تاملی بر  دیدگاه های «خدا مرده و یا اینکه سکوت…

نویسننده: مهرالدین مشید درامدی بر دو تجربه‌ی متفاوت از غیبت الهی اندیشه‌ی…

نصایح نامچه

موسی فرکیش «نصایح‌نامچه»، در حقیقت متن گفتار و پیشنهادهای عبدالرحمان خان…

یازدهم سپتامبر؛ مبارزه با تروریسم یا چرخه معکوس تحول در…

نویسننده: مهرالدین مشید حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ نه تنها سیاست خارجی…

 آیا راه رشد غیر سرمایداری پاسخگوی  اهداف استراتیژیک خلقهای جهان…

مقدمه این را همه میدانند که در ایجاد جنبشها وحریانات تند…

استاد ګل پاچا الفت 

خدای بخښلی  استاد گل پاجا الفت  هغه  لوی  او وتلی…

د سیاسي ګوندونو په جوړولو او فعالیت کې د مرام…

 انسان له اوله په ټولنیز ژوند کې د ګډو موخو…

خاطر شاد 

رسول پویان  تـو گـویی خامـۀ پاییز کلک استاد است  به هر طرف…

برجحان تعلقات!

امین الله مفکر امینی                     2025-07-09 برجحان ز تـــــــــعلقات وافکاری واهی خدا جوییــــــــم با…

اگر سقراط ‌پدر فلسفه است، کنفوسیوس یا ملاصدرا چرا چنین…

بخش دوم از مقاله‌ی سقراط، تیشه‌زنی، به ریشه‌ی دانایی. بحثی از…

پاسخی به پرسشی

محمدعثمان نجیب  آغا صاحب گرامی، نه دانستم دلیل شتابان شما برای…

استاد قیام الدین خادم 

استاد خادم د پښتو ادبیاتو په اسمان کې له هغو…

روشنگری روس، ملی گرا، رفرمیستی، علم گرا

Lomonossow, Michail(1765-1711 آرام بختیاری لومونسف؛- شاعر، دانشمند، روشنگر. میشائیل لومونسف(1765-1711.م)، شاعر، محقق، فیلسوف،…

د سیاسي ګوند او سازمان اساسي او تشریفاتي سندونه

د یوه سیاسي ګوند او د هر سیاسي او ټولنیز…

اعتراف به خطا؛ اخلاق و پل عبور از تاریکی به…

نوسنده: مهرالدین مشید  تاریخ، دادگاه اشتباهات مشترک ما تاریخ معاصر افغانستان و…

وقتی اژدها می‌غرّد، خرس می‌خروشد و فیل می‌خرامد؛ بشکه زرد…

نوسنده: مهرالدین مشید  پیام نشست شانگهای برای طالبان؛ نشانه‌ای از افول…

در سوگ کنر

بمناسبت زلزله ي مهلک ولایت کنر از زمین لرزه کنر هر…

درمراثی قربانییان زمین لرزه ی مشرق زمیـــن !

امین الله مفکرامینی                   2025-02-09! بدیــــــــده اشکِ ماتم و بدل خونم ز لغزشِ…

اشک قلم 

رسول پویان  اشک قلم به صفحـۀ دل ها چکیده است  صد لاله…

استاد عبدالروف بینوا

استاد بینوا د هېواد، سیمې او نړۍ په کچه ستر…

کودکانی که کودکی نمی‌ کنند

خیابان، خانه بی‌در و پیکر کودکان فراموش‌ شده! فرشید یاسائی *  ما…

«
»

مشکل در کجاست     

داکتر سخی اشرف زی سیدکاغذ

قلم بدستان ونویسندگان ما که در مورد کارنامه های  یک  شخصیت سیاسی ویا یک زعیم ملی مینویسد ویا یک وقایع سیاسی را تحلیل میکنند بائیست سعی بلیغ به خرچ دهند که در باره شخصیت سیاسی نخست تحقیقات جامع  نموده وموخذ ومنابع تاریخی را ازداخل وخارج کشورجمع آوری نماید ,  اسناد تاریخی  ونوشته ها  وماخذ نظر به شرایط زمان یا به طرفداری ویا برضد عمل کرد های  سیاسی واجتماعی  شخصیت های سیاسی نوشته شده واین وظیفه  اهل قلم واندیشه است که با بصیرت , بینش وتجربه عقلانی  که دارد کارنامه های شخصیت سیاسی وملی را از جوانب مختلف با اصالت , صداقت و بدون تعصب  وعاری از جانب داری جهات مثبت  ومنفی آنرا که درتاریخ بجا گذاشته است بطورمحتاطانه بررسی وآنراجهت معلومات وقضاوت بدسترس خوانندگان بگذارند.

طوری که دانشمند ونویسند ه توانای کشور آقای داکتر محمد اکرم عثمان می نویسد که :” نقدسالم , منطقی ومودبانه ذکاه وهوش روشنفکران ما را تقویت میکندوبه آنها درست اندیشیدن را میآموزد”.

باتعجب نویسندگان ما برای دفاع از پندار واهداف سیاسی که دارند صرف یک جمله ویا پاراگراف را از یک موخذ بر گرفته برای بلند بردن ارزش پژوهشی در نوشته خویش میگنجانندومتباقی متن کتا ب ویا موخذ را که روی چه موضوع بحث میکند وهدف از این کتاب چه بوده بکلی اغماز میشود.

در مورد کار نامه های  امیر عبدالرحمن خان از کتاب خود امیر بنام  “تاج التواریخ ”  یک سلسله جملات  وکارنامه های امیر  که مطابق به زوق و تمنیات نویسنده های ما بوده در نوشته شان  گنجانیده شده که به اصطلاح قهرمانی  , پیشینه کاری  وخدمات  اجتماعی وسیاسی امیر عبدالرحمن خان را که به پایه ارتباط مردمی به” زعم خودشان” استوار است  بیان نموده اند . اگر واقعا همه اسناد تاریخی وپژوهشی مورخین داخل کشور واسناد تاریخی که در ماخذ معتبر بیرون مرزی به نشر رسیده  از جانب نویسنده های ما اغماز میشود وصرف به ادعای کتاب خود امیر بسنده میشوند و یا اگر حرف امیر عبدالرحمن خان نزد شان  یک ارزش بی بدیل تاریخی را دارد پس خوب است که ایشان اینرا هم بپذیرند که  یک تعداد دیگرمورخین , نقادان و نویسندگان از زوایای تاریک تاریخی و پیش آمد های منفی امیر را که حاکی از نا رسائی , کج اندیشی , پشخارگری  , مطلق باروری  واستبداد است  به استناد  از همان کتاب تاج التواریخ که شما برگرفته اید  نشر نموده اند . احساسات قومی وقبیلوی ما را بجائی نمی رساند اگر نویسنده ویا پژوهشگر  ومورخ هر چه که نا مش را میگذارید  از حقایق تاریخی چشم پوشی میکند ومیخواهد که حقایق تاریخ را وارونه به نمایش بگذارد درحقیقت به دانش  وبینش وبصیرت خویش لطمه وارد ساخته ودر اجتماع ما به سکتاریسم قومی , محلی , زبانی ومذهبی  مشهورمیشوند  .

به زعم این پژوهشگران واقعا ” تاج التواریخ ”  تاج تاریخ  “افغانستان” است وهیچ  یک  کتاب ویا سند تاریخی دیگر بالاتر از این کتاب  نیست وهیچ کتابی ” نمی تواند سیمای حقیقی وروح تاریخ سیاسی افغانستان قبیلوی را بیان کند. دراین کتاب امیر عبدالرحمن خان با همه کارنامه های سیاسی و ادعای درست ونادرست اش , حقیقی ترین چهره یک زمام دار مطلق العنان جامعه قبیلوی رابا فرهنگ سنت های  قبیلوی آن بیان میکند”(قلمرو استبداد, نوشته دی فولادی  1).” این را هم بائیست در نظر داشت که فرهنگ جوامع  افغانستان, در مجموع , فرهنگ قبیلوی است . این فرهنگ قبیلوی تنها منحصر به جامعه پشتون نیست  ، جوامع ازبک , تاجک وهزاره نیز با فرهنگ قبیلوی خود وارد عرصه سیاسی شده اند ولی آنچه که باعث میشود  تا بیشتر از جوامع دیگر , فرهنگ قبیلوی جامعه پشتون مورد بررسی قرار گیرد”. برای آنکه پشتون ها  خودرا به کارنامه های  گذشته  شاهان , امیران  وسرداران که روابط نظام سیاسی  و نظام اجتماعی  را تبارز میدهند محسوب میدارند واین پدیده به معیار های فرهنگی وبینش سنتی قبیلوی جامعه پشتون استوار است  وپاسداران نظام سیاسی واجتماعی که روی معیارهای سنتی بنا یافته دیگر معیاری را برای حاکمیت سیاسی پذیرفته نمی توانند.

وطندارانی  که علاقه به کارنامه های واقعی امیر عبدالرحمن خان داشته باشند ضرور نیست که زحمت را برخود روا شده  به ماخذ مختلف اقبیل کتب ,اسنادتاریخی  ونوشته های معتبر تحقیقی بیرون مرزی مراجعه کنند بهتر است که با طرح یک سوال اده راجع  به کارنامه های سیاسی  امیر به صفحه جهانی گوگل مراجعه کنند. وصفحه جهانی گوگل معلومات دقیق تحقیقی که از منابع معتبر بین المللی تهیه شده   بدسترس مراجعین قرار میدهد. والسلام