چرا «گنبد آهنین» نمی‌تواند با موشک‌های ایران مقابله کند؟
ولادیمیر پراخواتیلوف (VLADIMIR PROKHVATILOV)، استاد علوم سیاسی، کارشناس نظامی
ا. م. شیری: انتظار نیروهای ایران چنان ضربه‌ای به اسرائیل وارد کنند که انگلیس مجبور شود «ولدالزناهای» نورچشمی خود را جمیعاً به جزایر آلبیون مه‌آلود ببرد تا خاورمیانه روی امنیت و آرامش ببیند.
ناتوانی سامانه‌های دفاع موشکی و دفاع هوایی پرمدعای اسرائیل در دفع کامل پرتاب‌های موشکی نباید حیرت‌انگیز باشد.
شامگاه ۱۳ ژوئن، ایران در واکنش به حملات اسرائیل به مرکز هسته‌ای، حملۀ موشکی گسترده‌ای را به خاک این کشور انجام داد.
تنش در منطقه پس از آن تشدید شد که اسرائیل روز جمعه به تأسیسات هسته‌ای کلیدی ایران حمله کرد و شماری از فرماندهان ارشد و دانشمندان برجستۀ این کشور را به قتل رساند.
حملۀ ایران به اسرائیل حوالی ساعت ۹ شب به وقت محلی آغاز شد. نیروهای دفاعی اسرائیل اعلام کرد: «سامانه‌های دفاعی برای دفع تهدید در حال کار هستند. از مردم خواسته شد که در مناطق حفاظت‌شده پناه بگیرند و تا اطلاع ثانوی در آنجا بمانند». ایران پس از حملۀ اولیه، به شلیک موشک به اسرائیل ادامه می‌دهد.
ارتش اسرائیل اعلام کرد که ایران در دو نوبت در حدود ۱۰۰ موشک به سمت اسرائیل شلیک کرده است (ارتش در ابتدا تعداد موشک‌ها را ۱۵۰ اعلام کرد). خبرگزاری ایرنا تخمین زد که ایران صدها موشک بالستیک به سمت اسرائیل شلیک کرده است.
خبرگزاری رویترز به نقل از شاهدان عینی گزارش داد که تل‌آویو مورد اصابت موشک‌های ایرانی قرار گرفت. انفجارهایی در این شهر رخ داده است.
مارک استون، خبرنگار آمریکایی اسکای نیوز، در اظهارنظری دربارۀ حملۀ گستردۀ موشکی بالستیک به خاک اسرائیل گفت: ایران در تلاش است تا بار اضافی بر سامانۀ گنبد آهنین وارد کند. به گفتۀ او، حملات « اهداف ایران را به‌وضوح نشان می‌دهد».
استون گفت: «هدف این است که سعی شود سامانۀ دفاع هوایی گنبد آهنین که باید بارها و بارها به صورت دستی بارگیری مجدد شود، بیش از حد بارگذاری شود… بارگذاری مکرر این سامانه امکان‌پذیر است. ما همین الان در چندین ویدئو دیدیم که این اتفاق واقعاً رخ داده و برخی از موشک‌های بالستیک به اهدافی در تل‌آویو اصابت کردند».
پدافند هوایی اسرائیل، از جمله هواپیماهای آمریکایی، بخشی از موشک‌ها را رهگیری کرد. حداقل هفت موشک به تل‌آویو اصابت کرد.
در منطقۀ شهری تل‌آویو، یک ساختمان مسکونی در اثر حملۀ هوایی ویران شد. در نزدیکی تل‌آویو، مردم در یک ساختمان در حال سوختن گیر افتاده بودند. آتش‌نشانان دو نفر را که در یکی از ساختمان‌ها گیر افتاده بودند، نجات دادند. پلیس گزارش داد که چندین ساختمان در تل‌آویو آسیب دیده است.
به گزارش یدیعوت آحارانوت، در مجموع، در منطقۀ کلان‌شهر تل‌آویو حداقل اصابت هفت موشک ثبت شده است. ضمناً، کانال ۱۲ اسرائیل نیز با تأئید ٩ مورد اصابت، گفت که در بیشتر موارد، احتمالاً سقوط بقایای موشک‌ها پس از رهگیری بوده است. ویدیوهایی از انفجارها در تل‌آویو در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.
بگزارش خبرگزاری ایرنا، چندین موشک ایران به ساختمان وزارت امنیت ملی اسرائیل اصابت کرده است. به گفتۀ این خبرگزاری، مقر این وزارتخانه در تل‌آویو هدف قرار گرفته است.
در نتیجۀ حملات موشکی ایران خسارات و تلفات زیادی وارد شده است. طبق آخرین گزارش‌ها، حداقل ۴۱ نفر در این حمله زخمی شده‌اند که اکثر آن‌ها جراحات جزئی برداشته‌اند اما دو نفر به شدت مجروح شده است.
اسرائیل می‌گوید بیشتر موشک‌های ایرانی به اهداف خود نرسیدند. سخنگوی ارتش اسرائیل گفت که بیشتر موشک‌های شلیک شده از ایران سرنگون شده یا به اهداف خود نرسیده‌اند. اکسیوس به نقل از یک مقام اسرائیلی گزارش داد که آمریکا در رهگیری موشک‌های ایرانی به اسرائیل کمک کرده است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرد که حملۀ تلافی‌جویانۀ ایران به اسرائیل با اسم رمز «وعدۀ صادق ۳» انجام گرفت. سپاه پاسداران در بیانیه‌ای اعلام کرد که نیروهای مسلح ایران ده‌ها هدف در اسرائیل، از جمله، پایگاه‌های نظامی و هوایی را مورد حمله قرار دادند. بگفتۀ سپاه پاسداران، ایران مراکز نظامی و پایگاه‌های هوایی اسرائیل و همچنین تأسیسات نظامی-صنعتی را هدف قرار داده است. ایران دو عملیات اول «وعدۀ صادق» را در آوریل و اکتبر ۲۰۲۴ انجام داد که با حملات موشکی گسترده به اسرائیل همراه بود.
اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل گفت: «ایران با شلیک موشک به مناطق غیرنظامی در اسرائیل از خط قرمز عبور کرده است». اما چرا «گنبد آهنینِ» پرمدعا نتوانست صدها موشک ایرانی را رهگیری کند؟
اسرائیل چندین سامانۀ دفاع هوایی دارد که هر کدام برای رهگیری موشک‌های ورودی در ارتفاعات و فواصل مختلف طراحی شده‌اند.
سامانۀ دفاع موشکی «گنبد آهنین» توسط شرکت اسرائیلی «سامانه‌های دفاعی پیشرفتۀ رافائل» برای محافظت از اهداف غیرنظامی و نظامی در برابر موشک‌های کوتاه‌برد، گلوله‌های توپخانه و پهپادها توسعه داده شده است. این سامانه به عنصر کلیدی راهبردی دفاعی اسرائیل تبدیل شده است.
سامانۀ گنبد آهنین شامل یک مرکزی رادار، یک مرکز کنترل آتش و سه پرتابگر متحرک با ٢٠ موشک رهگیر تامیر روی هر کدام است.
وقتی موشک دشمن شلیک می‌شود، رادار مسیر آن را ثبت کرده و داده‌ها را به مرکز مدیریت منتقل می‌کند. سامانه مسیر را تجزیه و تحلیل می‌کند و مشخص می‌کند که آیا موشک مناطق پرجمعیت یا تأسیسات استراتژیک را تهدید می‌کند یا خیر. در صورت تأئید تهدید، فرمان به پرتابگر منتقل می‌شود و موشک رهگیر برای نابودی هدف شلیک می‌شود.
موشک‌های تامیر به سامانه‌های هدایت مادون قرمز و راداری مجهز هستند که به آن‌ها امکان می‌دهد در حین پرواز مسیر خود را اصلاح کنند. چاشنی انفجاری، موشک رهگیر را در نزدیکی هدف منفجر می‌کند و انهدام کلاهک موشک دشمن را در هوا تضمین می‌کند.
گنبد آهنین در یک پرتاب میتواند ۳۰۰ موشک را دفع کند. اسرائیل ۱۰ آتشبار با سه پرتابگر دارد و هر پرتابگر دارای ۲۰ موشک می‌باشد که در مجموع ۶۰۰ موشک می‌شود. به طور متوسط، طبق تخمین‌های پذیرفته شدۀ عمومی، یک موشک به دو ضد موشک نیاز دارد.
علاوه بر این، «فلاخن داوود» یک سامانۀ دفاع موشکی چندلایۀ نیروهای دفاعی اسرائیل است که برای رهگیری موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد و راکت‌های غیرهدایت‌شونده با کالیبر بزرگ با برد پرتاب ۷۰ تا ۳۰۰ کیلومتر و موشک‌های کروز مافوق صوت طراحی شده است. این سامانه توسط شرکت اسرائیلی «سامانه‌های دفاعی پیشرفتۀ رافائل» با همکاری شرکت آمریکایی «ریتیون» توسعه داده شده است. فرض بر این است که این سامانه قادر به رهگیری هواپیما نیز می‌باشد.
آتشبارهای سامانه پدافند هوایی فلاخن داوود به حلقۀ میانی سامانۀ دفاع موشکی پیشرفتۀ اسرائیل تبدیل شدند. هر موشک رهگیر یک میلیون دلار هزینه دارد.
سامانۀ دفاع موشکی پیکان (به عبری: חץ – «پیکان») یک سامانه ضد موشکی اسرائیلی و بخشی از سامانۀ دفاع ضد موشکی چندلایۀ اسرائیل است که توسط شرکت دولتی صنایع هوافضای اسرائیل با کمک شرکت آمریکایی بوئینگ توسعه یافته است.
«پیکان-۲» برای انهدام موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد و میان‌برد در حین پرواز آن‌ها در لایه‌های بالایی جو، در ارتفاع حدود ۵۰ کیلومتری بالای زمین، طراحی شده است.
رادار پیکان -۲ میتواند موشک‌ها را در فاصلۀ ۵۰۰ کیلومتری شناسایی کند. این رادار آن‌ها را در فاصلۀ نسبتاً کوتاهی، تا ۱۰۰ کیلومتری محل پرتاب رهگیری می‌کند. موشک‌های این سامانه با سرعت ٩ برابر صوت پرواز می‌کنند و می‌توانند به طور همزمان به ١۴ هدف شلیک کنند.
ایران و اسرائیل در ۱۴ ژوئن به تبادل حملات موشکی ادامه دادند که به انفجار و بلند شدن دود بر فراز تل‌آویو و اورشلیم و زخمی شدن حدود ۴۰ نفر منجر شد.
در هرگونه گلوله‌باران خاک اسرائیل، حمله توسط تمام عوامل سامانه‌های دفاع موشکی پیشرفته دفع می‌شود، اما «گنبد آهنین» نقش کلیدی ایفا می‌کند.
این واقعیت که سامانۀ دفاع موشکی بسیار مورد تبلیغ در دفع صدها موشک ایرانی ناکام ماند، حیرت‌انگیز نیست. برای اینکه اولاً، هر سامانۀ دفاع موشکی هنگام بارگیری مجدد غیرفعال می‌شود. و «گنبد آهنین» نیز از این قاعده مستثنی نیست. ثانیاً، «گنبد آهنین» قادر به دفع حملات گسترده نیست و به برخی از موشک‌های دشمن اجازه عبور می‌دهد.
بنابراین، طبق داده‌های رسمی اسرائیل، در سال ۲۰۱۲، در جریان گلوله‌باران اسرائیل از نوار غزه با موشک‌های گراد و قسام، ۵ آتشبار در طول هشت روز ۴۲۰ موشک را رهگیری کردند که ۸۰ مورد از آن‌ها از مجموعۀ «گنبد آهنین» عبور کرد.
در تابستان ۲۰۱۴، در جریان درگیری دیگری بین اسرائیل و نوار غزه، ظرف ۵۰ روز از آغاز درگیری، سامانۀ «گنبد آهنین» ۷۳۵ موشک را با موفقیت رهگیری کرد و تنها در رهگیری ۷۰ موشک که به رهگیری در مناطق تحت حفاظت آتشباری گنبد آهنین نیاز داشتند، شکست خورد. در آن درگیری، مجموعاً ۴۵۹۴ فروند موشک و خمپاره از نوار غزه به اسرائیل شلیک شد.
این واقعیت که در جریان حملات موشکی مداوم ایران با تعداد نسبتاً کم موشک، دفاع موشکی چندلایۀ اسرائیل و به ویژه «گنبد آهنین» نمی‌تواند همۀ حملات را دفع کند، نشان از ابزارهای پیشرفته‌تر حمله نسبت به سال‌های گذشته و همچنین کاستی‌های قابل توجه «گنبد آهنین» دارد که موشک‌های بالستیک ایرانی قادر به ایجاد سوراخ‌های قابل توجهی در آن هستند.
٢۶ خرداد- جوزا ١۴٠۴
