معادن کرومیت افغانستان
نوشته کریم پوپل
قسمت نهم معادن افغانستان
جیولوژی افغانستان
افغانستان دارای زمین شناسی مغلق میباشد عمده ترین دلایل آن موقعیت آن در محل اتصال بین نیم قاره هند و اورآسیا میباشد. درست حدود ۲۵۰ میلیون سال قبل این خطه از پارچه های سوپر کانتینتل گندوانا جدا گردیده با قاره اروپا و پارچه فردا (هرات) پارچه هلمند پارچه کابل و نیم قاره هند پیوست گردیده منطقه عجیب غریب را الی امروزتشکیل داده است. با تشکیل کوهای پامیر هندوکش همالیا و ارتفاعات مقدار مواد معدنی بیشتر گردیده در اثر فشار و برودت هوا و آبریزی معادن کانی ورسوبی بیشتر نصیب این کشور گردیده است. از جمله این مواد معدنی معادن کرومیت میباشد. این سنگ بیشتر در مناطق جنوب وجنوب شرق و مرکزی افغانستان یافت میشود.
تاریخچه کشف معادن کرومیت
معادن کروم لوگر در سال ۱۹۵۰ توسط دانشمند جیولوژی بنام وایلون کشف گردید. در سال ۱۹۵۵ جیولوجست بنام هنگر دو معدن کروم را در لوگر کشف نمود. متعاقباُ شخص دیگری بنام سایبدرت ۱۸ محل را که دارای سنگ کروم میباشد شناسایی نموده و نقشه آنرا ترتتیب نمود.
در سال ۱۹۸۰ شخص بنام عبداله ۱۵۵ منطقه که حاوی کرومیت در کشور است شناسایی نمود. پس ازآن جیولوجستهای روسی در مناطق مختلف معادن کروم را شناسایی نموده از آن نقشه‌برداری نمودند.
در زمان سلطنت اعلحضرت محمد ظاهر شاه و صدارت محمد موسی شفیق در مورد فروش کرومیت لوگر به پاکستان مذاکره گردید. مسئله فروش کرومت به عکس العمل تند و اعتراض شدید متخصصان و انجنیران وزارت معادن و صنایع آن وقت روبرو گردید که در نتیجه موضوع فروش کرومیت ساکت و به خاموشی گراییده شد.
در وقت حکومت طالبان مقدار قابل ملاحظه‌ای کرومیت محمد آغه لوگر از طرف وزیر معادن و صنایع آن وقت تحت یک معامله مخفی به کشور پاکستان قاچاق گردیده و پول آن را شخص وزیر معادن و صنایع آن وقت حیف و میل نموده که به این ارتباط پرونده نسبتی آن نیز موجود است.
اکنون معادن کرومیت در چندین مناطق مانند خوست لوگر ننگرهار کنر منطقه فرنیجل غوربند ولایت پروان ، قندهاروغیره وجود دارد. معادن سنگ کرومایت بمقادیر کوچک و بزرگ در چند نقطهٔ ولایت میدان وردک نیز وجود دارد که از جمله مناطق معادن سرخ بیدک، منطقهٔ بادام ولسوالی نرخ، آبدره نرخ ، منطقه چغری نرخ، ده پاک نرخ، لویه آبدره نرخ، تیتمور میدان شهر، منطقهٔ منگلی ولسوالی سیدآباد، هفت آسیاب سیاب، نوری سیدآباد، ولسوالی بهسود، چلیپکام تنگی، و معدن دوست قول ولسوالی بهسود، یادآوری کرده می‌توانیم.
خواص کروم
کروم Crr یک فلزطبیعی برنگ سیاه جلا دار میباشد. این عنصردر طبیعت بشکل آزاد یافت نشده بلکه بیشتر با مرکبات مانند آهن ومگنیزم یافت میشود که بنام سنگ کرومیت یا کرومایت یاد می‌گردد. کرومیت یگانه سنگ معدنی کروم است. کروم سنگ است که در ذوب آهن بکار رفته برای آهن مقاومت می‌دهد. فعلاً این سنگ دیوانه وارروزانه با ظرفیت ۲۰۰ هزار تن از ولایت لوگرو خوست استخراج شده به پاکستان قاچاق میشود.
معادن کرومیت محمد آغه ولایت لوگر
این معدن در ولسوالی محمد آغه ولایت لوگر موقعیت قرار دارد. ذخیره کرومیت محمد آغه لوگر ۱۸۰ هزار ټن بوده و یک ذخیره متوسط محسوب می‌گردد؛ لذا حفظ و نگهداشت آن برای صنعتی ساختن آینده کشور اهمیت حیاتی و ضرورت جدی و مبرم است. این معادن به طول ۶۵ کیلومتر و عرض ۴۵ کیلومتر شمال وجنوب قرار گرفته است. قسمت فوقانی این معادن با ضخامت ۲۸۰۰ متر وقسمت پائینی آن با ضخامت ۲۴۰۰ در بعضی ساحات ضخامت آن الی ۵۰ متر می‌رسد. مقدار فیصدی کروم این معادن ۳۵ فیصد بوده باقی ۸ فیصد آهن و دیگر عناصر میباشد.
این معادن اغلب اوقات تحت چپاول غارتگران قرار دارد. مقدار قابل ملاحظه کرومیت این معدن به فابریکه ذوب آهن پاکستان قاچاق گردیده و از آن در فولاد سازی آن فابریکه و سایر صنعت‌های فلز کاری استفاده میشود و از همین جهت معدن مذکور اهمیت استراتژیکی را نیز دارا میباشد.
برای انکشاف صنعتی آینده افغانستان به خصوص در صنعت فولاد سازی فابریکه آهن حاجیگک بامیان به کرومیت اشد ضرورت میباشد؛ لذا جلوگیری از غارت و چپاول آن یک امر لازمی و ضروری میباشد که در این مورد مقام‌های مربوط مسوولیت ملی و قانونی دارند.
معادن کرومیت کوه صافی ولایت کابل
این معادن از کوه صافی شروع گردیده الی مناطق پیک سرپوخی غر ولایت پروان ادامه دارد. سنگهای این معادن به اندازه ۲۰–۳۰ متر عرض یا طولاُ می‌رسد. تا اکنون چندان تحقیق کامل در مورد این معادن صورت نگرفته است.
معادن کرومیت ولایت خوست
این معادن در منطقه سپارکی یعنی طرف غرب تیره غری ناحیه سرحدی ولایت خوست قرار دارد. به تعداد ۱۰ عدد سنگ خیلی بزرگی از کرومیت درین منطقه وجود دارد. طول هر سنگ ۱۱۰ متر با عرض ۱–۱۰ میباشد. ترکیب کیماوی این معادن ۴۳٫۱۱ الی ۵۳٫۴۸٪ کروم (Cr2O3) و مقدار آهن آن از ۵٫۵۷ الی ۷٫۲۳٪ می‌رسد. درین مناطق ۳۴ محل شناخته شده از سنگ کرومیت وجود دارد. طول سنگ کرومیت این محلات از ۳–۴۰ متر ضخامت آن ۰٫۲ الی ۰٫۴ میباشد. فیصدی کومیت این سنگها ۴۴٫۳۶ فیصد ظرفیت مجموعی آن به ۴۰۰۲ تن می‌رسد.
اهمیت کروم FeO.Cr2O3
این فلز را زنگ نمی‌زند. نقطه ذوبان این فلز ۲۱۳۰۰ درجه سانتی گراد میباشد. معمولاً با آهن و مگنیزیم یکجا یافت میشود. از این لحاظ فابریکه‌های ذوب آهن از مخلوط نمودن کروم با آهن برای آهن قوت مقاومت را می‌دهند. طور عموم فابریکات ذوب فلزات از کرومیت غرض صنایع متالوژی، کیماوی و مقاوم گردیدن فلزات استفاده می‌نمایند. از این لحاظ خدا پاکستان را داد تا این فلز را از دزدان افغانستان به قیمت ارزان خریداری نماید.
منبع
1. وزارت معادن وپطروليم ، زمينه قاچاق سنگ کروميت لوگر را فراهم نموده است” نوشته عبدل مقصود عزیزی ژونالیست نشرات پژواک کابل افغانستان
http://www.mines.pajhwok.com/…/%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%…
2. Abdullah S.H., Chmyriov V.M. & Dronov V.I (eds)
(1980): Geology and Mineral Resources of
Afghanistan. Book 1 Geology. English Version,
Republished in 2008 by British Geological Survey.
3.
488p Seibdrat H., 1971, Chromites in ultrabasite rocks of
lower part of the Logar valley. (Russian) Unpublished
report in AGS Archivee.
4 . Volin W., 1974, The chromite deposits in the Logar
valley in the Kabul province, Afghanistan (English).
Unpublished report in AGS Archive.
5. معادن افغانستان نوشته شبکه اطلاعات خبری افغانستان در وبگاه
http://www.afghanpaper.com/info/joghrafia/maaden.htm
6. معادن و منرالهای افغانستان نوشته اداره بین‌المللی سروی و جیو لوژی آمریکا
http://geopubs.wr.usgs.gov/open-file/of02-110/of02-110.pdf
7. جیولوجی و منابع منرالهای افغانستان نوشته تحقیقات ریاست سروی جیولوژی افغانستان و اتحاد شوروی وقت در وبگاه سروی جیولوژی انگلیس
http://geopubs.wr.usgs.gov/open-file/of02-110/of02-110.pdf
8. پوتانشیل کرومیت در افغانستان نوشته ریاست سروی معادن وزارت معادن و پترولیم
https://mom.gov.af/…/files/The%20Chromite%20Potential%20.pdf
