سانحه هواپیمای مصری طرح B درباره سوریه را خنثی میکند
سانحه هواپیمای مصری باعث میشود، کشورهای بزرگ به این یقین برسند که جنگ با تروریسم و گروههای تروریستی بر همه اولویتها بهویژه براندازی نظام دمشق ارجحیت دارد.
«عبدالباری عطوان» تحلیلگر مطرح جهان عربی در سرمقالهای در روزنامه «رایالیوم» به بررسی سانحه هواپیمای مصر و تاثیر آن بر تحولات منطقه بهویژه سوریه پرداخت و نوشت: عملیات انفجار هواپیمای خطوط هوایی مصر در جنوب جزیره «کِرت» یونان غافلگیر کنندهای «ناخوشایند» بود که در زمانی اشتباه نسبت به گروههای معارض مسلح سوری و کشورهای حامی آنها بهویژه عربستان سعودی، ترکیه و قطر اتفاق افتاد؛ زیرا باور کشورهای ابرقدرت در اینخصوص که باید جنگ با تروریسم و گروههای تروریستی باید بر همه اولویتها و بارزترین آنها یعنی براندازی نظام «بشار اسد» رئیسجمهوری سوریه ارجحیت داشته باشد، پررنگتر و عمیقتر خواهد شد.
موضوع جالب توجه این بود که این عملیات انفجار، به این دلیل که هیچ طرفی مسئولیت انجام آن را بر عهده نگرفته، تاکنون تقریبا مبهم مانده و صنعت هواپیمایی غیرنظامی در جهان را به لرزه درآورده است، در زمانی اتفاق افتاد که عربستان سعودی به دنبال شکست نشست اخیر گروه کشورهای کمک کننده به سوریه (متشکل از 22 کشور به رهبری آمریکا و روسیه) در وین برای تعیین کردن موعد از سرگیری مذاکرات میان طرفهای بحران در سوریه، احساس سرخوردگی و یاس میکند.
در حالیکه در بیانیه پایانی نشست وین، که سهشنبه گذشته صادر شد بر ضرورت اولویت دادن به صلح و اجتناب از هرگونه درگیریهای نظامی تأکید شده است، «عادل الجبیر» وزیر خارجه سعوی در گفتوگو با خبرنگاران عنوان داشت: زمان «اجرای طرح B در سوریه فرار رسیده است». الجبیر بار دیگر سخنان آرامشبخش قلبی خود را تکرار کرد مبنی بر اینکه «بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه در برابر تنها دو گزینه قرار دارد و گزینه سومی وجود ندارد؛ یا باید از طریق عملیات سیاسی کنارهگیری کند یا با زور نظامی.»
«اسعد الزغبی» رئیس هیأت مذاکره کننده معارضان سوری در ژنو، که نمایندگی گروه موسوم به «معارضان ریاض» را بر عهده دارد، گفت: ائتلاف نظامی جدیدی در شمال سوریه مشابه آنچه در جنوب است، ایجاد شده است و ماموریتش اجرای طرح B خواهد بود» که آقای عادل الجبیر به اجرای آن در صورت شکست مذاکرات ژنو، اشاره کرده است. به گفته الزغبی، تلاشها برای متحد کردن گروههای دیگری، که خارج از ائتلاف جدید هستند، و نیز تلاش برای حل و فصل اختلافهایی که اخیرا به وقوع درگیریهایی شدید میان گروههای مسلح در «غوطه شرقی» منجر شده و میشود، ادامه دارد.
اظهارات الجبیر و الزغبی (در گفتوگو با روزنامه الشرق الاوسط) تاکیدی دوباره بر این موضوع است که آینده بشار اسد همچنان مانع اصلی در برابر هرگونه پیشرفتی در فرایند سیاسی است. روسیه با هرگونه اقدامی برای رسیدن به راهحلی سیاسی که مبتنی بر کنارهگیری اسد باشد، به شدت مخالفت میکند. «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه، روز جمعه گفت: «ما از شخص خاصی حمایت نمیکنیم، ما از جنگ علیه تروریسم حمایت میکنیم و برای تحقق این هدف هیچ جایگزین بهتری به غیر از ارتش عربی سوریه وجود ندارد.»
هیچ تردیدی نداریم که لاوروف پس از انفجار هواپیمای غیرنظامی مصری، خواهد گفت: «آیا من به شما نگفتم که دیدگاه ما از همان ابتدا درست است و اولویتهای ما در مکان واقعی قرار دارند.» مخاطب این سخنان لاوروف مثلث سعودی، ترکی، قطری و ناظر بر آنها یعنی آمریکا خواهد بود.
به نظر بسیاری از همپیمان عربستان و در رأس آنها نظام مصر، که سعودیها برای خریدن وابستگی آن و دوری کردنش از محور سوریه و ایران بیش از 25 میلیارد دلار خرج کردهاند، سخنان الجبیر درباره طرح B در زمان اشتباهی مطرح شده است. طرحی که الجبیر درباره آن سخن میگوید شامل تجهیز گروههای معارض مسلح سوری از جمله گروههای تندرو به موشکهای ضد هوایی و ضد تانک است؛ امری ممکن است با مخالفت شدید آمریکا و نیز واکنش خشمگینانه روسیه مواجه شود و در مقابل، احتمال دارد روسیه ارتش سوریه را به موشکهای «اس 300» ضد هواپیماهای آمریکایی و سعودی و نیز ترکیهای مجهز کند و همچنین بمباران هوایی «منحصر به فرد» گروههای معارض مسلح را از سرگیرد و این به معنای نقشآفرینی بیشتر و عمیقتر روسیه در بحران سوریه است.
از این اظهارات الجبیر آن هم در این برهه، تعجب میکنیم. چرا طرح B، که از 5 سال پیش تاکنون درباره آن دم میزند، در حال حاضر مطرح میشود؟ چرا زمانی که دستگاههای رسانهای عربستان مدعی میشدند هواپیماهای ارتش سوریه شهر«حلب» و ساکنان آن را بمباران میکند، این طرح عملی نشد؟
تمامی اظهارات درباره طرح B در واقع گمراه کردن و فریب دادن ملت سوریه است نه بیشتر و نه کمتر. عربستان سعودی تا خرخره در پروندههای پیچیده غرق شده است؛ از مسائل امنیتی داخلی رو به وخامت گرفته تا جنگ در یمن و نیز پیگردهای حقوقی آمریکا، که در پرونده حملات 11 سپتامبر برای آن تدارک دیده میشود.