یادهانی ضروری

خطاب به کسانی که به خطا، ببرک کارمل و محمود…

روناک آلتون

خانم "روناک آلتون" (به کُردی: ڕوناک ئاڵتوون)، شاعر و نویسنده‌ی…

جګړې او ورک شوي سرتېري

حميدالله بسيا په انساني تاریخ کې جګړې تل له وینو، وېر،…

تجربه های تاریخی که به سرمایه های ملی بدل نشد

نویسنده: مهرالدین مشید شکست هایی که هر روز ما را وحشتناک…

لنینگراد دیمیتری شوستاکوویچ سمفونــیِ پیروزی ارتش سرخ بر فاشیسم 

ترجمه و تنظیم: آناهیتا اردوان این ترجمه را  به مهندس ارشد…

ارزش نقد و کم‌رنگی نقدهای ادبی

یکی از بدی‌های تاریخی در جهان و کشور ما، رنگ‌باختنِ…

                یک گرفتاری با مافیا

        و یک دنیا آموزش شرعی، حقوقی، سیاسی و مدنی                               (قسمت سوم…

چند شعر کوتاه از زانا کوردستانی

گاهی اتفاقی ستاره‌ای  در دفترم چشم باز می‌کند ولی، من هنوز به آفتاب نقش…

ترور عروس خدا، توسط پدران مقدس!

Hypatia(355-415م ). ترور دختر خدا، توسط پدران مقدس! آرام بختیاری نبرد مکتب و…

مخالفان پراکنده، بازیگران متحد؛ مدیریت خلای سیاست در افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید اردوگاۀ از هم گسخته؛ فرصتی برای مانورهای منطقه…

گام بزرگ به سوی مبارزهٔ مشترک

برگزاری نشست مشترک دفتر سیاسی – اجرایی و بیروی اجرائیه…

پدر سالار

ما زنان سر زمین های جنگ  زنان جهان سوم  جهان پدر سالار وقتی…

اسدالله بلهار جلالزي

له ښاغلي (اسدالله بلهار جلالزي) سره، چې د علم او…

افغانستان، سوار بر شانه های ژیوپولیتیک پرتنش و پیچیده منطقه…

نویسنده: مهرالدین مشید روایتی از زنده گی در سایه امید یا…

میراث سکاها، هویت ایرانی و مسئله تورانیان در شاهنامه 

- دکتر بیژن باران شاهنامه، خاطره حماسی سکاهای ایران، جغرافیای اسطوره‌ای…

افغانستان نقطه مرکزی جیو پولیتیک

در سیاست قدرت های مخرب نظم و ثبات ! در بردن…

شور و حال عشق 

رسول پویان  عشق دردام سیاست مرغ بسمل می شود  پـرپـر احسـاس دل بندِ سـلاسـل می شود  تا ز چنگِ بازی ی صیاد مـرغ دل پـرید  عشوه از بهر فریب دل، مشکل…

«سازش» و «سازشکاری» یعنی چه؟

‫ رفیق نورالدین کیانوری ــ پرسش و پاسخ، شمارهٔ ۲۰، دی‌ماه ۱۳۵۹ــ…

دو کلمه؛ همچون دو پرخاش

Eklektism, Dogmatism. آرام بختیاری التقاطی و دگماتیسم؛ دو واژه یا دو سیستم…

«اسپینوزا در ترازوی مکتب من بیش از این نه‌می‌دانم: فیلسوفی،…

تذکر ضروری و تازه و بکر!در پایان هر بخش لینک…

«
»

ظلم هم حد لري


لیکنه: م – س

     د یوه هېواد، یوې ټولنې او یوه چاپیریال د بري راز په ښوونې او روزنې کې نغښتی دی. په هره اندازه چې  زدکړې پراخې وي، په هماغه اندازه سهولتونه وي. د حکومت  د یو اړخیز اوربند تر پای ته رسېدو وروسته پوځي عملیات پیل شول. طالبان د دې لپاره چې په پوځي برخه کې تر سخت فشار لاندې راغلل، د یوه ولایت د ټولې ولسوالۍ لسګونه ښوونځي یې تر یوه ګواښ وروسته د زده کوونکو پر مخ وتړل. دا ولایت له پلازمینې لرې هم نه دی، لوګر د کابل ګاونډ کې دی او محمدآغه هم هغه  ولسوالۍ ده چې له کابل سره په خوا کې پرته ده، د دې ولسوالۍ اراضي داسې ده چې غرونو را چاپېره کړې، کرنیزې ځمکې په کې کمې دي، له زړه یې یو سیند تېر شوی چې ژمي کې ښه غوړمیږي خو پسرلي او اوړي کې یې خونده نه وي، دغلته په منځني ډول هر کس تر دوه جریبو زیاته کرنیزه ځمکه نه لري،  نو هره کورنۍ هڅه کوي چې خپل ماشومان او اولادونه په زدکړو سمبال کړي، له څو کلونو راهیسې دا لړۍ روانه ده چې ښه نتیجه یې ورکړې، خو زرغون ښار د دې ولسوالۍ تر ټولو ناامنه سیمه ده، زرغون ښار کې د طالبانو فعالیت د دې سبب شوی چې ور څېرمه کلي لکه ده نو او دادو خېل هم له کنتروله ووځي، دغلته دې سیمو کې د قاري برهان په نوم یو کس دی چې اصلن د همدې سیمې دی خو بس بلا ګرځیدلی او دوه پښې یې په یوې موزه کې کړي دي او پوهنې پسې یې رااخیستې ده.

    نن سبا محمدآغې ولسوالۍ کې حالات ډېر ترینګلي دي، ولسمشر همدې ولسوالۍ پورې اړوند دی، د همدې ولسوالۍ سرخاب کلي کې نړۍ ته راغلی، د ملي امنیت لوی رییس هم د همدې ولسوالۍ د مغل خېلو کلي اوسېدونکی دی. معصوم ستانکزي او ولسمشر ته داسې لاس تر زنې کیناستل ښه نه ښکاري. کله چې زه محصل وم، کابل پوهنتون ته له خپل کلي په بایسیکل تلم راتلم خو اوس دغلته وحشت خور دی. د کلیو د بیا رغاونې او پراختیا وزیر هم د شاهي کلا اوسېدونکی دی، خو دې درې واړو چارواکو د لوګر په هکله کوچنی ګام نه دی پورته کړی. ولسمشره دې کې خو شک نشته چې کارونه دې ډېر دي خو لږ  هغې سیمې ته هم توجه وکړه چېرې چې تا په کې خاپوړي کړي دي. ولسمشره د دې ولسوالۍ خلک په ‌‌ډېر بد حالت کې دي، تاسو پوهیږئ چې تر یو اړخیز اوبند وروسته دې څه وشول، د محمداغې ولسوالۍ ټول فعال ښوونځي چې د زرګونو نجونو په ګډون په کې شاوخوا ۴۰ زرو زده کوونکو زدکړې کولې، د طالبانو تر ګواښ وروسته دا څو ورځې کیږي چې بند دي، دا په داسې حال کې ده چې دې ورځو کې  څلور نیم میاشتنۍ آزموینه هم روانه ده.

  د قاري برهان تر مشرۍ لاندې وسلوال هم خور لري، مور لري، ترور لري او باالاخره کورنۍ لري، له پوهنې سره دښمني هغه هم په دا ډول څه مانا لري، ولې داسې کیږي، پوهنیز نظام چې چېرې غوړېدلی وي، خلک غوړېدلي وي او پوهنیز نظام چې چېرې بې خونده وي، هغه سیمه بېرته پاتې وې. د محمدآغې دوه لوی او ستر کلي زرغون ښار او ده نو داسې دي چې ټولې کورنۍ به ښایی ترې وتلي وي، که کومې کورنۍ پاتې دي، هغه هم زیاتره  په بزګرۍ او نورو شخصي  بوختیاو کې مصروفې دي. څوک چې حتی قلم په جیب ګرځي، محمدآغه ورته سور تنور ګرځېدلی دا څو کاله کیږي چې دې ولسوالۍ کې درز غوبل دی. د څو میاشتو مخکې کسیه ده، محمد اجمل د میدان وردګو په ولایت کې د ملي اردو په لیکو کې دنده تر سره کوله، خو وسلوالو طالبانو د خپل کور مخې ته په ډزو وویشت او  ځای پر ځای ووژل شو. دغه پېښه د سیمه ییزو پولیسو پوستې ته نږدې په شاوخوا لس متري واټن کې وشوه. د دې پېښې په تر سره کېدو سړي ته څو پوښتنې را ولاړیږي، یو دا چې ولې دغه پوسته دومره بې غوره وه؟ دوهم که بې غوره نه وه، نو  څه علت و چې دغه پېښه وشوه، او نورې داسې لسګونه بې ځوابه پوښتنې.

                   خبره بلخوا ولاړه نه شي د یوه نسل د ژوند خبره ده، د لوګر ولس ته په کار ده چې له نفاق لاس واخلي د لویې پکتیا خوست ولایت د یادونې او ستاینې دی  کوم ولایت چې زیاتره سیمې یې د ترهګرو له اصلي مرکز وزیرستانونو (سویلي وزیرستان او شمالي وزیرستان) سره پرتې دي. د لوګر او خوست توپیر دا دی چې هلته (خوست) کې خلک یوه خوله دي، ولسي تړون لري، خپلې ملي اوشخصي ګټې یې تعریف کړي دي، طالب وسلوالو ته یې سرې کرښې ور ښودلي ورته یې ویلي چې له سرو کرښو تېرېدل څه عواقب لري، خو لوګر کې ولس د اتفاق پر ځای بې اتفاقه دی، دغلته د سرو کرښو په نوم څه نشته، بس ولس ډېر بې اتفاقه دی او د دې بې اتفاقیو پایله ده چې محمدآغې غوندې یوې سیمه کې ماشومان  او زده کوونکي له خپلو اساسي حقونو زدکړو بې برخې کیږي.

     د زدکړو دښمنان د آی اس آی غلامان دي، آس اس آی دا غواړي چې زمونږ ټولنه همداسې محتاجه او له زدکړو بې برخې وي، خو داطالبان دي چې باید سم فکر وکړي، نړۍ چېرې رسېدلې، مونږ لا هم د پردیو جګړو لپاره د خپل هېواد ورانولو ضد نیولي یو، د محمدآغې ولس سم نیم کوچېدلی، کوم چې پاتې دی، باید له زدکړو محروم نه شي، محمدآغه کې ډېر په زدکړو مین ولس پروت دی، خو دې ولس ته نور په کار ده چې ودریږي او طالبانو ته په څرګنده ووایی چې زمونږ او تاسو نه کیږي تاسو په دولت بمبار کړو، کور  په کور کونډې رنډې او در په در شوو، د محمدآغې یو کلی احمدزیو کلارکې به داسې کور نه وي چې یو ځوان یې وژل شوی نه وي، اصلي علت یې همدا د زدکړو نه تر سره کېدل دي، احمدزیو کلا کې طالبانو خلک تباه کړل، سم نیم ځوانان یې په بند کې دي، یا له طالبانو سره د همکاریو په تور نیول شوي او یا مخامخ جګړو کې وژل شوي دي.

   زمونږ  هېواد نور د پردیو جګړو پر ځای آبادي ته اړتیا لري، آیا دا به مناسبه وي چې له زدکړو سره دې دښمني وکړو، آیا دا ښه ده چې کانکور کې له محمدآغې څوک ونه لرو، آیا دا مناسبه ده چې د ښځینه و ناروغي د نارینه ډاکټرانو تر معاینې لاندې تداوي شي؟؟؟

                  که پښتون یې او د لور په زدکړو شرمیږې خو په دې هم وشرمیږه چې ښځه دې، خور دې، او بالاخره مور دې ولې د نارینه و ډاکټرانو لخوا معاینه شي، آیا دا جایزه بولې، آیا پښتون ولي دې دا اجازه درکوي چې لور او مور دې نر ډاکټر وګوري، که وایی چې نه هیڅکله نه، خو دا وړه لور او خور دې ولې له زدکړو بې برخې کوې، پر هغې زدکړې وکړه، طالبه که غواړي چې خپل کلي او ولس کې څو ورځې له عزته ډک ژوند ولرې، نو د تعلیم په وړاندې مه دریږه، له تعلیم سره دښمني له ځان سره دښمني ده، هغه ټولنې له بهرني ښکېلاک خلاصې دي چې وګړي یې په زدکړو سمبال وي، د یوه پښتون په صفت زه هم نه غواړم چې په برخلیک مې پاکستانی او امریکایی واکمن وي، له دې حالته د وتو لپاره باید یو او بل په غېږ کې ونیسو، زدکړې فرضي جهاد اعلان کړو، لکه هزاره وروڼو چې اعلان کړي او دا څو کاله کیږي چې ثمره یې اخلي.  که غواړو چې ټولنه مو له بهرني ښکېلاک او اسارت وتلي وي، باید زدکړې داسې فرض وبولو لکه پنځه وخته لمونځ. زدکړې، زدکړې او هغه هم عصري زدکړې.

                                                    پای