی مستقر کرد و بر چنین پایهای، در لهستان مستقر کردن مجموعه سیستم ضد موشکی «ایجیس اِشور» را طرحریزی میکند که در ترکیب آنها سیستمهای پرتاب عمودی وجود دارند که شبیه به موشکاندازهای قارهپیما ام کا ـ ۴۱ هستند، که با آنها میتوان ضربات مسلحانهای را، ازجمله موشکهای بالدار میانبرد «توماهاوک»، بهکار برد. استقرار چنین سیستمهایی در مجاورت مرزهای فدراسیون روسیه نمیتواند برای مسکو بهمثابه تهدید مستقیم درک نشود. بهمنظور ایجاد سیستم جهانی دفاع ضد موشکی، ایالات متحده آمریکا اکنون بیش از دو دهه است که برنامه آزمایشی گستردهای را با استفاده از موشکهای هدفدار که با موشکهای بالیستیک میانبرد و کوتاهبرد زمینی شباهت دارند، در کنار تکمیل بخشهای کلیدی که در پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد منع شدهاند، بهعمل میآورد.
علاوه بر این ایالات متحده آمریکا سالیان طولانی تولید و استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین ضربتی را که بهطور مستقیم تحت محتوی قرارداد تعریف موشکهای بالدار زمینی قرار میگیرند، افزایش میدهد. در بررسی وزارت امور خارجه روسیه اشاره میشود که به دو نکته اخیر نقض قرارداد توسط آمریکا، وزارت امور خارجه روسیه بیش از پانزده سال است که به طرف آمریکایی تذکر میدهد، اما بدون نتیجه است.
ولی ایجاد فعالیت تبلیغاتی پُرسروصدا در مورد اتهام نقض قرارداد توسط روسیه کاملاً بیاساس است. هدف از این عملیات افزایش فشار بر مسکو و پارهای نمایندگان روسیه و اشخاص است که تحت تحریم آمریکا قرار دارند. این طرح را که دونالد ترامپ برای تدوین آن به رئیس پنتاگون، اطلاعات ملی، وزارت امور مالی و تجارت مأموریت داد، برقراری تحریمها علیه اشخاص و مسئولان را درنظر میگیرد، آنطور که در یادداشت رئیسجمهور گفته میشود، جهت استرداد احکام در مورد عدم اجرای قرارداد پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد یا تسهیل این امر و همچنین علیه اعضای ارشد دولت روسیه است.
فهرست افراد در این گزارش میبایست ارائه شده باشد. ازجمله اقدامات ممکن در برابر آنها ـ مسدود کردن داراییها در ایالات متحده آمریکا، ممنوعیت ورود و همچنین «هرگونه تحریم دیگری که رئیسجمهور مناسب بداند» است. دستکاری آمریکاییها پیرامون قرارداد منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد، در نهایت امر بهانهای است برای تشدید ظرفیت استراتژیکی خود ایالات متحده. در نوشته «بررسی سیاست هستهای آمریکا» که در دوم فوریه سال ۲۰۱۸ منتشر شد، اشاره میشود که نیاز پنتاگون به تسلیحات هستهای نوین با ظرفیت پایین (در وهله نخست موشکهای بالدار دریایی در تجهییزات هستهای) ناشی از«نقض» پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد توسط روسیه بود.
مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا دوازدهم ماه مه در مورد نیروهای مسلح پیشنهاد داد که رئیسجمهور آمریکا حق دارد تعهدنامه مندرج در پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد را چنانچه تأیید شود که روسیه به آنها عمل نمیکند، رعایت نکند. این گامی است عملی به آن که آمریکا از اجرای این قرارداد در سطح سیاست رسمی دولتی خودداری کرده است.
ایالات متحده آمریکا به تولید موشکهای منع شده در پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد و با برد کوتاه ادامه میدهد
برگرفته از ریانووستی، ۲۱ ماه مه ۲۰۱۸
سرگی ریژکوف رئیس مرکز ملی در زمینه کاهش خطر هستهای در مصاحبهای با روزنامه رسمی وزارت دفاع روسیه «ستاره سرخ» اظهار داشت که ایالات متحده آمریکا برای کار روی دفاع ضد موشکی خود به تولید موشکهایی که توسط قرارداد برچیدن موشکهای میانبردو کوتاهبرد ممنوع شده بودند، ادامه میدهد.
«ایالات متحده آمریکا برای کار روی اجزاء سیستمهای دفاع ضد موشکی از اهداف موشکی که دارای طیف گستردهای از موشکهای بالستیک میانبرد و کوتاهبرد هستند مانند هرا، ام ار ت، آریس، ال و ـ ۲ استورم، استورم ـ ۲، ام ار ب ام و غیره استفاده میکند. تولید چنین موشکهایی و بعدتر راهاندازی و پرتاپ آنها بهمنظور کار روی پرواز این موشکها در قرارداد منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد ممنوع شدهاند، چرا که چنین ابرازهایی از لحاظ ویژگیهای تکنیکی و تاکتیکی خود، پیش از هرچیز در زمینه برد پرواز، متعلق به گروه موشکهای کوتاهبرد و میانبرد هستند».
همانگونه که ریژکوف اشاره کرد، چنین موشکهایی در واقع ابزار شتابگر همهجانبهای هستند که بسته به نوع مجموعه و پیکربندی موجود در قطعات کلاهک آنها میتوانند بهعنوان موشکهای بالستیک جنگی استفاده شوند. ریژکوف اضافه کرد که «طرحریزی انجام آزمایش چنین موشکهایی از آنجا که این موشکها قادر به حمل سلاح در بردهایی که توسط این معاهده محدود شدهاند» هستند، سابقهای برای دور زدن پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد را بهوجود میآورند. پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد طرفین را منع میکند به داشتن موشکهای بالستیک زمینی و موشکهای بالدار با برد ۵۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر. روسیه و ایالات متحده آمریکا متناوباً یکدیگر را به نقض این قرارداد، که در سال ۱۹۸۷ امضاء شد، متهم میکنند.
در سالهای اخیر نیز مسکو و واشنگتن یکدیگر را به نقض قرارداد منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد متهم کردهآند. در کنگره آمریکا فراخوان تدوین لایحهای که بهطور مستقیم روسیه را در نقض این سند مقصر میشمرد طنینانداز میشود و زمینه را برای خروج آمریکا از آن طبق همان طرحی که مطابق آن واشنگتن از پیمان دفاع ضد موشکی خارج شد، آماده میکند. هفته گذشته رئیسجمهور آمریکا دونالد ترامپ دستور تهیه پیشنهاد تحریم جدید علیه روسیه را بهدلیل نقض احتمالی مسکو از پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد صادر کرد.
روسیه بارها اعلام کرده است که بهشدت تعهدات خود در زمینه این پیمان را مراعات میکند. در عینحال سرگی لاوروف وزیر امور خارجه اظهار داشت که مسکو سئوالات بسیار جدی از ایالات متحده آمریکا در مورد اجرای پیمان توسط خود آمریکاییها دارد. بهویژه در مسکو اشاره میکنند که ایالات متحده در پایگاه نظامی رومانی و همچنین در لهستان، تأسیساتی را مستقر میکند که قادرند موشکهای بالدار ضربتی از نوع «توماهاک» را که این پیمان منع کرده است پرتاپ کنند.
آمریکا در حال توسعه هواپیماهای ضربتی بدون سرنشین است و طرف روسی همچنین توجه دارد به آن که ایالات متحده بودجه پژوهش در زمینه ایجاد موشکهای بالدار زمینی را تأمین میکند.
