قسمت دوم……. تبارز فضای مجدد جنگ سرد میان شرق وغرب
محمد عوض نبی زاده
بعد ازبه استقلال رسیدن اوکراین از شوروی سابق جمعیت ونفوس جمهوری اوکراین 44.5 میلیون نفر بوده که از جمله 77.8 درصد اوکراینی و 17.3 درصد آن روس هستند. زبان رسمی، مردم , اوکراینی است اما در نواحی شرقی به روسی تکلم می شود. پرجمعیت ترین شهرهای اوکراین، «کیف»دارای (2.27 میلیون)، «خارکیف» (1.45)، «دنپرو» (1.01 میلیون)، «اودسا» (1 میلیون) و «دونتسک» (0.97 میلیون)نفوس میباشند. هر شش گریونیا (واحد پول اوکراین) برابر با 1 دلار آمریکا ودر آمد سرانه اوکراین ۴۰۰۰ دالر است.بخش وسیعی از خاک اوکراین توسط خاک سیاه (چرونوزوم) پوشانده شده و 53.8 درصد خاک ان، قابلیت زراعت دارد وعمدتا صنعت زراعت در بخش غربی اوکراین متمرکز است و در حالیکه فابریکات صنعتی در نواحی شرقی و جنوب شرقی تراکم بیشتر دارند، اوکراین در تولید برق با استفاده از انرژی اتمی کاملاً خودکفاست و حتی به روسیه و شرق اروپا برق صادر می کند.
برژینسکی، مشاور سابق امنیت ملی آمریکا میگوید که : روسیه بدون اوکراین، دیگر یک امپراطوری نیست واو اوکراین را ترن سیاست منطقه ای بعداز گسترش «اتحادیه اروپا» می داند. همچنین یکی از مشاورین حکومت روسیه نیز گفته است که : «اگر اوکراين را از دست بدهيم، غربي ها با ما مانند يکي از آن جمهوري هاي ” (آمريکاي لاتين) برخورد خواهند کرد. براساس برآوردها اوکراین طی سال 2012 به چهارمین صادرکننده بزرگ تسلیحاتی جهان تبدیل شده که «ایالات متحده آمریکا» با 8.760 میلیارد دلار، روسیه با 8.003 میلیارد دلار و چین با 1.783 میلیارد دلار، جلوتر از اوکراین قرار گرفته اند اما اوکراین توانست بعد از استقلال با 1.344 میلیارد دلار صادرات تسلیحاتی، دیگر رقبای خود: آلمان، فرانسه، انگلیس و ایتالیا- را پشت سر بگذارد. رقابت قدرت های خارجی در اوکراین به رقابت باندهای قدرت در این کشور گسترش یافته که انقلاب نارنجی اوکراین درسال 2004 میلادی بزرگترین رویارویی این باندها بود که با استفاده از مداخله ی قدرت های بیرونی؛ در برابر همدیگر صف آرایی کردند.
هر چند، پیروزی انقلاب نارنجی اوکراین به دست جناح غربگرا افتاد ولی ،بعدا جناح متمایل به روسیه ؛ توانست موقعیت خود را بازیابی کند. ولی آمریکا و اروپا برای برهم زدن تعادل، محکومیت تیموشنکو را بهانه قرار دادند واز بقایای انقلاب شکست خورده مخملی اوکراین، خیزشی جدید را متولد کردند.در سالهای اخیربه تحریک غرب و آمریکابحران اوکراین چالشی ساخته شد و انچه که چند ماه قبل در میدان کیف آغاز شد اروپای غربی و آمریکا عامل اصلی ان بوده است که بحران کنونی را به این مسیر کشاندند .بخشی از اوکراینی های، سرخورده از «انقلاب نارنجی» ، به یک راه افراطی روی آوردند، بیشتر از روی آزردگی تا پذیرش ایدئولوژیکی که بدین ترتیب زمینه تسلط نیروهای، تندروهای ناسیونالیسم راست افراطی ازجمله حزب اسووبودا ودیگرگروههای نئوفاشیست مانند «پراوی سکتوررا- را در اوکراین فراهم نمود گروه های تندرو راست افراطی در میدان استقلال، بنا براز ناخشنودی عمیق در جامعه طرفداران زیادی پیدا کرد ، اگر حزب اسووبودا ونئوفاشیست مانند «پراوی سکتوررا در کیف خود را تحکیم کند در اینده به پیشروی خود در اروپا ادامه داده وشماری از آنها در پی آنند که لباسی نو بر تن کنند. حزب اسووبودا در زمینه سیاست داخلی، «شوروی زدائی را در صدر اولویت های خود قرار می دهد و به ویژه تشویق نوعی هویت اوکراینی با اتخاذ اقدامات از تجلیل سیستماتیک جنبش ناسیونالیستی واز سرگیری ذکر تعلقات قومی یا مذهبی شهروندان بر روی مدارک هویتی آنها است.
اما در حال حاضر، سیاست های امنیتی روسیه و آمریکا در عرصه اوکراین، بعد از فروپاشی « شوروی»، بصورت پاندولی بین روسیه و غرب در حال نوسان بوده است. هر چند روسیه بارها سعی کرده است تا از طریق فشار به اوکراین، یک “جنگ گازی” علیه منافع غرب براه اندازد، زیرا سی درصد از گاز صادراتی روسیه به‌وسیله شش لوله از طریق اکراین به اروپای مرکزی و جنوبی و غربی صادر میشود گرچه اروپا سعی کرد تا با ایجاد خط لوله «نابوکو» و طرح های دیگر، وابستگی خود به روسیه از طریق اوکراین را کاهش دهد. ولی اجرای خط لوله ای گازی نابوکو به افسانه تبدیل شده است.
باوجود انکه غرب بارها به روسیه اطمینان داده است که ناتو به سوی شرق گسترش داده نخواهد شد ولی بارها ، غرب این قول را زیرپا گذاشت. نخست لهستان، جمهوری چک، و مجارستان و، بعد ابا پذیرش کشورهای بالتیک به عضویت ناتو تا مرز روسیه پیش رفت ودرآخر ناتو خواست تا اوکرائین و گرجستان را هم به آن اضافه کنند. حالا ناتو نه تنها یک اتحادیه جنگی است، ، بلکه وسیله ای برای تشدید اوضاع علیه روسیه میباشد.چنانچه درین اواخیر درمورد بحران اوکراین جنگ لفظی میان غرب و روسیه تشدید بیشتر یافته و هر روزیکه سپری میشود واز جانب مقامات مسول باهشدار های پیهم همراه بوده وهرکدام شان بالای تطبیق توافقنامه ی ژینو تاکید میکنند. ولی در عمل هیچ کدام انها برای تحقق ان گام عملی برنمیدارند.
از زمان الحاق شبه جزیره کریمیه به روسیه و جابجائی ده ها هزار نیرو های نظامی روسیه در سرحدات شرقی اوکراین و تخطی مکررپرواز های طیارات جت جنگنده ی روسی بر فراز اوکراین شرقی و همزمان با ان اغاز عملیات جنگی نظامیان اوکراین در مناطق شرقی ودرگیریهای نظامی انها با شبه نظامیان طرفدار روسیه در شهرها ومناطق که اشغال شده توسط انان در شرقی اوکراین وهمچنین تقویت نیروهای ناتو در ممالک هم جوار اوکراین ازجمله افزایش نیروهای ناتو در لهستان و کشورهای بالتیک، رزمایش جدیدی را در مناطق مرزی اوکراین آغاز که بیشتر از گذشته باعث تقابل شدید میان غرب وروسیه را فراهم نموده است این گفته ها در حالی مطرح می گردد که تنش ها میان امریکا و روسیه در این اواخر به شدت افزایش یافته است.
روی آوردن مسکو به گزینه نظامی و جداسازی شرق اوکراین آخرین گزینه روسیه است تا منافع ژیوپولیتیک و ژیواستراتژیک خود را در منطقه حفظ کند. چون موقعیت استراتژیک اوکراین با موقعیت گرجستان که روسیه به آن حمله کرد کاملا متفاوت است. پوتین مصمم به تقویت مرزهای غربی روسیه در مقابل ناتو است ولی امریکا و اروپا در صورت حمله روسیه به اوکراین ساکت نخواهند نشست.غرب و ناتو به خط قرمز روسیه رسیده است و فشار بیشتر به مسکو، خطربی ثباتی و همچنین ، افکار راست‌گرایانه افراطی و غرب هراسی را در این کشور تقویت خواهد کرد. در حالیکه بارها جت‌های جنگنده روسیه حریم هوایی اوکراین را نقض ده‌ها هزار سرباز ارتش خود را در مرزهای شرقی اوکراین مستقر کرده که به نگرانی در مورد احتمال حمله نظامی روسیه به اوکراین دامن زده‌اند. عملیات واحدهای ارتش اوکراین علیه شبه نظامیان مسلح طرفدار روسیه ادامه دارد که در صورت تداوم امنیت “شهروندان روسی” ساکن اوکراین را به مخاطره می اندازد. اتحادیه اروپا و امریکا، باید نگرانی‌های به‌جا و امنیتی روسیه را مد نظر قرار دهند و به ارزیابی مجدد روابط خود با روسیه بنشینند و این کشور را به شریک استراتژیک خود، نه دشمن، تبدیل کنند.درغیر ان در صورت تداوم این حالت خطر بروز جنگ جهانی سوم را به همراه خواهند اورد که برای تمامی بشریت فاجعه بار خواهند بود…….ادامه دارد……..
بیست وهفتم-ماه – اپریل –سال -2014
