رؤیای چینی و سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی
در آستانه نوزدهمین کنگره حزب کمونیست چین
ویکتور پیروژنکو
(Viktor Pirozhenko)
مترجم: ا. م. شیری
۱۸/ ٠۷/ ۱۳۹۶
هجدهم اکتبر سال جاری نوزدهمین کنگره حزب کمونیست، حزب رهبر و حاکم جمهوری خلق چین، بزرگترین حزب جهان بلحاط کمی (با۹٠ میلیون نفر عضو) کارخود را آغاز می‌کند. حزب کمونیست در نظام سیاسی ابرقدرت چین نقش استثنایی ایفا می‌کند. حاکمیت دولتی انحصاری آن در قوانین موجود مورد تصریح قرار گرفته، و این مفهوم اساسی را حوادت آتی ماه اکتبر مشخص می‌کند.
شرکت کنندگان کنگره همه تنوع منافع عمومی را نشان می‌دهند. بر اساس گزارش کمیسیون برگزاری کمیته مرکزی حزب کمونیست جمهوری خلق چین، ۲ هزار و ۲۸۷ نماینده برای شرکت در کنگره انتخاب شده است. قرار است کنگره سمت‌وسوی سیاستهای حزب و اولویت‌های نوسعه کشور در سالهای آینده را مشخص نماید، برنامه اجتماعی- اقتصادی توسعه جمهوری خلق چین را تصویب نموده، ترکیب جدید اعضای کمیته مرکزی را انتخاب کند. کمیته مرکزی نیز به نوبه خود، دبیر کل کمیته مرکزی حزب کمونیست، اعضای دفتر سیاسی، کمیته دائمی آن و کمیسیون مرکزی ارتش را انتخاب می‌کند و شکل‌گیری رهبری حزب و دولت را به اتمام می‌رساند.
سازماندهی و برگزاری تعداد زیادی نمایشگاه، کنفرانس و سمینار نظری از جو چین در آستانه کنگره گواهی می‌هد. کتاب «رکوردهای چین» بیانگر دستاوردهای جمهوری خلق چین در تمامی عرصه‌ها، از سیاسی و اقتصادی گرفته تا دفاعی و دیپلوماسی در فاصله سالهای ۲٠۱۲- ۲٠۱۷، مشتمل بر دوره پس از برگزاری کنگره هجدهم حزب در سال ۲٠۱۲ همین روزها انتشار یافت.
رهبر چین، شی‌جین پینگ در مراسم افتتاح نمایشگاه دستاوردهای برزگ اقتصاد ملی طی پنج سال گذشته در روز ۲۶ سپتامبر در پکن، کوشش برای «تحقق رؤیای چینی احیای ملی» را خواستار شد. مقامات رهبری چین اغلب در باره «رؤیای چینی» صحبت می‌کنند و ترجیح می‌دهند آینده جمهوری خلق چین را با ایجاد «سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی» مرتبط سازند. در همین رابطه، شی‌جین پینگ «رؤیای چینی» را در همپیوندی با چشم‌انداز «احیای ملی»، در زمینه گسترده یادآوری نمود. البته، در چین در این مسئله تناقض نمی‌بینند. توسعه شیوه اجتماعی- سیاسی «سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی»، که صحت خود را بطور کامل ثابت کرده، راه احیای ملی شمرده می‌شود.
۲۶ سپتامبر، چندی پیش از برگزاری کنگره و در آستانه ۱٠٠ سالگی انقلاب اکتبر در روسیه، سمینار تئوریک با عنوان «انقلاب اکتبر و سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی» تشکیل گردید. لیو کیبائو، عضو دفتر سیاسی و مسئول شعبه روابط عمومی و تبلیغات کمیته مرکزی حزب کمونیست چین، ضمن سخنرانی در سمینار، ضرورت «درک عمیق مفهوم بزرگ و نفوذ گسترده انقلاب اکتبر، پیوستگی بزرگ سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی و توسعه آن در شرایط دوره جدید» را مورد تأکید قرار داد.
جمهوری خلق چین تجارب تحولات خود را به هیچ کشور دیگری تحمیل نمی‌کند، اما با نمونه چند دهه خود، زمانی که کشور «سواره به پیش می‌تاخت»، گزینه «شوک درمانی» دیگر و راه موفقیت‌آمیز گذار از شیوه فرماندهی اداری به بازار مدیریت شده با یک دولت قوی را نشان می‌دهد. در تجزیه و تحلیل نهایی، جمهوری خلق چین، الگوی ساختاری اجتماعی- سیاسی غیرغربی را با موفقیت پیاده می‌سازد، که در آن اقتصاد بازاری و اشکال مختلف مالکیت با قدرت سیاسی تکامل‌یافته نظام شورای و مدیریت دولتی متناسب است.
از سال ۲٠۱۲ کشور به جایگاه نخست در عرصه توسعه فنی صعود کرد، و در برخی زمینه‌های دیگر به مقام اول جهانی دست یافت. تولید ناخالص ملی جمهوری خلق چین در اول سال ۲٠۱۷ به ۱۱ تریلیون و ۳٠٠ میلیارد دلار بالغ شد. در مدت شش سال (از سال ۲٠۱٠ تا سال ۲٠۱۶) بیش از دو برابر از تولید ناخالص ملی ژاپن، که در این زمینه در جایگاه سوم جهانی قرار دارد، پیشی گرفت.
دفتر خبری شورای دولتی در آستانه کنگره از «کتاب سفید» رونمای کرد که بر اساس آن میانگین طول عمر چینی‌ها از ۶۷ سال و ۹ ماه در سال ۱۹۸۱ تا ۷۶ سال و ۵ ماه در سال ۲٠۱۶ افزایش یافته است. شاخص مرگ‌ومیر مادران از ۸۸ و ۹ دهم در هر ۱٠٠ هزار نفر در سال ۱۹۹٠ تا ۱۹ و ۹ دهم به نسبت هر ۱٠٠ هزار نفر در سال ۲٠۱۶ کاهش پیدا کرده است؛ شاخص مرگ‌ومیر نوزادان از ۳۴ و ۷ دهم در هر هزار نفر در سال ۱۹۸۱ تا ۷ و ۵ دهم در هر هزار نفر در سال ۲٠۱۶ کاهش نشان می‌دهد.
در آستانه نوزدهمین کنگره حزب کمونیست چین، انجام اصلاحات در مؤسسات دولتی، ایجاد اقتصاد رقمی و صرفه‌جویی در منابع اقتصادی، گذار صنایع تولیدی به اتوماتیزاسیون کامل و رباتیزه کردن، کاهش محدودیت‌ها برای دسترسی سرمایه خارجی به بازارهای چین، افزایش درآمدهای جمعیت روستایی تا سطح جمعیت شهری و استانهای مرکزی کمتر رشدیافته تا میزان مناطق ساحلی بیشتر توسعه‌یافته در دستور روز قرار گرفته است.
با این حال، در چین «یک دام برای درآمدهای متوسط» شناسایی شده است. به تناسب رشد ارزش نیروی کار و هزینه‌های تولیدی، قیمت تمام‌شده محصولات چینی در بازارهای خارجی نیز افزایش می‌یابد، که این هم باعث کاهش قدرت رقابت آن می‌گردد. در جمهوری خلق چین نگرانی‌هایی از ورود هند به مبارزه اقتصادی مشاهده می‌شود که سعی می‌کند مزیت‌های رقابتی اولیه ناشی از نیروی کار ارزان چین را در تنگنا قرار دهد.
اصلاحات در مؤسسات دولتی که نقش راهبردی، نفش تعیین‌کننده در اقتصاد و مجموعه صنایع دفاعی (صنایع سنگین، انرژی، صنایع هوا-فضا، حمل و نقل) ایفا می‌کنند، یک مشکل جداگانه است. افزایش سودآوری و کاهش ظرفیت اضافی آنها، که بدون حمایت‌های دولتی به افزایش توانایی‌های رقابتی در بازارهای داخلی دست یافته‌اند، بمثابه یک وظیفه تعیین شده است.
حل همه این مشکلات، همانطور که در چین معتقدند، باید بر ادغام نوآوری و صنعت متکی باشد. این فرصتی برای افزایش سودآوری کار با حفظ برتری محصولات ارزان و با کیفیت در شرایط نیروی کار گران‌قیمت ایجاد می‌کند. انتظار می‌رود که در سال ۲٠۱۷ سهم تولیدات نوآورانه پیشرفته بالغ بر ۱٠٠ درصد تولید ناخالص ملی خواهد شد، و در سال ۲٠۲٠ ظرفیت کل بخش‌های جدید در اقتصاد جمهوری خلق چین تا میزان ۱۵ درصد تولید ناخالص ملی برنامه‌ریزی می‌شود. سمت‌وسوی اساسی در اینجا عبارت است از: رباتیزه کردن، تطبیق صرفه‌جویی در منابع و فنآوری اطلاعات و ارتباطات.
انگیزه‌های اضافی توسعه فنآوری اطلاعات و ارتباطات شامل فرصت بسیار گسترده آنها در عرصه امنیت اجتماعی، نظارت بر فرایندهای جامعه می‌یاشد، که در شرایط جمعیت عظیم چین نقش تعیین‌کننده ایفا می‌کند. چین با آغاز تطبیق «نظام اعتباری عمومی»، به یک نوآور در این عرصه تبدیل شده، و درست قبل از افتتاح کنگره، روشن شد که به تولید صد مدلگوشی هوشمند با برنامه‌های عملکرد مشابه برای اعضای کنگره اقدام نموده است؛ اعضای حزب کمونیست چین می‌توانند فعالیت‌های تقریبا ۹٠ میلیون نفر همفکران خود را بشکل تعاملی، قابل مشاهده و دسترسی ارزیابی نمایند.
در کل، حزب کمونیست چین با اطمینان کامل «نیروی رهبری و مدیریتی» مجازی در جامعه چین را تصدیق می‌کند. بر اساس چنین دستآوردهای عظیم چمهوری خلق چین مانند توسعه سریع اقتصادی و علمی- فنآوری، ورود مطمئن به ردیف پیشروان جهان و گسترش پروژه جغرافیای سیاسی خود با عنوان «کمربند و مسیر»، شی‌جین پینگ، رهبر کشور با اعتماد به نفس گزارش خود را به کنگره ارائه خواهد داد.