از روایت سازی تا مهندسی نفوذ و تاثیر گذاری بر…

 نویسنده: مهرالدین مشید     سفید سازی، معامله و مهار؛ الگوهای نوین تعامل…

د ارواښاد سمیع الدین « افغاني » د پنځم تلین…

نن  د ارواښاد  سمیع الدین « افغاني »  چې  د…

از نیم قرن دست آلودگی بیگانگان

باید درس عبرت گرفت ! افغانستان در جغرافیای موجود جهان از…

به پیشواز شب یلدا

دوباره نوبت دیدار یلداست شب برف است و یخبندان و سرماست دگر…

فیثاغورث

نوموړی د نړۍ تر ټولو لوی فیلسوف او ریاضي پوه…

آنارشیسم؛ نوستالژی اتوپی است

Anarchism.  آرام بختیاری ناکجاآباد مدینه فاضله، شوق دیدار بهشت زمینی بود.   واژه یونانی…

ایستاده گی طالبان در برابر جریان شکست ناپذیری تاریخ

نویسنده: مهرالدین مشید فرهنگ تسامح گرای خراسان تاریخی و ستیزه جویی…

علم او ټکنالوژي؛ د رښتینې خپلواکۍ محور

په اوسني عصر کې د نړۍ بڼه په بشپړه توګه…

تله‌ی «شرِ کوچک‌تر»؛ چرا نباید بد را در برابر بدتر…

هانا آرنت، فیلسوفی که عمر خود را صرف مطالعه ریشه‌های…

هستی، انسان و عدم 

رسول پویان  عمری گذشت در خم و پیچ مدام هیچ  بـودن نـدیده مانـدن کس در دوام هیچ  جاه و جلال و قـدرت آدم فـسـانه بود  ابحـاری در سـراب تخیّـل تمــام هیچ  زور…

            ائتلاف های شکننده و شجره نامۀ سیاه سیاستگران افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید تغییر ناپذیری طالبان و ناتاثیر گذاری مخالفان اعتماد…

             خواب ظلمانی

خفتگا ن رویا ی  یک  آرا مش ا ند  همچوکشتی بسته…

      نسبت ونسبیت 

نسبت بیان منسوب ومربوط ،ربط وتعلق وبا مفاهیم تناسب ،متناسب…

این هم بیاد تاریخ بماند

قومگرایی و ائتلاف ها بر بنیاد قومیت حلال مشکل افغانستان نیست! گرایش…

چرا اخلاق در همه‌ عرصه‌های زنده‌گی میان بیش‌ترین بشرِ قرنِ…

اخلاق‌نگری به سیاست‌مدارانِ بد اخلاق: مورد ترامپ محمدعثمان نجیب نماینده‌ی مکتب-دینی فلسفی من…

برابری حقوی + استعداد ذاتی = شایسته سالاری...!

انسان ها٬ نظر به توانایی های ذاتی برابر آفریده نشده اند.…

مرغ رویا  

رسول پویان  مسوزان بال پـرواز پرستـوهـای زیبا را   میفگـن در قفسهای طلایی…

تعامل که انزوا؟

نور محمد غفوري په نړیوالو اړیکو کې د هېوادونو برخلیک د…

از کابل تا دیاسپورا؛ روایتی از هفت خوان رنج های…

نویسنده: مهرالدین مشید افغانستان؛ در گره گاۀ تروریسم و مردم این…

هویت و عوامل تعیین‌کننده آن: بررسی علمی و تحقیقاتی

نور محمد غفوری خلاصه هویت یکی از مفاهیم بنیادین علوم اجتماعی و…

«
»

د پکتيکاخونړی برید چا کړی؟  طالب، حکومت که  امریکا

ليکوال او شنونکی: نظرمحمد مطمئن

موږ داخبره نه منو چې يواځي په اعلامیو کې دي داخبره په جګړه کې شکېل لوري رد کړي، چې د یحی خیلو په خونړي برید کې ددوی لاس نه شته، او نه هم د کوم لوري تښه ادعاء منو چې پړه يې په بل لوري ور اچوي، د سیاسي چارو د شنونکو داخبرې چې په دي کې د نړیوالو او سېمې هیوادونو د استخباراتو لاس دی اوسمهال کوم کره ثبوت نه شته، وخت ته اړتیا شته چې څیړنه ؤشي او د برید اصلي عاملین په نښه شي.

سياسې معامله کوونکې دي زموږ ځوانان، زموږ لوبغاړي د خپلو شومو سیاسي اهدافو له پاره نه کاروي، او زموږ ځوانان او لوبغاړي هم باید متوجه وې چې د مغرضو سیاست کوونکو د بد سیاست قرباني نه شي.

د یحی خیلو ولسوالۍ کې د پړاو په سېمه کې خونړۍ پېښه چې تر لسو زیاتو اربکیانو په ګډون زموږ ډیری بې ګناه ملکې افغانان پکې ووژل شول، ګټه يې نه حکومت او نه هم وسلوالو طالبانو ته رسيږي، بلکه ګټه يې نړيوالو او سیمئیزو استخباراتي لوبغاړو ته رسیږي، موږ له دواړو لورو غواړ و چې ددغسي بریدونو په اړه افغان ولس ته سپیناوی ورکړي.

که له يو لوري افغان  حکومت يې پړه پر طالب ور اچوې او کره شواهد وړاندي نه کړي، ددغسي پېښو اړوند حکومت هم ډیری سیاسي شنونکي ځکه ملامتوي چې ولي په دغه ډول ناامن ځای کې دومره ډیرو خلکو ته د اربکیانو ترڅنګ اجازه ورکوي، ځکه اربکیان په جګړه کې شکېل خلک دي او د بېلابېلو کړیو له خوا هدف دي.

که برید ګر د اربکیانو د مشرانو د له منځه وړلو له کبله ځان ته چاودنه ورکوي او بیا عام ملکې بې ګناه خلک وژل کيږي، دا هغه جرم دی چې افغانانو ته د منلو وړ نه دی.

هر ځل چې په افغانستان کې لویه پېښه کيږي، دهغې سره هم مهاله بله پلان شوې خونړۍ پېښه صورت نیسي، او داهرڅه ددي له پاره چې د خلکو اذهان بل لو رته متوجه کړي، بهرنیانو او سیاست کوونکو ته د افغان وینه هیڅ ډول ارزښت نه لري، يواځي خپل ناوړه شوم اهداف ورته مهم دي.

د نومبر په ۲۳مه ۲۰۱۴ سهار مهال د ولسې جرګې له خوا د امريکا او افغانستان ترمنځ نابرابر امنیتې تړون تاید شو، چې ډیری افغانان ددغه ډول د غلامي تړون مخالف ؤ، او هغه وکیلان چې د تړون مخالف ؤ هغوئ ته هم د خبرو اجازه ورنه کول شوه، د ولسې جرګې تالار هم ډک نه ؤ، يواځي ښځينه وکيلاني وي چې غیرحاضرې نه وي.

د تړون تر لاسلیک وروسته ماښام مهال د یحی خیلو خونړۍ پېښه رامنځته کيږي او د تړون لاسلیک او بده پېښه تر خپل سيوري لاندي راولي. د ولس ټوله توجه د تړون له تاید څخه بل لوري ته اړول کيږي.

سمه ده ځینې راپورونه داسي دی چې دلته د اربکیانو د فوټبال د ټیمونو تر منځ د والیبال سیالي وه او ورغلي خلک هم د اربکيانو پلويان ؤ، زما سوال دادی چې هغه اولس ۱۷ تنکې ماشومان چې په سرو وینو کې لت پت پراته ؤ آیا هغوئ اربکیان ؤ؟

هغه ملکې کسان چې وسله يې نه لرله، او د سياست کوونکو د شومو اهدافو قربانیان شول، له هیڅ کوم لوري سره نه ؤ ولاړ ، آیا د هغوئ مرګ ځکه روا دی چې د اربکیانو د والیبال ټورنمنټ ته ورغلي ؤ؟؟؟

نه طالب مني چې دغه برید يې کړی، نه يې حکومت مني چې دغه برید کې لاس لري، او نه يې امريکا مني. ښه دابرید نو بیاچا کړی؟ اسماني تندر دی چې راولویدی؟

که موږ غوښتنه وکړو چې سمه پلټنه دي ؤشي چې دا څه ډول برید ؤ د چا له خوا ؤشو، آیا دابه شکېلې ډلې ومني چې پلټنو ته غاړه کيږدي. طالب خو به ووايې چې ما برید نه دی کړی، شواهد که څوک ولري وړاندي دي کړي.

آیا حکومت به وکولای شي چې کره شواهد وړاندي کړي چې په برید کې د چا لاس دی؟ نه  داسي شواهد چې څو نومونه واخلي او ووايې چې پلان په بهر کې جوړ شوې.

ننۍ ټکنالوژې دومره پرمختګ کړي چې کله په ډیره لیرې پر ته سېمه کې هم کومه پېښه کيږي د هغې انځورونو په ژوندي ډول سره ټلویزونونه ښئې، سمه ده چې په افغانستان کې ټولې سېمې په نړيواله توګه يې کورډیناټ سیسټم ته نه دي داخل شوې، ولي د هر کلي او هرې پوستې کورډیناټ له بهرنيانو (امریکایانو) سره موجود دي، او بهرنیان داسي ټکنالوژي هم لري چې د يوې او دوو ورځو مخکې پېښې انځوریز شکل په هواء کې له موجونو څخه را اخستلای شي.

افغان حکومت ته په کار ده چې له امريکا څخه غوښتنه وکړي چې ددغې پېښې په اړه له سټلایټ څخه هغه اولنی حالت او انځورونه په واک کې ورکړي، چې څه ډول او کوم بریدګر هلته ننوتلی دی، او برید په کوم حالت کې شوې. آیا دا وژونکی بریدګر ؤ؟ چاودنه وه؟ او يا د ټکنالوژې په مټ کومه بله ورته پېښه وه؟

امريکایانو په ډیرو سېمو کې په هواء او ځمکه د څارنې وسایل لګولي دي، اوس چې په پکتیکا کې په ګڼ شمير کې بهرنیان نشته، نه پوهیږم چې په سېمه کې به ددوئ دغه د څارنې وسایل پاتې وي يانه؟

ولي که نړيوال په اوکراین کې د لویدلي الوتکې د لویدلو پیچلی او مغلق شکل او د پېښې حالت معلومولای شې، که په سوریه او عراق کې د کارول شويو وسلو ډول او کارونه معلومولای شي، نو بیا شونې ده چې د يحیي خیلو د پېښې اصلي شکل هم معلوم کړي.

عینې شاهدان وايې چې دا يو سرتیری برید ؤ، د يوه هلک په واسطه شوې او هلک د اربکیانو قومندان ته غیږ ورکړي، په دغه وخت کې چې ځان ته چاودنه ورکوي د تکبیر نعره یې هم کړي ده.

که چيرته دا سرتیری برید وي، پخوانې ډیری سرتیري بریدونه چې شوې دومره مرګ ژوبله يې نه ده لرلي. په کار ده چې وضاحت يې ؤشي.

هغه ژوبل کسان چې روغتونو ته وړل شوې، ډیری يې داسي دي چې د بدن لاندي برخې يې ژوبلې شوې، د طبې معلوماتو پربنسټ ځمکنی انفجار د بدن لاندي برخې له منځه وړي، او سرتیري بریدګر په ټوله کې د خلکو د بدن لوړه برخه له منځه وړي.

دلته نږدې يو موټرسایکل هم ولاړ دی، عیني شاهدان وايې چې موټر سایکل هم انفجار کړی، دابه ومنو چې بریدګر هلته لاره پیداکړي، خو د انفجاري موادو ډک موټر سایکل د چا له خوا د چا په مټ دغه مهم ځای ته رسول شوی او بیا امنيتې کسان هم پرې نه دي شکمن شوې.

برید هغه وخت سرته رسیدلي چې د ټورنمنټ د پای شيبې دي، د اربکیانو مهم قومندان همدې ځای ته رارسيږي.

ددغه ډول بریدونو اصلي سرچینې او عوامل په کار دی چې له منځه یوړل شې، او اصلي عامل يې په هیواد کې روانه جګړه، زور زیاتی، له ولس سره ناسم چلند او د بهرنیانو شتون دی.

زه خپل له درد او غم ډک تسلیت د يحیی خیلو خلکو او هغو کورنیو ته وړاندي کوم چې په خونړۍ پېښه کې يې د کورنۍ بې ګناه غړې له منځه وړل شوې او يا خو ژوبل شوې.

اوس که سېمې ته ډاکټر عبدالله عبدالله ورځې او يا روغتون ته ډاکټر اشرف غني او عبدالرشید دوستم ورځي، ګټه يې څه ده، دوئ به هم د کرزي په ډول د وژل شويو کورنیو ته کم او زیات ۲۰۰۰ ډالر او ژوبل شويو ته کم او زیات ۱۰۰۰ ډالره ورکړي، او د افغان وینه به د پخوا په ډول ارزانه خرڅه کړي.

آیا دحکومت او طالبانو ناوخته خواخوږې به دهغو ۱۷  تنکیو ماشومانو مورګانو ته د کوم درد دواء شې؟

حکومت ته په کار ده چې د پېښې سمه پلټنه وکړې، د مستدللو دلایلو سره ولس ته راوړاندي شې او حقایق د ولس مخکې کيږدي.

وسلوال طالبان هم باید د پېښې اړوند افغان ولس ته سپيناوی وړاندي کړي، که ددوي له نوم څخه په رښتیا هم څوک ناوړه ګټه پورته کوي باید مخنیوی يې وکړي.

زه باوري یم چې د ماشومانو، بې ګناه افغانانو او ملکې کسانو مرګ ته هیڅ مسلمان زړه نه ښه کوي، او نه هم د بې ګناه خلکو وژلو اوله منځه وړلو ته د اسلام اساسات اجازه ورکوي.

دغه خونړۍ پېښه به وروستۍ نه وي، مخکې هم موږ افغانان د پردیو د ګټو قرباني شوې يو، اوس هم افغان ولس قرباني کيږي او دغه ډول ناوړه کړنۍ به دوام ولري، چې زموږ بې ګناه کسان د خپل منځي نفرتونو د زياتوالي په موخه قرباني شي.

د پکتیکا پېښه او ديته ورته پيښې يواځي د افغان ولس په منځ کې نفرتونه پيداکوي، دواړو لورو (حکومت او وسلوال طالب ) ته يې د ګټې پرځای زیان ډیر دی، دواړه لوري باید هڅې وکړې چې ددغه ډول کړنو مخنیوی ؤشي او افغان ولس د پرديو د شومو اهدافو او بدو سیاستونو قرباني نه شي.