تاملی بر  دیدگاه های «خدا مرده و یا اینکه سکوت…

نویسننده: مهرالدین مشید درامدی بر دو تجربه‌ی متفاوت از غیبت الهی اندیشه‌ی…

نصایح نامچه

موسی فرکیش «نصایح‌نامچه»، در حقیقت متن گفتار و پیشنهادهای عبدالرحمان خان…

یازدهم سپتامبر؛ مبارزه با تروریسم یا چرخه معکوس تحول در…

نویسننده: مهرالدین مشید حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ نه تنها سیاست خارجی…

 آیا راه رشد غیر سرمایداری پاسخگوی  اهداف استراتیژیک خلقهای جهان…

مقدمه این را همه میدانند که در ایجاد جنبشها وحریانات تند…

استاد ګل پاچا الفت 

خدای بخښلی  استاد گل پاجا الفت  هغه  لوی  او وتلی…

د سیاسي ګوندونو په جوړولو او فعالیت کې د مرام…

 انسان له اوله په ټولنیز ژوند کې د ګډو موخو…

خاطر شاد 

رسول پویان  تـو گـویی خامـۀ پاییز کلک استاد است  به هر طرف…

برجحان تعلقات!

امین الله مفکر امینی                     2025-07-09 برجحان ز تـــــــــعلقات وافکاری واهی خدا جوییــــــــم با…

اگر سقراط ‌پدر فلسفه است، کنفوسیوس یا ملاصدرا چرا چنین…

بخش دوم از مقاله‌ی سقراط، تیشه‌زنی، به ریشه‌ی دانایی. بحثی از…

پاسخی به پرسشی

محمدعثمان نجیب  آغا صاحب گرامی، نه دانستم دلیل شتابان شما برای…

استاد قیام الدین خادم 

استاد خادم د پښتو ادبیاتو په اسمان کې له هغو…

روشنگری روس، ملی گرا، رفرمیستی، علم گرا

Lomonossow, Michail(1765-1711 آرام بختیاری لومونسف؛- شاعر، دانشمند، روشنگر. میشائیل لومونسف(1765-1711.م)، شاعر، محقق، فیلسوف،…

د سیاسي ګوند او سازمان اساسي او تشریفاتي سندونه

د یوه سیاسي ګوند او د هر سیاسي او ټولنیز…

اعتراف به خطا؛ اخلاق و پل عبور از تاریکی به…

نوسنده: مهرالدین مشید  تاریخ، دادگاه اشتباهات مشترک ما تاریخ معاصر افغانستان و…

وقتی اژدها می‌غرّد، خرس می‌خروشد و فیل می‌خرامد؛ بشکه زرد…

نوسنده: مهرالدین مشید  پیام نشست شانگهای برای طالبان؛ نشانه‌ای از افول…

در سوگ کنر

بمناسبت زلزله ي مهلک ولایت کنر از زمین لرزه کنر هر…

درمراثی قربانییان زمین لرزه ی مشرق زمیـــن !

امین الله مفکرامینی                   2025-02-09! بدیــــــــده اشکِ ماتم و بدل خونم ز لغزشِ…

اشک قلم 

رسول پویان  اشک قلم به صفحـۀ دل ها چکیده است  صد لاله…

استاد عبدالروف بینوا

استاد بینوا د هېواد، سیمې او نړۍ په کچه ستر…

کودکانی که کودکی نمی‌ کنند

خیابان، خانه بی‌در و پیکر کودکان فراموش‌ شده! فرشید یاسائی *  ما…

«
»

تصویب بودجه سال مالی ۱۴۰۰

باشنیدن تصویب بودجه سال مالی ۱۴۰۰ توسط شورای وزیران چیزهای زیادی از سال مالی روان در ذهن دور میزند .

آغای غنی در یکی از بیانیه ها در ولایت پکتیا گفت افغانستان را ساختم به والی گفت امی پکتیارا  خو تو بساز.

این جمله از دو جهت قابل نقد است ؛ یکی اینکه کجای کل افغانستان را ساخته است وچه ساخته است ؟

چند ماه قبل ازین سخنرانی گفته بود نود فیصد مردم زیر خط فقر زندگی میکنند.

آغای دانش معاون دوم ریاست جمهوری در تازه ترین سخنرانی اش گفت عدم مصئونیت غذایی زندگی ۱۳ ملیون انسان این وطن را تهدید میکند .

وزیر صحت عامه گفت اطفال افغانستان در سطح جهان بیشترین امار سوء تغذی رادارند .

شاگردان مکاتب هنوز در فضای ازاد بدون سقف ووسایل درسی در روی زمین می نشینند ودرس میخوانند .  با این عدد بزرگ فقر واین وضعیت ناهنجار زندگی اولیه مردم‌ ساختن کل افغانستان چه توجیه میتواند داشته باشد  جز یک غلو ” بالاتر از مبالغه ” ؟

کلمه ساختن کشور یک کلمه وسیع المعنی است ؛ ساختن از لحاظ زیر بنا ها ، موسسات تولیدی ، بندهای ابگردان وتولید برق ، مکانیزه ساختن زراعت توام با بهبود زندگی دهقانان وساکنان دهات ، اتصال دهات با شهرها توسط جاده های اسفالت شده ، تائسیس سرد خانه ها برای حفاظت حاصلات زراعتی و باغداری ، اعمار مکاتب با وسائل لازم درسی ، تاسیس شبکه های ابرسانی وبرق رسانی ، تامین امنیت ، پائین اوردن سطح بیکاری ، کاریابی تا نیروی کار به خارج فرار نکند ، تدابیر برای جلوگیری از فرار مغزها ودهها کاریکه رفاهیت عامه را در بر گیرد وحاصلدهی هم داشته باشد .

ارزیابی مصرف بودجه انکشافی سال مالی ۱۳۹۹ نشان داد که چیزی بیشتر از پنجاه فیصد ان به مصرف رسیده وان هم غیر واقعی ومبالغه حکومت برای جان خلاصی از محاسبه پارلمان‌میباشد .

بودجه انکشافی سال ۱۴۰۰  هفتاد فیصد کل بودجه پیشبینی شده است دیده شود که تا کدام فیصدی به مصرف رسانیده خواهد شد ؟

دوم؛ این غلوی آغای غنی خلاف ادعای انکشاف متوازن کشور است . از لحاظ وضعیت نظامی — سیاسی اگر دولت سیاست معقول انکشافی را غرض رفع معضلات جاری در پیش میداشت باید به ولایات همسرحد با پاکستان توجه خاص مبذول میداشت منجمله ولایت پکتیا زیرا :

علایق ولایات همسرحد با پاکستان از لحاظ رفع نیازهای ضروری اولیه بیشتر به جانب پاکستان است ، مریضان شان را به انجا میبرند ، پول کلدار در داد وستد روز مره مروج است ، اموال پاکستانی چه قاچاقی یا رسمی بازارهای ان ولایات را تصرف کرده است ، رفت وامد مردم با ان طرف سرحد شاید کمتر از رفت وامد با پایتخت کشور نباشد ، در بسا موارد نوع کلتور پاکستانی درین ولایات رواج یافته . انطرف سرحدات مکاتب ، پوهنتونها ، شفا خانه ها ، سیستم ابرسانی صحی ، برق وگاز وسرکهای اسفالت شده با نظم دولتی چشمگیر تر است که عامل توجه مردمان ولایات سرحدی به جانب پاکستان میباشد . عین حالت در ولایات همسرحد با ایران جریان دارد که باعث کشش وجاذبه مردم به ان سوی سرحدات پاکستان وایران شده است .

حکومت چگونه میتواند این جاذبه وکشش را به مرکز وپایتخت کشور بر گرداند جز از طریق تاسیس پروژه ها ی انکشافی ، توجه به امور زراعت وجنگل داری وجمیع تسهیلات زندگی اعم از مادی ومعنوی تا علایق مردم‌به انطرف سرحدات محدود گردد وحس شهروندی وهموطنی بر بنیاد های مادی واساسات معنوی  زنده تر نگهداشته شود .

اگر آغای غنی کل کشور را ساخته است وبه سرحدات نه پرداخته اشتباه کلان در دولت داری را مرتکب شده که نخواسته یا نتوانسته به این ولایات‌ توجه مبذول دارد یا به گفته خودش انرا نساخته است .

در کنار همه اقدامات تامین امنیت وشبکه دوانی استخباراتی برای کشف وخنثی سازی دسایس ناشی از پاکستان اصل مهم است که به امنیت مجموع کشور بستگی میرساند .

بهر حال بودجه جدید هم از زیر تاثیر مصارف هنگفت بی مورد قدرتمندان و حکومت سالاران بیرون نمیشود ، مصارف قطعات محافظین وکاروانهای انها ، مصارف میزهای نان پر وپیمان ایشان ، مخارج سرسام اور کارمندان دستگاههای مرکزی قوای ثلاثه دولت ،مصارف پولی غیر قابل باز پرس شورای عالی مصالحه ، جیب خرچهای سفرهای خارج ، سوء استفاده از وجوه مالی دولت با گردش دوامدر سالانه دو نیم ملیارد رشوه در ادارات دولتی ودهها عیب ونقص وفساد که دامنگیر این دولت فساد زده میباشد.