حکومت آخوندی ایران جنایت کربلای قرن را رقم زد، یزیدان…

محمدعثمان نجیب ایران در گرمای سوزان، زمین را زیر پای هم‌وطنان…

حیات بشری را آتش فشان خاموشی به شدت تهدید میکند

نویسنده:مهرالدین مشید جهان در معرض توفانی فراتر از جنگ سوم  این پرسش…

دومین بار طی طریق در تعامل گذری انسان با هوش…

*محمدعثمان نجیب، بنیاد‌گذار مکتب دینی فلسفی من بیش‌از این نه…

درک لنینی از دموکراسی: نگاهی از سده 21

ترجمه. رحیم کاکایی یرومنکو ولادیمیر ایوانوویچ دکترعلوم فلسفه، مشاور رئیس مجلس قانونگذاری…

افغانستان در سایۀ رقابت‌های ژئوپولیتیکی جهانی ناشی از جنگ اسرائیل…

مقدمه تنش‌های دراز ‌مدت میان ایالات متحده آمریکا، اسرائیل و جمهوری…

فیلسوف آس و پاس،- مدافع مالکیت خصوصی!

max stirner (1806-1856) آرام بختیاری ماکس اشتیرنر، آغاز آنارشیسم فردگرایانه. ماکس اشتیرنر(1856-1806.م) آلمانی،…

افغانستان- آموزشگاهی خونین برای ایران و همسایگان 

سلیمان کبیر نوری در این مقاله می‌خوانید: چکیده نئولیبرالیسم و استعمار؛ تجربه‌ای عینی افغانستان؛…

جنگ های جیوپولیتیک جدید و افغانستان تحت حاکمیت طالبان

نویسنده: مهرالدین مشید از بازگشت تروریسم تا تقابل قدرت های بزرگ در…

سید جمال الدین افغان

 فیلسوف ،دانشمند بنیانگذار نهضت فکری وجنبش آزادی  خواهی افغانستان ،اساسگذار  اتحاد اسلامی ومبارز…

  به آرمان وطن

بیا برویم کشور تا بان را بسا زیم  خا نه ی…

نوستالوژی و جاذبه های فکری و اعتقادی 

نویسنده: مهرالدین مشید نوستالوژی و گذشته گرایی های فکری و اعتقادی زمانیکه…

تاریخ‌گرایی و ارزش هنری رمان‌های میخائیل شولوخوف

ترجمه. رحیم کاکایی به مناسبت 120 سالگی میخائیل شولوخوف ای. کووالسکی (درباره مسئله…

نامه‌ی سرگشاده از سوی یک مهاجر، به صدراعظم آلمان!

آمریکا به سیم آخر زد. حمله‌ی آمریکا بر ایران، دردسر…

تنش میان ایران و اسراییل و پس لرزه های بحران…

نویسنده: مهرالدین مشید وارد شدن امریکا در جنگ و به صدا…

عزّ و شرف وطن 

در خانـه قـوی باش که چوراچور است  دزدان به کمین فانوس…

فطرتی انسانی

امرالدین نیکپی در اوایل دانشگاه ، داستان‌های مذهبی بسیاری دربارهٔ طرد…

جهان صلح وصفا!

امین الله مفکر امینی                   2025-19-06 جهانـی صلح وصفـــای بشربماتم کشیـــــده جـاهــــلانیکی برسیاستهای…

سرنوشت انسان امروز در چنگال مومیایی فروشان دیروز

نویسنده: مهرالدین مشید زنده گی مدرن در آینۀ زوال تاریخی در جهان…

سیمون دوبوار،- رفاقت و عشق اگزستنسیالیستی

Beauvoir, Simone de (1908- 1986). آرام بختیاری سیمونه و سارتر،- ازدواج سفید…

کتاب زبدۀ تاریخ

رسول پویان فسانه خوان وفسون سرگذشت موسارا مگـر خـرد بکــنــد حـل ایـن…

«
»

د پولیسو ډبول؛ د چارواکو او زورواکو فرهنګ

له بده مرغه اوسمهال افغانستان داسې یو هیواد دی چې چارواکو او زورواکو یې د ملي بنسټونو او امکاناتو د قبضه کولو تر څنګ ولس، پولیس او عامه خدمت کوونکي هم په انحصار کې نیولي دي. دلته د چارواکو او زورواکو لخوا د قانون ماتونه په یو فرهنګ او قانون بدله شويده. په ډیری ځایونو کې خو دوی په خلاص مټ خپل مافیایي کارونه ترسره کوي او هیڅوک دا جرأت نلري چې مخ ته یې ودریږي؛ خو کله که د هیواد یو رښتونی بچی د دوی د مافیایي کاروبار پر وړاندې خنډ شي او مخنیوی یې وکړي نو بیا د داسې حالت ته ډبوي چې له مرګه یې حالت بدتروي. داسې بیلګې ډیری دلته شتون لري. همدا څو ورځې وړاندې په ولسي جرګه کې د خلکو د استازي ظهير سعادت ساتونکو د کابل ښار په تايمني کې د څلورمې امنيتي حوزې ۳ تنه امنيتي سرتيري وډبول. ظهیر سعادت چې څو ورځې وړاندې یې په پارلمان کې د افغانستان یو خاص قوم ته د انتحاري او انفجاري خطاب کړی و؛ ځوی يي وروسته له هغه چې يوه کراچۍ والا يې وواهه د پوليسو له لوري يې مخه نيول شوې وه چې وروسته د ظهير ساتونکو پولیس ډیر په بې رحمانه توګه وهلي دي. پوليس وايي چې د ظهير سعادت ځوی په ښار کې له يوه کراچۍ والا سره لانجه وکړه او هغه يې وواهه نو امنيتي سرتيرو د ظهير ځوی ونيوه او پوستې ته يې راوست، خو کله چې ظهير سعادت پوستې ته راغی له ساتونکو په مرسته يې سرتيري سخت ووهل. دا لومړی ځل نه دی چې په افغانستان کې د لوړ پوړو چارواکو له لوري پوليس ډبول کيږي بلکه له دې وړاندې هم څو ځله دولتي لوړ پوړو چارواکو او زورواکو امنيتي سرتيري وهلي دي. دلته ډیری وختونه پولیس د خپل مسوولیت د ادا کولو په خاطر د چارواکو او زورواکو له لوري ډبول کیږي چې ځینې وختونه بیا ډبول شوی پولیس په نمایشي توګه د حکومت له لوري تقدیر کېږي. په تېرو کلونو کې په ځلونو د زورواکانو او جګپوړو چارواکو ساتونکو هغه پولیس ډبولي چې د دوی د غیرقانوني اقداماتو او ترافیکي سرغړونو د مخنیوي هڅه یې کړې ده.

څو ورځې وړاندې د ګډ حکومت د مشر دویم مرستیال سرور دانش ساتونکو هم د احمد ایمل قادري په نوم پولیس په کابل ښار کې په دې خاطر ووهلو چې ده یې په ناسمه لار د تګ مخه ونیوله. بیا ولسمشر په دې خاطر چې د خلکو له تند غبرګون سره مخ نشي په نمایشي ډول یې وهل شوی سرباز وستایه. د ډیرو په نظر د ولسمشر لخوا د وهل شوي سرباز ستایل او د سرور دانش د ساتونکي له دندې ګوښه کول پر ځای اقدام دی، خو د ډیری نور ولس باور ولسمشر په دې وړو او نمایشي کارونو ځان مصروفوي او اصلي د ولس غټې غوښتنې یې په نظر نه راځي. ولس وایې دا فکر کوي چې په دې مایکرو مینجمنټ به اصلاحات راولي، خو داسې نه ده؛ ولسمشر باید په اساسي او تغیر راوستونکو شیانو کې دا تګلاره خپله کړي. ولس د غني د دولت مثال د یوې سورۍ بیړۍ سره تشبیه کوي چې واړه واړه سوري پکې وي او د یو لوی طوفان پر لوري روانه وي، خو د ګډ حکومت مشران د دې په ځای چې بیړۍ له طوفانه راواړوي په وړو سورو بندولو مصروف دي.

په تېرو کلونو کې په ځلونو د زورواکانو او جګپوړو چارواکو ساتونکو هغه پولیس ډبولي چې د دوی د غیرقانوني اقداماتو او ترافیکي سرغړونو د مخنیوي هڅه یې کړې ده. دلته د زورواکانو لخوا د پولیسو او عامه خدمت کوونکو ډبول یوه عادي خبره ده، څه موده وړاندې د احمدشاه مسعود په لمانځغونډه کې ځینو کسانو د ابن سینا روغتون یو ډاکټر مرګ ته وهلی ډبولی و، له هغه وړاندې په تیر حکومت کې د وردګو د والي ساتونکو  د حج اوقافور ریس په شمول څو ریسان وهلې ټکولي و. همداشان ډیری پیښې.

د دې ټولو ناقانونیو او زور چلولو اصلي سرچینه کمزوری حکومتي سیستم او ناکاره مدیریت دی. که چیري ګډ حکومت په رښتیا د ولس غم خوړونکی وای او قانون یې خپل معیار ګڼلی نو هیڅکله به کوم چارواکي یا زورواکي د قانون له سرو کرښو پښه نه وای اړولې. دلته قانون یوازې په غریب، مسکین او بیچاره باندې تطبیقیږي، چارواکي ځانونه له قانونه لوړ او قانون ځانته تابع ګڼي، دلته له ولسمشره نیولی، مرستیالان یې، اجرایوي ریس سره د مرستیالانو یې، وزیران یې، والیان، ریسان یې، د ولسي او مشرانو جرګي غړي او آن تر یو عادي دولتي کارکوونکي؛ ټول ځانونه من ګڼي، هیڅوک قانون ته د قانون په سترګه نه ګوري او هر څه یې د ځان لپاره روا کړي آن د مظلوم ولس وهل، ډبول او ګواښل. تر هغې چا قانون په له پاسه تطبیق نشي؛ ورځ تر بلې بدتري شته او بهتري به نه وي.

لیکنه : خوشحال آصفی